Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), düşünce ve ifade özgürlüğünün sınırları konusunda çok önemli ve hayli tartışmalı bir karara imza attı. Söz konusu karar, haber sitelerini de yakından ilgilendiriyor. AİHM kararında, haber sitelerinin yayınladıkları herhangi bir makalenin altındaki anonim yorumlar üzerinde de sorumluluk taşıdığı ve hakaret içerikli yorumlar konusunda aktif bir biçimde tedbir alması gerektiği vurgulanıyor.
AİHM’e taşınan dava, 2006 yılında Estonya’da yaşanan bir olayı konu alıyor. Söz konusu olayda, bir feribot firması rotasını yeniden belirlemiş ve yolcular için olası ucuz seyahat imkanı kalmamıştı. Delfi adlı web sitesi, yolcuları pek de mutlu etmeyen bu uygulama hakkında bir haber yayınlamıştı. Ardından, haberin altında yer alan yorum kısımlarında anonim giriş yapan bazı kullanıcıların feribot şirketi ve gemi kaptanları hakkında hakaret içerikli paylaşımlarda bulunduğu tespit edilince, feribot şirketi Delfi’ye dava açtı ve 320 Euro tazminat kazandı. Delfi ise kararı “ifade özgürlüğü” kapsamında AİHM’e taşıdı. AİHM’in aldığı karar, Delfi’nin cezasının onaylanması yönünde.
AİHM, aldığı kararda 4 ana unsurun etkili olduğunu açıklamakta. Buna göre, Delfi yayınladığı makalenin ses getireceğini ve muhtemelen pek çok kızgın yorum yazılacağını bildiği halde herhangi bir tedbir almamış. Sitenin uyar kaldır sisteminin ve otomatik kelime tanıma sisteminin (argo kelime ve hakaret içerikleri yorumları bloke eden sistem) yeterli olmadığı saptanmış. Ayrıca feribot şirketinin Delfi yerine yorum sahiplerine dava açma imkanı da anonim yorumlara denetimsiz bir biçimde izin verildiği için engellenmiş. AİHM, haber sitesine verilen 320 Euro’luk para cezasının orantılılık ilkesine de uyduğunun altını çiziyor.
AİHM kararı, ifade özgürlüğünün limitsiz olmadığını ve herhangi bir haber sitesindeki yorumlar bölümünden kimseye hakaret edemeyeceğinizi göstermesi açısından son derece önemli. Ayrıca, burada gerekli tedbirleri almayan (yorumları üyelik sistemiyle kabul etmeyip anonim yorumlara izin veren, yorum denetimi yapmayan ve uyar kaldır mekanizmasını işletmeyen) web sitesinin sorumlu tutulması, son dönemde artan hakaret ve nefret söylemini azaltmak adına oldukça önemli. Tabi aynı kuralın sadece haber sitelerinde değil Twitter ve Facebook gibi sosyal medya kanallarında da uygulanabiliyor olması lazım.
[1]-AİHM Kararı