15 ocak 2004’de TBMM’de Kabul edilerek, daha sonra Resmi Gazetede yayınlanan 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununun, yönetmeliği de, 3 yıl once yani 2005 ocakta yayınlanmıştı* ama Türkiye’de kullanımı halen yoğun değil. Kısmen şirketler tarafından kullanılıyor, Adalet Bakanlığı tarafından UYAP üzerinde kullanımı 20.000 civarına ulaştı ama en önemli kullanım alanlarından birisi olan bankacılıkta henüz e-imza uygulaması yaygın değil.
Geçtiğimiz günlerde Turkcell’in atağı ile ve dünyada ilk defa, elektronik imzanın bir türü olan mobil imza uygulaması başlatıldı. Bankacılıkta önemli bir adım olan bu uygulamanın hızla geliştiği görülüyor. Hatta işlem sayısının kısa bir sürede 500.000’e vardığı da görülüyor.
Geçtiğimiz günlerde Garanti Bankası’nın yıllık değerlendirme toplantısı sırasında görüştüğümüz, Teknoloji ve Operasyon Hizmetlerinden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Hüsnü Erel’e e-imza konusundaki gelişmeleri sorduk. Amacımız teknoloji açısından güçlü bir banka olan Garanti Bankası’ndaki elektronik imzaya yönelik gelişmeleri öğrenmek kadar, genel olarak elektronik imzanın merak edilen yönlerini de hatırlatmak. İşte aldığımız cevaplar;
turk-internet.com : Elektronik imza nedir?
Hüsnü Erel : 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu?nda yer alan şekliyle elektronik imza; başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veriyi tanımlar.
Elektronik imza; bir bilginin 3. tarafların erişimine kapalı bir ortamda, bütünlüğü bozulmadan (bilgiyi ileten tarafın oluşturduğu orijinal haliyle) ve tarafların kimlikleri doğrulanarak iletildiğini elektronik veya benzeri araçlarla garanti eden harf, karakter veya sembollerden oluşur.
turk-internet.com : Elektronik imza nerelerde kullanılır? Şu anda Türkiye’de günlük hayatta hangi şekillerde kullanılıyor?
Hüsnğ Erel : E-imza, kanunda tanımlandığı haliyle evlilik akti gibi özel tören gerektiren bazı istisnalar haricinde ıslak imza yerine geçmektedir. E-imza’nın Türkiye’deki kullanımı bankacılık, dış ticaret, okullar, kamu kuruluşlarında yaygınlaşmaktadır.
turk-internet.com : Elektronik imza ne gibi avantajlar sunuyor? (örneğin ticarette zaman kazandıracak mı, ne şekilde?)
Hüsnü Erel : E-imza kanunen ıslak imza yerine sayıldığı için bir dokümanı imzalamak için dokümanın kağıt üzerine basılması, imzanın atılması için kişinin ya da dokümanın ilgili yere ulaşması, daha sonra geri dönmesi, imza teyidi için başka belgelere ihtiyaç duyulması, imzalanmış kağıt dokümanların arşivlenmesi, gerektiğinde kopyalarının oluşturulması, bunların ihtiyaç halinde tasdik edilmesi gibi işlemleri sanal ortamda yapılacak imzalama ile ortadan kaldırmaktadır. Tüm bu akışın kişinin bulunduğu yerden ve kağıt kullanmaya gerek kalmadan gerçekleştirilebiliyor olması işlemleri hızlandırmaktadır.Tüm bu operasyonlara ihtiyaç kalmaması ile birlikte maliyetlerin azalması, hataların azalması, işlem sürelerinin kısalması gibi etkiler oluşmaktadır.
Benzeri şekilde aynı operasyonların şirket içlerinde de yapıldığını düşünürsek ve e-imza ile bu operasyonlara da ihtiyaç kalmayacağını düşünürsek iyileşmelerin aynı zamanda kuruluşların içinde de gerçekleşeceğini görebiliriz.
turk-internet.com : Türkiye elektronik imza teknolojisinde dünyanın neresinde?
Hüsnü Erel : E-imza kanunun varlığı ile Türkiye dünyada sayılı ülkelerin arasına girmiştir. Teknolojinin yaygınlaşması, e-imza’nın şirket ve kamu süreçlerinin içine girmesi ile birlikte kullanım oranı da artmaktadır.
turk-internet.com : Elektronik imza ile ilgili yasal düzenlemeleri hangi kurum/kuruluşlar gerçekleştirmektedir?
Hüsnü Erel : Telekomünikasyon Kurulu tarafından gerçekleştirilmekte ve koordine edilmektedir.
turk-internet.com : Elektronik imzanın sertifikalandırılması ve tescili nasıl ve kim tarafından gerçekleştirilmektedir?
Hüsnü Erel : Kanunda tanımlanan gereksinimleri karşıladıkları Telekomünikasyon Kurulu tarafından sertifikalandırılan servis sağlayıcıları (Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcı) söz konusu sertifikaları başvuran kişiler için üretmektedir.
Röportajın devamını burayı tıklayarak okuyabilirsiniz.