“Hızlı Teslimat” olarak adlandırılan işkolunun öncüsü Getir.com, 2021 yılında girdiği İspanya ve Fransa’dan çıkmaya hazırlanıyor.
2022 yılında aldığı 768 milyon $’lık yatırım ile değeri 11,8 milyar $’a ulaşan ve ülkenin ikinci Decacorn’u haline gelen Getir’in iş modeli yani “kârlı olmama pahasına kullanıcı sayısını arttırma” stratejisi, dünyada değişen yatırım rüzgarları ile zorlanmaya başladı.
Getir’in iş modeli yani “hızlı teslimat”, herhangi bir dükkan seçmeden yiyecek siparişi vermeye dayanıyor. Getir verilen siparişi kendini temin ediyor ve genellikle 30 dakikadan daha kısa sürede teslim ediyor. Karşılığında da cüzi (5-6 TL ile başladı, geçen yıl 11 TL’ye yukseldi) bir teslimat ücreti alıyorlardı.
Yatırımların dünya genelinde azalmasının yanısıra, özellikle Avrupa Birliği’nde e-ticaret firmalarının teslimat elemanları (kuryeler) için getirilen şartlar da –iş modelini “kârlılık” üzerine kurmamış olan teslimat firmalarına ek yük getiriyor.
Buna ilaveten hızlı teslimat firmalarının “karanlık mağaza” olarak adlandırılan koordinasyon merkezleri, bir çok Avrupa ülkesinde sıkıntı yarattı. Hızlı teslimat yapabilmek için karanlık mağazaların, potansiyel müşterilere yakın yerde olması lazım. Bu nedenle bu şirketlerin büyük şehirlerde bir karanlık mağaza ağı kurması gerektiğinden, hızlı teslimat bazı yüksek ön maliyetler gerektiriyor. Ancak kurulan bu mağazalar daha sonra yerel halkın –çok sayıda moto kuryenin yarattığı karmaşa ve gürültü– protestolarına neden oldu ve belediyelerin önlem alması gerekti.
Getir yöneticileri de İspanya ve Fransa’da bu konuları yani regülasyonu gündeme getirmişler.
Fransa’dan Gopf ve Flink’ten Sonra Getir de Çıkıyor
Şirket geçen hafta Fransa’dan ayrılmayı planladığını duyurdu. Bir Getir sözcüsü AFP’ye yaptığı açıklamada şöyle dedi :
“Yerel makamlar tarafından dayatılan karmaşık yasal ortam ve düzenlemeler şirketin başarısını çok zorlaştırdı.”
Fransız hükümeti, yerel halkın protestoları sonrasında karanlık mağazaların depo olarak değerlendirilmesi gerektiğine karar verdi. Bu sayede yerel yönetimler, şehir merkezlerinde depolara izin verilip verilmeyeceğine karar verebiliyor.
Getir, 2022’nin sonlarında Gorillas’ı satın aldı. Gorillas daha önce hem hazır yemek hem de market ürünleri dağıtan bir Fransız şirketi olan Frichti’yi satın almıştı. Getir, mart ayı sonunda tasfiyeye alındıktan sonra, mayıs ayında üç kuruluşta (Getir, Gorillas, Frichti) Fransa sınırları içinde 900 kişiyi işten çıkarmayı düşündüğünü duyurdu. Geçen hafta grup Fransa’daki faaliyetlerini finanse etmeyeceğini açıkladı. Bu durumda kalıcı ve sabit vadeli sözleşmelere sahip yaklaşık 1.800 çalışanın geleceği belirsiz.
Mahkeme tarafından atanan yöneticiler, Getir’in Fransa’daki bazı faaliyetlerini devralmaya istekli olacak başka bir şirket arıyor. Getir’in rakiplerinden Flink de Fransa’da iflas başvurusunda bulundu. Gopuff’a gelince, şirket zaten ocak ayında ülkeyi terk etti.
İspanya’da 1.560 Kişi İşten Çıkarılıyor
Getir Fransa’dan sonra, İspanya’daki faaliyetlerini durduracak ve Madrid, Barselona, Valencia, Zaragoza, Sevilla ve Malaga’ya yayılmış ülkedeki kadrosundaki 1.560 işçiyi işten çıkaracak.
Şirket durumu tartışmak için sendikalarla görüşüyor. Sendikalara göre şirket, yılda 20 günlük ve en fazla 12 aylık ödemelerle (pratikte şirket iki yıldır İspanya’da bulunduğu için en fazla iki ayın biraz üzerinde olacak) tazminat teklif edecek. Buna ek olarak şirket, yasalar gereği işgücü için bir yer değiştirme planı ve 55 yaş üstü olanlar için özel bir sözleşme yapmak zorunda kalacak.