Türkiye İnsan Yönetimi Derneği (PERYÖN) ve Mercer ortaklığıyla 2014’te düzenlenen “Yurt Dışı Görevlendirme ve Mobil İşgücü Yönetimi Anketi”nin sonuçları PERYÖN 22. İnsan Yönetimi Kongresi’nde açıklandı. Ankete göre şirketler önümüzdeki 2 yıl içinde uluslararası görevlendirmelerde yüzde 60 artış bekliyor. Türkiye’de en çok yurt dışı görevlendirme yapılan ülkeler arasında ilk sırayı Almanya alıyor, onu Rusya ve Kazakistan izliyor.
Mobil İşgücü kavramı son 14 yıldır Türkiye’nin gündeminde
Şirketleri tarafından ana vatanlarının dışında uluslararası görevlendirme yapılan çalışanlar mobil işgücü, “expat” olarak adlandırılıyor. Geçmişi 1960’lara dayanan mobilite kavramı ilk olarak ABD’de Amerikan şirketlerinin uluslararasılaşma döneminde ortaya çıktı, ABD’den Avrupa, Batı Avrupa, Asya Pasifik’e yayıldı. Türkiye’de ise yurtdışında mobil iş gücü olarak görevlendirme son 14 senedir görülüyor ve son 8 yıldır artarak devam ediyor. Geçmişte uluslararası operasyona sahip olan firmalar, genişlemek ve yatırım yapmak için mobil işgücüne ihtiyaç duyuyorlardı. Amaç gelişmiş ülkelerdeki bilgi ve beceriyi farklı pazarlara taşımak ve işletmeyi hızlı bir şekilde etkin haline getirmekti. Bugün mobilite kavramı işveren kadar çalışan için de kariyer gelişiminde önemli bir aşamayı oluşturuyor.
Dünyada expat sayısı yüzde 60 artacak
PERYÖN ve Mercer ortaklığıyla yapılan “Yurt Dışı Görevlendirme ve Mobil İşgücü Yönetimi Anketi” ile Türkiye ve dünyada şirketlerdeki uluslararası görevlendirme eğilimleri değerlendirildi. Türkiye’den araştırmaya 23 şirket katıldı. Katılımcı şirketlerin yüzde 50’si 100 milyon – 1 milyar dolar, yüzde 30’u 1 milyar dolar üzeri ciroya sahip. Şirketlerde ortalama olarak 8 yıldan bu yana uluslararası görevlendirme yapılıyor. Görevlendirmelerin büyük çoğunluğunu ise uzun dönemli, 1-5 yıl arası görevlendirmeler oluşturuyor. 2014’te expat olarak çalışanların sayısı ortalama 42, en çok 400.
Araştırmanın global sonuçlarına göre şirketler önümüzdeki 2 yıl içinde uluslararası görevlendirmelerde yüzde 60 artış bekliyor. Türkiye’de de benzer bir eğilim söz konusu. Türkiye’de en çok yurt dışı görevlendirme yapılan ülkeler arasında ilk sırayı Almanya alıyor, onu Rusya ve Kazakistan izliyor. Türk çalışanların “expat” olarak gitmeyi tercih etmediği ülkeler arasındaysa Mısır, Irak ve Cezayir başta geliyor. Yurt dışında görevlendirilecek çalışanı belirlerken göz önünde bulundurulan başlıca beş kriter arasında, beceri ve yetenekler, dil bilgisi, performans, çalışanın maliyeti ve yurt dışı deneyimi yer alıyor.
Şirketler yurt dışında görevlendirdikleri çalışanlarına özellikle uzun dönemli görevlendirmelerde ana ülke koşullarına göre bir ödüllendirme modeli uyguluyor, Avrupa’da her beş şirketten biriyse yerele göre rekabetçi bir ücretlendirme tercih ediyor.
Mobilitenin önündeki en büyük engel yaşam standardının korunması
Çalışanın yurt dışı görevlendirmesinin önündeki engellerin başında çalışanın yaşam standardının korunması ve erişim zorluğu olan bölgeler geliyor. Aile ilgili konular, çalışanın kariyer yönetimi sorunları, yurt dışı görevlendirmelerdeki toplam ödüllendirmede standardizasyon eksikliği, proje/görevlendirme sonrasındaki fırsat eksikliği diğer engeller olarak sıralanıyor. Şirketler en çok pozisyona ve maliyet kısıtlarına uygun aday bulmakta zorluk çekiyor. Global olarak şirketlerin yüzde 91’inden fazlası uluslararası görevlendirme politikalarını yeniden gözden geçirmeyi planladıklarını belirtiyor.
Yaşam maliyeti ve ev ödeneği en başta geliyor
Mobil çalışanların ücretlendirmesinde görevlendirmeyi daha cazip ve adil hale getirmek için bazı ek ödenekler de sağlanıyor. Bunların başında yaşam maliyeti ödeneği, ev ödeneği ve ev sahibi ülkeye seyahat olanağı geliyor. Görevlendirilen ülkenin yaşam koşullarının gelinen ülkeyle aynı olmamasından dolayı, ödenekleri de çoğunlukla firmalar tarafından sağlanıyor. Firmalar gelinen ülkeye seyahat imkanı sağlarken, bu seyahatler sadece mobil çalışanı ve/veya tüm aileyi kapsıyor
