Cuma günü, Amerikalı bankacılık düzenleyicileri (BDDK eşdeğeri) Silicon Valley Bank’ı (SVB) kapattılar. SVB’nin kapatılması, 2003’de Uzan grubunun bankası olan İmar Bank’ın TMSF tarafından kapatılması gibi bir olay.
Hemen not edelim, isminden de anlayacağınız üzere SVB’nin müşterilerinin çoğu teknoloji ve risk sermayesi şirketleri ve bu şirketlerin yöneticileridir. Çarşamba günü durum dengeliyken, aynı gün geç saatlerde, bilançosunu desteklemek için 2,25 milyar dolar toplaması gerektiği haberiyle yatırımcıları şaşırttı ve 48 saat içinde, hizmet ettiği ve beslediği risk sermayesi topluluğunun neden olduğu bir panik bankanın 40 yıllık hayatını sona erdirdi.
Amerikan finans sistemine yonelik kamu güvenini sağlamak ve korumak için kurulan ve mudi başına 100 bin $ ve altı mevduatı garanti altına alan Amerikan Federal Sigorta Kurumu (FDIC), 31 Aralık 2022 itibarıyla SVB’nin toplam varlıklarının yaklaşık 209 milyar dolar ve toplam mevduatının yaklaşık 175,4 milyar dolar olduğunu açıkladı.
SVB’nin kapatılması, 2000’lerin sonundaki Küresel Mali Krizden bu yana en büyük ABD bankası iflası (ve ABD tarihindeki en büyük ikinci) anlamına geliyor. Haberin yayınlanmasının ardından, SVB’nin borsa hisselerindeki işlemler durduruldu ve ABD hisse senetleri Cuma günü %1’den fazla değer kaybetti.
Peki Silicon Valley Bank’da (SVB) Olan Nedir?
Ortaya çıkan bilgilere bakılırsa, SVB’nin ani çöküşüne çeşitli faktörler neden oldu.
Bunlardan birisinin müşteri cezbetme çabasıyla, birçok büyük rakibe kıyasla nispeten daha yüksek mevduat oranları teklif etmesi olduğu kaydediliyor. SVB, bu yüksek oranları finanse etmeye yardımcı olmak için, nakit açısından zengin olduğu önceki yıllarda tahvil satın aldı. Ancak Federal Rezerv’in kırk yılın en agresif faiz artırım kampanyasıyla enflasyonu durdurma eylemlerinin arkasından, risk sermayesi piyasasında bir miktar türbülans yaşamaya başlamasıyla bu durum terse döndü. SVB’nin satın aldığı tahvillerin çoğunun değeri önemli ölçüde düştü (tahvil değerleri genellikle faiz oranları arttıkça düşer), bu da büyük yatırım kayıplarına neden oldu.
Bu zaman zarfında SVB’nin, daha yüksek oran vermek ve ödemek için elinde daha düşük bir mevduat tuttuğu ve sermayesinin daha büyük bir yüzdesini yatırdığı kaydediliyor.
Buna ek olarak, bazıları SVB’nin katı kredi verme standartlarına sahip olmadığını söylüyor. SVB’de mevduatı olan bazı daha riskli girişim destekli şirketlere verilen kredilerin kalitesinin geçen yıl kötüleştiği tahmin ediliyor. Bu firmaların çoğu, oranlar yükseldiğinden ve sermayeyi güvence altına almak, sadece birkaç yıl önceki düşük faiz oranı ortamına kıyasla daha zor hale geldiğinden, önemli mali baskı altına girdi.
SVB geçtiğimiz günlerde varlık satışlarında 1,8 milyar $ kaybettiğini açıkladıktan sonra, banka ek yatırım sermayesi sağlayamadı ve birçok müşteri mevduatlarını hızla geri çekti. Her şey, düzenleyiciler tarafından Cuma günü el konulmasıyla doruğa ulaştı. Düzenleyici dosyasına göre, müşteriler perşembe günü akşamına kadar 42 milyar dolarlık şaşırtıcı düzeyde mevduatı geri çekti. Dolayısıyla o gün iş bitiminde SVB’nin 958 milyon $’lık negatif nakit bakiyesine sahip olduğu ve diğer kaynaklardan yeterli teminatı toplayamadığı görüldü.
Peki Bu Durum Bankada Hesapları Olanları Nasıl Etkiler?
California Mali Koruma ve Yenilik Departmanı, bankanın mevduatlarının kontrolünü ele geçirdiğini açıkladı. Sigortalı mevduat sahiplerinin mevduatlarına en geç 23 Mart 2023 Pazartesi sabahı erişebileceklerini söylediler. FDIC standart sigortası, her hesap için mevduat sahibi, banka ve banka başına 250.000 $’a kadar kapsıyor.
SVB’nin daha zengin ve özel sermaye şirketlerine hizmet verdiği göz önüne alındığında, daha büyük hesaplar için sonuçların ne olacağı henüz bilinmiyor.
Diğer yandan SVB’nin yatırımcıları büyük bir darbe aldılar ve bölgesel banka hisse senedi fiyatları cuma günü, SVB’nin iflasına ilişkin haberlerin yayınlanmasının ardından, %20 ve daha fazla düştü. Ancak diğer finansal şirketler, piyasalar ve ekonomi üzerindeki yayılma etkileri sınırlı gözüküyor.
Başka Kimi Etkiler?
Teknoloji şirketlerinin kullandığı banka derken, bu şirketlerle para alışverişi olanların etkileneceğini de not edelim. Örneğin dünya çapında 7,5 milyon müşterisi olduğunu belirten Etsy isimli el yapımı veya nostaljik ürünlere ve el işi malzemelerine odaklanan Amerikan e-ticaret firması –ki Türkiye’den bu site üzerinde satış yapan mikro girişimciler mevcut– cumartesi yaptığı açıklamada, müşterilerine yapılacak ödemelerde gecikmeler olabileceği uyarısı taşıyan e-mailler gönderdi.
Benzer şekilde Roblox Oyun firmasının, Circle, Roku, BlockFi gibi çeşitli teknoloji firmalarının etkileneceği raporlanıyor.
Ayrıca ABD’deki bir çok startup’ın da olaydan hasar alacağı hatta bir nesil startup’ın yokolacağı söyleniyor.