Finans alanındaki teknolojik gelişmeleri kapsayan alana kısaca Fintek (Finansal Teknolojiler) deniyor. Dijital, mobil bankacılık, kripto paralar, açık bankacılık, dijital ödeme sistemleri, e-fatura, e-irsaliye, e-defter gibi bir çok yeni servisleri kapsayan bu alanı kısaca Fintek diyerek özetlemek artık kanıksanmış bir terminoloji. Benzer şekilde Femtek (FemTech – Female Technology) ise kadın sağlığını desteklemek için kullanılan yazılımları ve teknolojik ürün ve hizmetleri kapsıyor. Esas hedef kadın sağlığını iyiliğini ve gelişimini desteklemek üzere teknolojiyi kullanmak da diyebiliriz.
Femtek terimi ilk kez kadınların mensturasyon (adet) dönemlerini takip eden bir uygulama olan Clue ’nun kurucusu internet girişimcisi, Danimarka’lı Ida Tin tarafından 2016 yılında kullanılmış. |
180 ülkede 8 milyon kullanıcısı olan bu uygulama ve bu terim (çoğunlukla erkek) yatırımcılarla tartışmalar yapılarak tanıtılmış ve neredeyse yanlışlıkla yeni bir kategori ortaya çıkmış. Clue mobil uygulaması sayesinde adet ve adet sağlığı takibi tek bir yerden yapılabiliyor. Sadece adet dönemi değil yumurtlama dönemi tahmin edilebiliyor, adet döngüsündeki benzersiz kalıpları bulmaya da yardımcı oluyor. Yumurtlama döneminde cilt nasıl değişir? Adet sonrasında (PMS) baş ağrısı olur mu? Doğum kontrolünden kramplara, duygulara, deriye, saça, uykuya, cinselliğe, ağrıya, ruh hallerine, servikal sıvıya ve daha fazlasına kadar 30’dan fazla izleme kategorisiyle göstergeler hakkında bilgi edinilebiliyor. Hatırlatıcılar ayarlanabiliyor. Clue kişiye özel döngüye uyum sağlıyor ve ne kadar çok takip edilirse, kişiye ve biyolojisine dair o kadar çok bilgi ile senkronize yaşamaya olanak sağlıyor.
2025 yılında 50 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşacağı öngörülen Femtek alanında bir çok startup yeni ürün ve servisler geliştiriyorlar. Bu alandaki en önemli zorlukları ise şöyle sıralayabiliriz:
- Femtek konusunda karar verici konumda çalışan kadın sayısı az. Kadınlara özel bir alan olmasına rağmen yönetimdeki kadın sayısının yetersiz olması gelişimi yavaşlatıyor. Hem teknik alanda gelişmiş hem de konuyla ilgili detaylara hakim ve karar verici kadınların sayısının artması Femtek konusundaki gelişimi hızlandırabilir.
- Kadınların sağlıkla ilgili konularının toplumda tabu olarak görülmesi ve bu alandaki çalışmaların önünü kapatması önemli bir sorun. Teknik çözümlere de bir engel teşkil eden bu konu kolay aşılamıyor.
- Kırsal kesimde yaşayan kadınlar arasında bu konudaki farkındalığın yetersizliği Femtek için de zorlayıcı bir unsur. Zaten günlük yaşamda kısıtlı imkanlara sahip olan bu kesimdeki kadınların teknolojiye ulaşmaları da haliyle daha zor. Öncelikle internete dolayısıyla bilgiye ve sağlık sorunlarına teknolojinin getirebileceği çözümlere ulaşmak bu insanlar için neredeyse imkânsız.
- Endüstriyel iddiaları destekleyecek bilimsel çalışmaların eksikliği ise Femtek alanında çok daha fazla bilimsel araştırmanın yapılması ve veri ile desteklenmesi için şart görünüyor.
Femtek konusunun önemli bir yatırım alanı olmasının bazı sebeplerini ise şöyle sıralayabiliriz:
- Hane halkı sağlık harcamalarının %80’i kadınlar tarafından yapılıyor. Çalışma çağındaki kadınlar, aynı yaş grubundaki erkeklere kıyasla sağlık hizmetlerine kişi başına %29 daha fazla harcıyorlar.
- Küresel sağlık hizmeti müşterilerinin %50’si kadınlar ve yaşlılar ve çocukların bakımını da onlar sağlıyorlar.
- Kadın internet kullanıcılarının %66’sı sağlık hizmeti bilgisi için internet’te arama yapıyorlar ve kadınların sağlık hizmetleri için dijital araçları kullanma olasılığı erkeklerden %75 daha fazla.
- Sağlık çalışanlarının %80’i kadınlar ve çoğu da hemşireler. Bunların %40’tan azı yönetici veya yönetici pozisyonundalar.
- Fortune 500 sağlık şirketlerinde CEO’ların %4’ü ve yönetim kurulu üyelerinin %21’i kadın ve bu rakamların artması bekleniyor.
Femtek alanındaki bazı teknolojik çözümlerden bahsederek devam edelim:
breathe ilo
Breathe ilo, bir kadının yumurtlama düzenini ve doğurganlığını kolay ve rahat bir şekilde belirlemek için nefes analizini kullanan bir sistem. Basitçe söylemek gerekirse, cihaz yumurtlamadan önce kadınların nefesindeki azalmayı ölçüyor. Hormonlar CO2 seviyelerinde değişimlere sebep oluyorlar ve çoğu kadının bilmediği bir şey ise yumurtlamadan 4-5 gün önce bir tür hiper ventilasyon yaşamaları. Düzenli günlük kullanım ile nefes analizi takip edilerek kadınların vücutları ve döngü aşamalarını takip edilebiliyor. iOS ve Android ile uyumlu olan Breathe ilo uygulaması, doğurgan olunan günlerini net bir şekilde gösterebiliyor.
Günün herhangi bir saatinde 1 dakika içinde mobil telefondaki bir uygulama üzerinden doğurganlık durumu öğrenilebiliyor.
Osteoboost
OsteoBoost, osteoporozun (kemik erimesi) önlenmesi için özel olarak tasarlanmış bir titreşim kemeri. Bu titreşim kemeri, kemik kaybını azaltmak ve kemik büyümesini teşvik etmek için kalçalara ve omurgaya hafif mekanik uyarılar gönderiyor. Osteoporoz kemiğin birim hacmine düşen kemik kütlesinde dolayısıyla kemik kalitesi ve gücünde azalma sonucu kemiğin kırılgan hale gelmesi ile oluşuyor. Bunun sonucunda da kemiklerde kırıklar ve bunlara bağlı gelişen sorunlar meydana geliyor. Osteoporoz yani kemik erimesi toplumun yaşlanması ile birlikte önemli bir halk sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkıyor. NASA’nın uzaydaki astronotların sağlığı için uzun araştırmalar sonucu aldığı sonuçlara dayanarak üretilen bu cihaz günde 30 dakika kullanılarak güzel sonuçlar elde edilebiliyor. 2,5 milyon dolarlık bir fon desteği alan Bone Health Technologies firması Osteoboost’un geliştirilmesi çalışmalarını sürdürüyor.
Kasha
Afrika’da kadınların kişisel bakım ve kadın sağlığı ile ilgili gereksinimlerini alabilmeleri için kullanılan bir e-ticaret platformu. Aynı zamanda bu alanda ürün ve servis sağlayıcı kadın girişimciler için de bir Pazar yeri uygulaması. Kadınlar, çevrimiçi olarak sunulan ürün kataloğundan veya cep telefonlarını kullanarak sipariş verebiliyor, yerel mikro girişimciler tarafından kendilerine ayrı ayrı teslim edilen sağlık ürünlerini arayabiliyor, sipariş verebiliyor ve hatta ödeme yapabiliyorlar. Böylece yerel mağaza sahiplerinin işlerini de büyütmelerine yardımcı olabiliyorlar. Mastercard’ın da desteklediği Kasha, 25 milyon kadın girişimciye işlerini büyütmeleri için fırsat yaratıyor. 2025 yılına kadar 1 milyar kişiyi ve 50 milyon mikro ve küçük işletmeyi dijital ekonomiye getirme taahhüdünü doğrudan destekliyor.
2018 yılında 17 milyar dolar olan Femtek pazarının 2025’te 50 milyar dolara doğru yükseleceği tahmin edilen bu sektörde girişimcilerin ve yatırımcıların sayısı her geçen gün artıyor. Teknolojinin kadın sağlığı ve iyiliği için yapabileceği çok şey var. Bu alandaki gelişmeler FemTechInsider.com/../Newsletter/ link’inden takip edilebilir.