Avrupa’da icat edilmiş olsa da, bisikletler Çin’de en çok sevilen aletlerden biridir. Şanghay’a ilk bisiklet 1868 yılında geldi ve 1937’de Tianjin’de ilk bisiklet fabrikası kuruldu.
2000 öncesinde bisiklet orduları Pekin’in Chang’an Caddesi’ndeki her sabah ve akşam karanlığında görülebilir bir şeydi. Bugün ise, yeni bir bisikletmanya dalgası ülkeyi bir kez daha sarmış durumda. Gerek hava kirliliği, gerek trafik sıkışıklığı, gerek park yeri bulma zorluğu, Çin’i bir daha bisiklete yöneltiyor.
Bisikletlerin Uber’i Mobike
Ama asıl ilginci “Bisikletler için Uber” şeklinde tanıtılan Mobike dalgası ortaya çıktı. Bu mobil uygulamayı kullanan yüzlerce turuncu ve gümüş bisiklet 22 Nisan 2016 sabahı, Şanghay’ın sokaklarında ilk kez görüldü. Hepsi GPS ekli bir kilite sahipti. Kullanıcılar herhangi bir yere, herhangi bir zamanda park edebiliyor. Bisikletin kilidini açmak için QR kodunu taramak ve gezi bittiğinde kilitlemek için bir kola basmak yetiyor.
Mobike kullanımı kolay bir uygulama. Ulaşımda metro ve otobüs olmayan yerlerde, gidecekleri yere daha hızlı ulaşmayı hedefleyen insanlar için hızlı bir yöntem olan Mobike hemen yüzbinlerce kullanıcının ilgisini çekti. Arkasından da taklitçi firmaların. Kısa zamanda bir çok bisiklet paylaşım uygulamasının ortaya çıktığı görüldü. Şu anda en önemli 2 uygulamanın Mobike ve Ofo.
Bisiklet paylaşımı uygulamalarının yatırım alması da kolay. Çinli Ofo Japonya’daki Softbank’ın desteklediği bir fon turunda 765 milyon £ yatırım buldu.
ExpatFinder’a göre, Mart 2017’den itibaren, Çin’in 34 eyaletinin 30’unda 174 bisiklet paylaşım sistemi ortaya çıktı. Bu da işi daha da kolaylaştırdı. Çünkü eskiden paylaşılan bir bisikletin, evinizden veya ofisinizden yarım kilometre içinde bulunması zor iken, bugün, muhtemelen en yakın kavşak, metro istasyonu veya alışveriş merkezinin yanında düzinelerce hatta belki de yüzlerce park edilmiş halde bulunuyor.
Çin Hükümetinden Bisiklet Paylaşımına Düzenleme
Çin, son zamanlarda hızla yaygınlaşan bisiklet paylaşımına ilişkin yeni düzenlemeler getirdi. Çin Ulaştırma Bakanlığı ve dokuz diğer birim tarafından yayınlanan yönergeye göre, bisiklet paylaşım şirketlerinin 12 yaş altı çocuklara hizmet vermesi yasaklandı.
Ek olarak, Çin’de bisiklet paylaşımı hizmetinden yararlananların, gerçek isimleriyle kayıt olmaları gerekecek.
2016’ya ait verilere göre Çin’de bisiklet paylaşımından yararlanan 18 milyon 900 bin kullanıcı bulunuyor. Bu sayının 2017’nin sonunda 50 milyona ulaşması bekleniyor.
Bisiklet paylaşımı 1965’de Amsterdam’da başladı
Bisiklet paylaşımı aslında yeni bir kavram değil. İlk olarak 1965 yılında bir başka bisiklet cenneti olan Amsterdam’da dşünüldü. 1991’de Kopenhag’ın “ByCylken” programı bisiklet parkurlarına bağlı bisikletlerin kilitlerinin bozuk para ile açılması yöntemi ile kullanılıyordu. Kullanıcıların kayıt olması gerekmiyordu. Bu da bazı bisikletlerin kötü kullanımı ve hatta çalınması anlamına gelebiliyordu.
İki yıl sonra, Fransa La Rochelle’de ‘bisiklet kütüphanesi’ olarak bilinen bir sistemi tanıtıldı. Kötü kullanım ve hırsızlığa karşı, kullanıcılar kimlik göstererek ve depozito bırakarak bisiklet kullanmaya başladılar.
2001’de Fransa Lyon’daki Velo programı ise 3cü nesil ‘bisiklet paylaşımı” programı olarak kabul edildi. Çünkü bisikletlerin güvenlik, ölçeklendirme, izleme ve faturalama sorunlarına çözüm getiriyordu.
4cü Kuşak Bisiklet Paylaşım Programı
Şimdi Çin’deki bisiklet paylaşımı, teknolojinin de yardımıyla 4cü nesil olarak kabul ediliyor. Kullanıcılar GPS’li kilitleri olan bisikletleri QR kodu ile kullanabiliyor ve sonunda bir başka istasyona bırakıyorlar. Bir çok sorun çözülmüş durumda. Bunlar arasında, çok sayıda bisiklet olması, dolayısıyla da istediğin yere bırakabilir olmak ilk başta yer alıyor. Yanısıra, bisikletlerin dayanıklı ve konforlu olması da not ediliyor. Mobike, geçen yıl bu yana üçüncü modelini ve “3.0 nesli” Ofo’yu piyasaya sürmüş durumda.
Dolayısıyla da bisikletçilik yeniden moda oldu ve kullanıcı sayısı hızla artıyor. Kullanıcıları genç, çevreye duyarlı ve ilerici insanlar olarak tanımlanıyor. Birçoğu sosyal medyada bisiklet rotalarını paylaşıyor. Çin Ticaret Bakanlığı araştırmasına göre, 2016 yılı sonunda kullanıcı sayısının 19 milyonu bulduğu görülüyor.
Tersine de Çin ekonomisi için olumlu bir gelişme var; Çin Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan bir rapora göre, Çin’in ilk bisikletini üreten Tianjin bugün 1.000 bisiklet üreticisine ve 700’den fazla yedek parça üreticisine ev sahipliği yapıyor. Bazı fabrikalar dakikada yaklaşık iki bisiklet üretiyor.
Mobike Londra’da Operasyona Başlıyor
Çinli Mobike, geçen yıldan bu yana Çin’de yakaladığı başarıyı küresel çapta uygulamayı planlıyor. İlk olarak 750 bisiklet ile Londra’da operasyona başlamayı planlıyor. Uygulama şimdiden yüklenmeye hazır.
İngiliz kullanıcılar 29 £’lik bir depozito ödeyerek kayıt olacaklar ve sonrasında her yarım saatte 50p ücret uygulanacak. Mobike kullanıcıları uygulama üzerinden rezervasyon yapabilecek ve bir QR kodu kullanarak kilidini açabilecek. Şirket, her bisikletin GPS üzerinden işleteceğini ve bisikletlerin durumunun tespit edilmesine ve izlenmesine yardımcı olacağını söylüyor. Bisikletlerin dört yıl kullanım ömrüne sahip olması planlanıyor.
Yerel yetkililer, Mobike’ı memnuniyetle karşılıyorlar. Ealing Konseyi’nin yöneticisi Julian Bell, “Ücretsiz bisikletler, ücretsiz bakım kontrolleri ve ücretsiz rehberli bisiklet turları da dahil olmak üzere, halihazırda geniş bir yelpazede bisiklet desteğine sahibiz ve bu uygun fiyatlı bisiklet programı tüm bunları tamamlayacak. Daha fazla sakinin arabalarını evde bırakıp bunun yerine bir Mobike’e geçmesini beklemekten mutluluk duyuyorum. ” dedi.