Ipv6, internetin yeni nesil altyapısı [1]. 1998’den bu yana üzerinde çalışılıyor. 2010’dan itibaren de yayılması hızlandı ama maaelsef Türkiye’de bir ara başlayan çalışmalar, daha sonra durdu ve günümüzde de Türkiye IPv6 sayısında ciddi anlamda geri kalmış durumda [2][3].
Bunları IPv6 Forum’un Başkanı ve kurucusu olan, geçen hafta İstanbul’da 5G konferansında karşılaştığımız IPv6 Forum başkanı Latif Ladid ile Konuştuk. Bu söyleşinin İngilizce aslını Latif Ladid : Cloud Companies are Big Hurdles to the Transition IPv6 adresinden okuyabilirsiniz [4].
turk-internet.com : Kendinizi tanıtır mısın?
Latif Ladid, IPv6 Forumunun Kurucusu ve Başkanı
turk-internet.com : IPv6Forum Nedir? Kimlerden oluşuyor ve ne yapıyor veya hedefliyor?
IPv6 Forumu, dünya çapında uluslararası İnternet servis sağlayıcıları (ISP’ler) ve Ulusal Araştırma ve Eğitim Ağlarından (NRENs) oluşan bir konsorsiyumdur. Amacı, pazar ve kullanıcı bilincini artırma yoluyla IPv6’yı tanıtmak, kaliteli ve güvenli bir “Yeni Nesil İnternet” oluşturmaktır. Bu yolla, bilgi ve teknolojiye dünya çapında adil erişim sağlamak hedeflenmiştir.
Bugün IPv6 Forumunun ana odak noktası IPv6’nın konuşlandırılması için teknik rehberlik sağlamaktır. IPv6 Zirveleri, IPv6 Forumu tarafından düzenlenir ve bu hızla gelişen teknoloji hakkında en iyi bilgileri endüstriye ve pazara sunmak için dünyanın çeşitli yerlerinde düzenlenir. Lütfen http://www.ipv6forum.com adresini ziyaret edin.
turk-internet.com : Neden tüm internet altyapısını IPv6’ya transfer etmeliyiz. Yoksa ne olacak?
IANA’nın merkezi IPv4 adres alanı Şubat 2011’de tamamen tükendi. Bu da büyük İnternet ağlarının konuşlandırılmasını, özellikle de IoT ağlarının ölçeklenebilmesini mümkün kılıyor. Bilirsiniz IoT’nin yayılması buna bağlı.
90’larda bu sorunu çözmek için geliştirilen yeni IP protokolü IPv6, kendisini uçuşa geçirecek uygulamaların çıkmasını bekliyor. 4G, IPv6’yı daha büyük ölçekte yayılmasına katkıda bulundu.
Dünya çapında IPv6 yayılımı artık büyümeye başladı. Bazı ülkelerde% 50’den fazla kullanıcı penetrasyonu var [5]. Belçika (% 58 ile) en üst sırada yer alıyor. Google IPv6 istatistiklerinde çift haneli v6 kapsama alanına ulaşıldığını görebilirsiniz [6]. Birçok Özerk Ağ (ASN [7]) üzerinde, v6 tercihli veya v6 yetenekli penetrasyon % 50’nin üstüne ulaştı bile [2].
600 Milyondan fazla kullanıcı IPv6 üzerinden İnternete giriyor ve muhtemelen böyle olduğunu farkında değil bile. ABD, 100 Milyon IPv6 kullanıcısı ile uzak ara önde. Ancak Hindistan 250 milyondan fazla IPv6 kullanıcısı ile ABD’yi geçti. Bunların ardından Almanya, Japonya ve Çin, 20 + milyon kullanıcı ile geliyor.
Dünya çapında IPv6 dağıtımı, her 12 ayda iki katına çıkarak % 20 Google kullanım çubuğunu geçti [6]. Bu eğilim devam ederse, 2020 yılına kadar % 50’ye ulaşır. Bu IPv6’nın tam olarak piyasaya sürülmesi açısından ağlar için stratejik bir karar haline o zaman gelir. Şimdiye kadar çoğu network, stratejik ve kaynak sorunlarından dolayı kaçınıyor. Üst yönetimler karar veremiyor, v6 uzman mühendis eksikliği var ve v6 yayılımında en iyi uygulamalar az, şimdiye kadar çok az ISP v6’ya geçti.
Taşıyıcı sınıfı NAT’ın yerleştirilmesi, ağları ve kullanıcı deneyimini daha kırılgan hale getirmektedir.
IPv6, IoT ve 5G’yi yeni bir düzeye taşıyacaktır. Bu düzeyde bugünün “internet bağlantısız IoT şemsiyesi” altındaki şeylerin networkünü, “şeylerin-şeylere bağlantısı (Things-2-Things “T2T”) haline dönüştürmekte. Bu Kevin Ashton tarafından 1990’larda RFID destekli IoT’ler için üretilen bir kavramdı. Hatta RFID (radyo frekanslı etiketler) daha IP yığınını desteklemeden önceydi. Bugün hala yok.
Başka bir teknoloji şehir efsanesi veya sahte haber diyebileceğimiz konu var. IPv6 güvenlik becerilerinin yetersizliği nedeniyle, IoT içi güvenlik eksikliği ve siber güvenlik sorunları bir araya geldiğinde, büyük sorunlar olacak diyorlar. IPv4 tarafındaki Cloud Computing, SDN, NFV, 5G gibi yeni konulardaki çok daha dikkat edilmesi gereken sorunlara bakmadan bunu söylüyorlar. Bu alanlar, IPv4 / Nat bazlı, ölçeklenemeyen ve uçtan uca olmayan çözümler için IP ağını kullanıyor. IPv6 Forum, gerçek IoT, açık kaynak “Bulut Bilişim”, açık veri tabanına dayalı SDN-NFV ve IPv6 olmadan 5G olmaz gibi konularda etkisi hakkında farkındalık yaratmak için yeni girişimler başlatıyor.
turk-internet.com : Geçiş halihazırda gerçekleşiyor, ancak 1998’den beri IPv6’dan bahsediyoruz. IPv6’nın kabul edilmesi başlangıçta planlandığından çok daha yavaş gidiyor. Sizce neden?
İnternet bir inovasyondur. Ancak IPv6’ya geçiş, geliştiricilerin IPv6 ile yenilenen uçtan uca modeli geliştirildikten sonra gerçekleşecek bir inovasyonla hızlanacaktır. Google veya Facebook’ta gibi modern internet firmalarının başarılı olduğu çok açık. Normal girişimler, ürünlerini satmak için İnternet’i kullanıyor ve çekirdek ağ oluşturma sorunlarıyla ilgilenmiyor. Bulut Bilişim öncelikle IPv4 kullanıyor ve bu IPv6’ya geçiş için temelde büyük bir engel. Çoğu Bulut hizmeti, işlerini büyütmek için IPv4 adresleri satın alıyor. Amazon, bulut hizmetlerini sürdürmeye devam etmek için en çok IPv4 adresi satın aldığı için en büyük engel.
turk-internet.com : IPv6 ile 5G ilişkisi nedir? Eğer bu dağıtım yavaş giderse, 5G’ye ne olacak?
Büyük 4G Mobile operatörleri IPv6’ya yalnızca ABD’deki T-Mobile veya Hindistan’daki Reliance Jio gibi 180 milyon civarında Ipv6 kullanıcısı ile taşındı. IPv4’ü, IPv6’yı desteklemeyen cihaz kullananlar için bir hizmet olarak sunmaya devam ediyorlar.
T-Mobile, Temmuz 2018’de IPv6’yı yalnızca 5G için kullanacaklarını açıkladı. 3GPP, 2019 yılının Nisan ayında 4G ve 5G şebekelerinde IoT için IPv6’nın önerildiğini açıkladı. Öyleyse, açıkça mobil dünya ve IoT IPv6 için kullanılan bir alan. IoT, internetin büyümesinin sürdürülebilirliğinde bir öncü. İnsanları “şeyden-şeye (things-2-things “T2T)” bağlamak için kullanılacak. En büyük inovasyon da burada gelecek ve 2025’de tahminen 120 milyar cihaz bağlanacak.
turk-internet.com IPv6 Yayılımında Dünyanın bugün nerede olduğunu ve Tamamen Dönüşmesinin ne zaman Tamamlanacağını Söyler misiniz?
Google IPv6 İstatistiklerine bakarsak, şu anda IPv6 aracılığıyla bağlanan % 28 Google kullanıcısıyız[6]. Cisco projeksiyonuyla 2025 yılına kadar% 100 yayılıma ulaşmalıyız [2].
Nitekim, IPv4’ün 1998’de % 10’a ulaşması 20 yıl sürdü ve IPv6’nın APNIC istatistiklerine göre % 16’ya ulaşması 20 yıl gerektirdi[5].
turk-internet.com : Türkiye’yi Nasıl Buluyorsunuz, bu IPv6 Konusunda?
Türkiye, IPv6 faaliyetlerine 2013 yılında Tübitak öncülüğünde, Haberleşme Bakanı ve çoğu ISS’nin katılımıyla Ankara’da düzenlenen büyük bir konferansla başladı. Tubitak, AB tarafından finanse edilen IPv6 projelerine katıldı ve orada mükemmel çalışmalar yaptı. Ancak Prof. Dr. Şeref SAGİROĞLU ile 2018’de Antalya’da düzenlenen bir konferansta görüşene kadar işler yavaşladı. Sağıroğlu yeni IPv6Council Türkiye Başkanı olarak liderlik etmek için çok istekliydi ve 2018’de Ankara’da büyük bir etkinlik hazırladı. O toplantıya İletişim Bakanı’nın ve Regülatör Başkanının ve yanısıra ana ISS’lerkatıldı. Türkiye’deki IPv6 yayılımının öncülüğünü başlattı [7][8].
Açıkçası bu büyük yükseltmede gecikme, Türk kullanıcı topluluğuna hizmet sunulmasını da geciktirecektir. Şu anda yalnızca 6000 kullanıcı IPv6 kullanıyor.
Ancak, ağların çoğunun neredeyse IPv6’ya hazır olduğunu biliyorum. 2019’da hizmetlerini başlatmaları için son birkaç ince ayar yapmaya ihtiyaçları var. Yunanistan’ın yanındaki kapı IPv6’da öncü ve 5 M IPv6 kullanıcısına sahip. İran 2 M ve Suudi Arabistan 5,5 M. Bu nedenle bölgedeki en gelişmiş ülkelerden biri olan Türkiye’nin geride kalması normal değildir.
Bütün paydaşların olayı farketmesi ve Türkiye’yi modern bir teknoloji ülkesi yapması için bu konuya özen gösterilmesi gerekli. Ancak o zaman Türkiye’ye yeni yatırımcıları çekebilir. İleri düzey öğrencilerinizi dışarıya göndermek zorunda kalmaz ve işlerinizi yürütmek için pahalı danışmanlara ihtiyacınız kalmaz.
Seref, 5G’yi tanıtmak için bir sonraki girişimde bulundu ve geçen hafta İstanbul’da ilk IEEE 5G Zirvesini düzenledi ve bazı sanayi ortakları 5G’de çalışmaya başladı [9].
Sizlere Türkiye’ye daha fazla ilgi ve olanak kazandırmak için Seref’le görüşmenizi tavsiye ederim. Çünkü IPv6 ve 5G’ye katkıda bulunanları nazikçe belirtmek ve engelleyenleri inkarlarından ve kara deliklerinden çıkarmak lazım.
[1] Wiki-Turk : IPv6
[2] Ipv6 İstatistikleri Sol taraftaki USERS seçeneği ile ülkelerdeki kullanıcı sayılarını görebilirsiniz.
[4] Latif Ladid : Cloud Companies are Big Hurdles to the Transition IPv6
[6] Ipv6 Adoption
[7] Wiki-Turk : ASN
[8] http://www.ipv6turkey.org/