Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) ve Paynet, KOBİ’lerin dijital, finansal, teknolojik altyapıları ve gelişim seviyeleri ile gelecek beklentilerini tespit etmek üzere, “KOBİ’lerin Dijital ve Finansal Karnesi” başlıklı bir araştırma gerçekleştirdi. 11 ilde 1.000 KOBİ ile görüşülerek yapılan araştırmanın; KOBİ’lerin salgından hangi alanlarda ve ne derecede etkilenmiş oldukları, dijital olgunluk seviyeleri, teknolojik gelişim seviyeleri ve altyapılarının tespit edilmesini amaçlayan ilk fazı, çevrim içi olarak düzenlenen basın toplantısıyla paylaşıldı. Açılış konuşmalarını TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan ve Paynet CEO’su Serkan Çelik’in yaptığı toplantıda, araştırmanın sonuçlarını ise TÜRKONFED Ekonomi Danışmanı Doç. Dr. Nazlı Karamollaoğlu ile Paynet CMO’su Serra Yılmaz aktardı.
Orhan Turan: “Kapsayıcı iş birlikleri ile KOBİ’lerimizi dijitalleşme alanında bir üst segmente taşımalıyız”
Dünyanın ikiz dönüşüm olarak da adlandırılan dijital ve yeşil dönüşüm gündemiyle yeni bir küresel sisteme doğru evrildiğini söyleyen TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan, şöyle konuştu;
“Bu değişimi doğru okuyan, adaptasyon yeteneği yüksek, inovasyona ağırlık veren ülkeler rekabet avantajı yakalıyor. Bu noktada tarım dışı sektörlerde istihdamın %72’sini, toplam cironun yarısını ve toplam ihracatın %37’sini gerçekleştiren KOBİ’lerimizin dijital dönüşüm sürecine adapte olabilmeleri büyük önem taşıyor. Ancak araştırmamız, işletmelerimizin dijitalleşmenin henüz ilk fazında olduğunu gösteriyor. KOBİ’lerin dönüşüm yolculuğu hem üretim süreçlerinin verimliliği hem ürün ve iş modellerini yenileyebilme kabiliyetleri için büyük fırsatlar sunuyor. Bu nedenle başta finansal kaynak ve altyapı eksikliği nedeniyle dijital yatırımlarını artıramayan KOBİ’lerimizi kapsayıcı iş birlikleri ile dijitalleşme alanında bir üst segmente taşımalıyız”
Serkan Çelik: “KOBİ’lerin iş hacimlerindeki büyüme dijital dönüşüm ile gerçekleşebilir”
Paynet CEO’su Serkan Çelik, TÜRKONFED iş birliğiyle hayata geçirdikleri araştırmaya dair görüşlerini şöyle paylaştı:
“Bu araştırmayı KOBİ’lerin ihtiyaçlarını daha iyi anlamak ve bu segmentteki ürün ve hizmet stratejimizi güncellemek açısından çok önemsiyoruz. KOBİ’lerin iş hacimlerini büyütmenin ancak dijital dönüşüm ile gerçekleşeceğini düşünüyoruz; araştırma sonuçlarında yer alan dijital olgunluk ile finansal olgunluk seviyesi arasındaki pozitif ilişki de bu görüşümüzü destekler nitelikte. Bu alanda daha çok farkındalık yaratmak adına TÜRKONFED ile yakın iş birliğimize devam edeceğiz. KOBİ’lerde en çok tercih edilen finansal kuruluş olarak, geliştirdiğimiz ürün ve çözümlerin pek çok açıdan gerçek anlamda değer yarattığını bir kez daha görmüş olduk. 2021 yılında da, KOBİ’lerin dijital dönüşüm süreçlerine katkı sağlayacak yeni finansal ürün ve çözümlerimizi hızla devreye alacağız.”
Dijital yatırımda belirleyici unsur COVID-19
KOBİ’lerin Dijital ve Finansal Karnesi araştırmasına göre 2017-2020 yılları arasında dijital alana yatırım yapma nedenlerinin ilk sırasına %60,9 ile yeni müşteri talebini karşılayabilmeyi koyan şirketlerin sıralaması COVID-19 ile değişti. Gelecek üç yıl içinde dijital alana yatırım yapmayı hedefleyen şirketlerin %61,8’i COVID-19 sürecinde dijitalleşmenin öneminin artmasını, %58,2’si yeni müşteri talebini karşılayabilmeyi, %54,6’sı ise rekabette geri kalma endişesini gerekçe gösterdi. Aynı dönemde dijital yatırım planlamayan şirketlerin ilk gerekçeleri de %56,3 ile COVID-19 süreci oldu. Bunu %47,8 ile ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum izlerken, işletmelerin %41,5’i de yatırıma ihtiyaçları olmadığını belirtti.
Şirketler e-ticarete ve mobile kayıtsız kalmayacak
2017-2020 yılları arasında teknoloji yatırımı yapan (%32,4) KOBİ’lerin gerçekleştirdikleri dijital yatırımlarda %59,6 ile internet sitesi, %59 ile de şirket donanımları ilk iki sırada yer aldı. Teknolojik altyapı, sosyal medya, siber güvenlik ve bilgi güvenliğine yönelik yatırımlar %50’nin üzerinde şirket tarafından hayata geçirilirken, e-ticaret, kurumsal kaynak planlaması (ERP) ve müşteri ilişkileri yatırımları (CRM) %50 ortalamasının altında kaldı. Şirketlerin gelecek üç yıl içinde yatırım yapmayı planladığı alanlarda internet sitesi yine ilk sırada yer alsa da yatırım yapmayı planlayanların oranının %55,6’ya düştüğü görüldü. 2017-2020 yılları arasında %45,7 seviyesinde olan e-ticaret yapma planı ise gelecek dönem yatırım planlarında %52,6’ya çıktı. Yine aynı yıllar arasında 35,1 seviyesinde gerçekleşen mobil uygulama geliştirme yatırımlarının da gelecek üç yıl içinde %44,4’e yükseleceği ifade edildi.
KOBİ’lerin yarısından fazlası bilgi teknolojileri ve dijital pazarlamada sınıfta kaldı
Araştırma kapsamında şirketlerin dijital olgunluk düzeylerini tespit etmek üzere bu alandaki insan kaynağı altyapısı ve hizmet alımı da incelendi. Buna göre bilgi teknolojileri personeli bulundurmayan ve bu alanda dışarıdan hizmet almayan şirketlerin oranının % 50,2 olduğu görüldü. Şirketlerin dijital dönüşüm süreçlerinde zayıf kaldığı alanlardan bir diğerinin ise dijital pazarlama olduğu ortaya çıktı. KOBİ’lerin %56,3’ü dijital pazarlama alanında personel bulundurmadıklarını ve dışarıdan hizmet almadıklarını ifade etti. Araştırmada, KOBİ’lerin bu alandaki bilgi ve farkındalık düzeylerinin geliştirilmesi gerektiğine dikkat çekildi.
Dijital olgunluk seviyesi arttıkça finansal olgunluk da artıyor
Araştırmada öne çıkan bir diğer sonuç ise KOBİ’lerin dijital olgunluk düzeyleriyle finansal olgunlukları arasındaki pozitif ilişki oldu. COVID-19 döneminin başından bu yana KOBİ’lerin %95’i dijital vizyon ve stratejiye, %96’sı ise organizasyon ve çalışan deneyimine yönelik bir aksiyon almadığını belirtti. Dijital olgunluk düzeylerini üst olarak tanımlayan KOBİ’lerin oranı %16,7’de kalırken, alt olarak tanımlayanların oranı %28,4 oldu. Sektör ölçeğinde bakıldığında ise hizmet ve sanayide faaliyet gösteren şirketlerin çoğunluğu, dijital olgunluk düzeyini orta olarak belirtti. Araştırmada ayrıca dijital olgunluk seviyesi ile finansal olgunluk seviyesi arasında pozitif korelasyon olduğu gözlendi. Buna göre finansal olgunluk düzeyi üst grupta yer alan şirketlerin %47,5’inin dijital olgunluğu da üst seviyede yer alırken, finansal olgunluğu alt kategoride olup dijital olgunluğu üst seviyede olan şirketlerin oranı %3,2’de kaldı.
Firmaların dijital olgunluk düzeyi arttıkça bu alandaki uygulamaların kullanımının da paralel bir şekilde arttığı görüldü. Dijital olgunluğu üst seviyede olan şirketlerin %70,4’ünün, alt seviyede olan şirketlerin ise %32,5’inin sosyal medya hesabı olduğu tespit edildi. Web sitesi kullanımı da üst grupta %63,5, alt grupta %37,3 olarak belirtildi.
İşletmeler açık olsa bile satışları düştü
Araştırma kapsamında işletmelere, COVID-19 sürecindeki ticari ve ekonomik faaliyetlerine yönelik sorular da yöneltildi. İşletmelerin %50,9’u açık, %41’i ise kısmen açık olduğunu belirtti. İşletmelerin %6,1’i devlet kararıyla %2’si ise kendi tercihleri doğrultusunda kapalı olduklarını söyledi. Diğer taraftan işletmeler açık olsa dahi % 57,5’inin satışlarında düşüş yaşandı. Firmalar, satışların azalması ve müşteri yoğunluğunun düşmesini COVID-19’un yarattığı öncelikli tehdit olarak değerlendirirken, sağlık ve ekonomik kaynaklı nedenler de önemli tehdit alanları arasında ifade edildi.
Ağırlıklı olarak hizmet ve sanayi sektöründeki KOBİ’ler katıldı
2020 yılının son çeyreğinde 1.000 KOBİ’nin katılımıyla gerçekleştirilen araştırma kapsamında işletme sahipleri ya da C seviye yöneticiler (CEO ve CFO) ile görüşüldü. Saha çalışmasının yanı sıra yüz yüze görüşme tekniği, çevrim içi anket ve telefon görüşmeleri ile desteklenen araştırma İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Gaziantep, Samsun, Adana, Tekirdağ, Erzurum, Kayseri ve Malatya olmak üzere 11 şehirde yapıldı. 10 ve altı çalışanı olan ve cirosu 3 milyon TL’nin altında kalan mikro işletmelerin dahil edilmediği araştırmaya katılan firmaların faaliyet gösterdiği ana sektörler hizmet ve sanayi olurken, alt sektörlerde ise ilk üç sırayı perakende veya toptan ticaret, imalat, konaklama ve yiyecek hizmetleri aldı.