Amerikan Senato ve Temsilciler Meclisinde geçen 52 milyar $’lık hibe dahil 77 milyar $’lık “Chip and Science” yasasının, ABD’ye yarı iletken pazarının üretim lideri olma şansı vermesi bekleniyor. ABD’nin küresel çip üretimindeki payının 1990’larda yüzde 38 iken günümüzde yüzde 10’lara düşmüş durumda.
Covid döneminde ortaya çıkan “Çip Krizi” ve Çin’in yarı iletkenler konusundaki büyük azmi, uzun süredir çıkamayan bu kanunun arkasındaki motivasyondu.
Şimdi sırada bir kavga var. Hangi firma ne kadar destek alacak kavgası. Üstelik kavga sadece Amerikalı firmalar arasında değil. Üretimi ülkesine çekmek isteyen ABD’nin yabancı yatırımcılara da destek vermesi bekleniyor. Ama nasıl ve ne kadar?
Henüz imzalanmamış olan yasa, çip üreticileri için yeni fabrikaların maliyetlerinin yüzde 25’ini ilk yıl karlarına karşı yazmalarına izin vererek, tahmini 24 milyar dolarlık daha fazla yatırım vergisi kredisi sağlamış oluyor.
Mevzuat, her proje için 3 milyar dolara kadar hibe ile yeni fabrikaların inşasını desteklemek üzere beş yıl içinde 39 milyar dolar planlıyor. Pentagon tarafından önemli görülen projeler için 2 milyar dolar ile Ar-Ge için 11 milyar dolar daha ayrıldı.
Yasanın bir türlü çıkmayışı nedeniyle Intel CEO’su Pat Gelsinger, bu yasa çıkmazsa yatırımlarının gecikeceğini, ertelenebileceğini söylemişti. Şimdi Intel, Arizona’da yapım aşamasında olan iki fabrika ve Ohio’da temel atmaya yakın olan iki fabrika için inşaat hibelerinin 12 milyar dolarını veya toplamın yaklaşık üçte birini elde etmeyi umuyor.
Intel’in yanısıra 2 önemli çip üreticisi, Arizona’da 12 milyar $’lık fabrika planlayan Tayvanlı TSMC ve Teksas’da 17 milyar $’lık tesis yapacak olan Güney Koreli Samsung bu hibe ve desteklerden pay almayı umuyor. Ama tabii ki Amerikalı üreticiler bundan mutlu değil ve karşı lobi yapıyorlar.
ABD üretimini artırmaya yönelik büyük planları olan diğer bir firma, 2031 yılına kadar sermaye harcaması için 150 milyar dolar tahsis eden bellek yongası üreticisi Micron. Şirket, yeni bir fabrika planlamak için yasayı bekliyor.