Teknik Açıdan İncelenmesi
PSTN üzerinden verilen geleneksel sesli telefonda, aramanın süresi boyunca 4 kHz’lik sabit band genişliği kullanılmakta ve aramalar aranan abonenin bağlı olduğu santrala kadar aramanın niteliğine göre (lokal, şehirlerarası, uluslararası) bir dizi santraldan geçerek işaret iletilmektedir. Geleneksel telefon hizmetinde, aramaya tahsis edilen band, arama süresince hattan herhangi bir bilgi iletimi olsun veya olmasın kullanılmaktadır. Bu nedenle, arayan ve aranan abonenin konuşmadığı ve hattan bilgi iletimi olmadığı halde bile başka bir arama için kullanılamamaktadır.
Internetin kullandığı paket anahtarlamalı şebekelerde ise, bilgi paketlere bölündüğünden her bir paket, güzergahın durumuna göre ayrı ayrı yollardan gönderilmekte, her paketin önünde bulunan adres bilgisi sayesinde nihai hedefe ulaşım sağlanabilmektedir. Böylece, tek bir hat arama boyunca tahsis edilmediğinden, hattın boş yere meşgul edilmesi sözkonusu olmamakta, aynı hat farklı paketlerin de iletimi için eş zamanlı kullanılabilmektedir. Paketlerin iletiminde, paketlerin belli standartta kodlanması ve adres bilgisini de içerecek şekilde zarflanmasına olanak sağlayan “Transmisyon Kontrol Protokolü/Internet Protokolü (TCP/IP)” kullanılmakta, böylece paketlerin farklı şebekelerden geçerek hedefe ulaşmaları sağlanmaktadır. IP Telefonda, paketleme ve paketi açma işlemi arayan ve aranan abonenin hissedemeyeceği hızda gerçekleşmek durumundadır.
Bahsekonu paketleme ve paket açma işleminin şebekenin hangi bölümünde yapılacağına ilişkin alternatiflerden biri kullanıcının bilgisayarında bu işlemin yapılması, diğer alternatif ise IP Telefon Servis Sağlayıcısı tarafından yapılmasıdır. Kullanıcı açısından bakıldığında, servis sağlayıcısı tarafından bu işlemin yapılması daha uygun olmaktadır. Nedeni ise kullanıcının ses iletiminde, basit bir telefon cihazını tercih edecek olmasıdır [4].
Geleneksel telefonda, kullanılan şebekenin öncelikle ses iletimi için tesis edilmesi nedeniyle, gerçek zamanlı, güvenilir, yüksek kalitede, iki yönlü ses iletimi sağlanabilirken IP şebekelerinde ise başlangıçta veri amaçlı bir iletim tasarlandığından asenkron bir iletim sözkonusudur.
IP Telefonda, kullanılan ağ geçitlerine port eklenmesi kolaylıkla yapılabildiğinden, kapasite artırılması problem olmamaktadır. Bilgi sayısal formatta olduğundan aynı hat üzerinden ses ile birlikte faks da iletilebilmektedir. IP Telefon ağ geçitleri ekonomik olup mevcut PBX IP Telefona uyumlu hale kolayca getirilebilmektedir. Ancak, paket anahtarlamalı şebekeler üzerinden iletilen sesin risk altında olmadığı söylenemez. Ses iletimi kesinti olmadığında anlaşılır olduğundan, paketlerdeki kaybolma veya gecikme anlaşılır ses iletimini etkilemektedir. Transmisyonun güvenliğinin sağlanabilmesi amacıyla, hattan geçen sesin veriden öncelikli olması yönünde yöntemler de geliştirilmiştir.[7]
Servis Kalitesi ve Kapasite Açısından Değerlendirilmesi
Servis Kalitesi ve şebeke kapasitesi sesli telefon hizmetinde çok önemli yer tutmakta olup, IP Telefon konusunda da tartışmaların odak noktası durumundadır. Özellikle, ülkelerin regülasyon politikalarının belirlenmesinde servis kalitesi esas olmaktadır. IP Telefon konusunda sesin transmisyon zamanı farklılık göstermekte olup, uçtan uca kalitede garanti vermek mümkün olmamaktadır. Bu nedenle, internet ses iletimi için iyi bir ortam olmamaktadır. Bu problemin giderilmesi, ancak IP telefon hizmeti amacıyla tesis edilmiş iyi yönetilebilen IP şebekeleri kurulması ve bant genişliğinin artırılması ile sağlanabilecektir. Fakat tek başına bant genişliğini artırmak çözüm olmamakta sadece veri iletim hızını yükseltmektedir. Öte yandan, günümüzde önemli miktarda para veri şebekelerinin bant genişliğinin arttırılması araştırmalarına harcanmaktadır. Bu çalışmalar, IP Telefonun PSTN’e önemli bir alternatif olma potensiyelini taşıdığını göstermektedir [3].
IP Telefonda servis kalitesinin artırılması iki şekilde mümkün olabilmektedir. Kapasitenin arttırılması veya servis kalitesi desteğinin işletimi. Kapasite arttırımı daha az koordinasyon gerektirdiğinden kolay çözüm gibi görünse de, paketlerin birden fazla işletmecinin şebekesinden yollandırılabileceği gerçeğinden hareketle sorunu çözmeye yetmemektedir. Uçtan uca servis kalitesinin sağlanması, İnternet üzerinden ses iletimi düşünüldüğünde mümkün olmasa da, IP Telefon hizmeti vermek amacıyla yeterli kapasitede tesis edilen ve iyi yönetilen IP tabanlı şebekelerde servis kalitesini sağlamak mümkün olabilmektedir.
IP Telefonda Servis kalitesi, IPv6 adreslemesinin çıkışı, internet şebekelerinden (Internet Telefonu), yönetimi iyi özel şebekelere geçiş (VoIP) sayesinde gittikçe yükselmektedir [15].
[3] Background Issue Paper, IP Telephony Workshop ITU 14-16 June 2000
[4] Publications Internet Telephony-The Regulatory Issues, www.maccarthy.ca
[7] IP Watch : Spring 2001, A Special Report on the World of Internet Communications
[15] IP Telephony : Economic Implications and impact on PTOs, Dr. Tim Kelly, ITU IP Telephony Workshop, 14 June 2000
Raporun “IP telefonu ile Geleneksel telefonu Karşılaştırma” bölümünü yayınlamaya devam edeceğiz.