Rusların, Ukrayna’nın işgal edilen bölgelerinde interneti kestikleri ya da yönlendirdikleri, internet servis sağlayıcı firmaları ele geçirdikleri kaydediliyor. Ukrayna’nın en büyük iki internet sağlayıcısı Kyivstar ve Lifecell’in (Turkcell alt şirketi) sözcüleri, Kherson gibi işgal altındaki bölgelerindeki ekipmanlarının Rus işgal güçleri tarafından kapatıldığını ve ekipmanı onarmak veya onarmak için herhangi bir erişimlerinin olmadığını söylüyor.
Rusya mobil bağlantıları da kontrol etmeye çalışıyor. İşgal sonrasında Kherson’da yeni bir mobil şirket ortaya çıktı. Yukarıdaki resimden de görebileceğiniz üzere boş SIM kartlar satılıyor. Tamamen beyaz ve hiçbir marka yok. Bu kartlar Rusça +7 önekini kullanıyor gibi görünüyor.
Rusların Ukrayna’nın güneyindeki liman kenti Kherson’u ele geçirdikten birkaç hafta sonra, Rus askerleri yerel internet servis sağlayıcılarının ofislerine geldi ve onlara ağlarının kontrolünü bırakmalarını emretti. New York Times bu konudaki gelişmeleri bugün şöyle verdi;
“Bölgede faaliyet gösteren ve Kiev merkezli bir internet sağlayıcısının sahibi Maxim Smelyanets durumu, “Geldiler ve çalışanların başlarına silah dayadılar ve sadece ‘Bunu yapın’ dediler. Bunu her şirket için adım adım yaptılar.” şeklinde anlattı.
Hükümet ve endüstri yetkilileri, Rus yetkililerin daha sonra Kherson’dan gelen mobil ve internet verilerini Rus ağları üzerinden yeniden yönlendirdiğini söyledi. Facebook, Instagram ve Twitter’ın yanı sıra Ukrayna haber sitelerine ve diğer bağımsız bilgi kaynaklarına erişimi engellediler. Ardından Ukraynalı hücresel ağları kapatarak Kherson sakinlerini bunun yerine Rus mobil servis sağlayıcılarını kullanmaya zorladılar.
Bu bölgelerdeki Ukraynalılar sadece Rus devlet televizyonu ve radyosuna erişebiliyor. Bu kontrolü sınırlamak için Rusya, bu bölgelerin siber uzayını da işgal etmeye başladı. Bu, Rusya’nın işgali altındaki Kherson, Melitopol ve Mariupol’daki Ukraynalıları ülkenin geri kalanından ayırarak, savaşla ilgili haberlere erişimi ve sevdikleriyle iletişimini kısıtladı.
İşgal Bölgelerinde 1.200 Kadar İnternet Servis Sağlayıcı (ISS) Rusların Yönetimine geçti
New York Times’ın haberi yeni ama Kherson olayı mayıs sonunda ortaya çıkmıştı. 30 mayısta 280 bin nüfuslu Kherson’da internet 1 saat kadar kesildi. Bu süre sonunda, yerelde SkyNet olarak bilinen Kherson Telecom ile internete bağlananların trafiği yeniden yönlendirilmişti. Yerel kullanıcılar artık interneti Rus sağlayıcı Rostelecom’a bağlı 2014’de kurulmuş Kırım merkezli bir şirket olan Miranda Media üzerinden ve sansürlü almaya başladılar.
Sadece Kherson Telecom da değil, diğerleri de artık hizmetlerini Rus sağlayıcılarına yönlendirmek zorundalar. İşgal atındaki bölgelerde bulunan internet şirketlerine Rus işgal kuvvetlerinin gözetimi altında bağlantılarını yeniden yönlendirmeleri veya tamamen kapatmaları söylenmiş durumda. Buna ek olarak, bölgede Rus numaralarını kullanan yeni markasız cep telefonu SIM kartları dolaşıyor ve bu da insanları Rus şebekelerine doğru yönlendiriyor. İşgal edilen bölgelerdeki, tümü kritik altyapı olarak sınıflandırılan sunucuların, kabloların ve cep telefonu kulelerinin ve yaklaşık 1.200 farklı ISS’in kontrolünün Rusların yönetimine geçtiği kaydediliyor.
Şubat ayındaki savaşının başlamasından bu yana, internet altyapısını bozmak veya devre dışı bırakmak yaygın bir taktik. Ruslar, bilgi akışını kontrol ediyor. Sık sık internet kesintilerine rağmen, Ukrayna’nın zengin internet şirketleri ekosistemi insanları çevrimiçi tutmak için çaba gösteriyor.
İnternet Sistemleri Nasıl Ele Geçirilir?
İnternet sistemlerini ele geçirmenin birçok yolu var. İlk olarak, askeri birlikler tarafından sistemleri fiziksel anlamda ele geçirmek yani ekipmana el koymak var. Diğer yol ise sistemleri hasarlamak ya da yok etmek. Ukrayna genelindeki telekomünikasyon altyapısının yüzde 20’sinin hasar gördüğünü veya yok edildiğini ve on binlerce kilometrelik fiber ağların çalışmadığını söylüyor.
Yeniden yönlendirmenin merkezinde, bölgenin 2014 yılında ilhak edilmesinin ardından ortaya çıkan Kırım’daki operatör Miranda Media var. Web sitesinde listelenen “ortaklar” arasında FSB olarak bilinen Rus güvenlik servisi ve Rusya Savunma Bakanlığı da bulunuyor.
Rus yetkililer, 2014 yılında Kırım’ı ilhak ettikten sonra, Rusya ile bağlantı kurdukları Kerç Boğazı boyunca uzanan iki yeni internet kablosu oluşturdu. Bu sürecin tamamlanması üç yıl sürdü. O zamandan beri, Rusya daha gelişmiş internet kontrol sistemleri geliştirdi.