Fikirvirüslerin ortaya çıkmalarında ve etkili bir şekilde yayılmalarında birtakım faktörlerin rolü bulunuyor. Bir fikrin virüse dönüşmesinde bu faktörlerin hepsi aynı anda etkili olmasa da fikrin niteliğine göre, kimi zaman birkaçı, kimi zaman çoğu önem kazanabiliyor.
Etkili Tetikleyiciler
Her şeyden önce, bir fikir ne kadar iyi ve gerekli olursa olsun, hızla yayılmasında etkili tetikleyiciler büyük rol oynuyor. Söz konusu tetikleyiciler, çoğu zaman, ürün veya fikri tanıtabilecek, yaratılan kavramla kişiliği arasında bağlantı kurulabilen, beğeni ve fikirleriyle topluma yön gösteren kişiler oluyor. Bu kişiler sık okunan köşe yazarları, fikirlerine güvenilen yorumcular ya da kitleleri etkileme gücüne sahip sanatçılar olabilirler.
Uygun Boş Alan
Fikrin iyi bir çıkış yapabilmesi için virüsün dolduracağı uygun bir boşluğun olması gerekiyor. Bunu iş hayatıyla bağdaştıracak olursak eğer, piyasada ihtiyaç duyulan ancak gerçekleştirilmemiş bir hizmet ya da tasarlanmamış bir ürünün bir boşluk yarattığını söyleyebiliriz. Böyle bir boşluk da uygun bir fikirvirüsünün o boşluğu doldurmasını, kolaylıkla benimsenmesini ve yayılmasını sağlar. Virüsün dolduracağı bu boşluk öylesine önemlidir ki, aslında bir fikirden önce ona uygun bir boşluğun seçilmesi daha uygun olur. Özellikle de İnternet’te iş yaparken. Amazon.com, bir ilkti, boş bir alanda iş kurarak –İnternet’te en geniş kapsamlı kitap satışını gerçekleştirerek- o alanı en güçlü isim olarak doldurdu.
Hızlı Manevra
Bir fikrin virüs etkisini kazanabilmesi hareket hızına bağlı bulunuyor. Eğer bir virüs yeterince hızlı değilse rakiplerden biri hedeflenen alanı daha çabuk işgal edebilir. Bir virüsü yaymak artık İnternet ile son derece kolay ve hızlı olduğundan, uygun fikir bulunduktan sonra bunu virüs olarak yaymak için bir saniye bile kaybedilmemesi gerekiyor.
Hedef Koordinatlarının Belirlenmesi
Bir fikir yaratıp bunun bir virüs haline gelmesi için gerekli altyapıyı sağladıktan sonra, iş, bu virüsün izleyeceği rotanın saptanmasına geliyor. İzlenecek doğru rotayla virüs uygun tetikleyicilere ulaşacak ve bu noktalardan etkili bir şekilde yayılacaktır. Ortaya koyulan fikir, bunu yayabilecek doğru kişilere işin en başında ulaşırsa, hedeflenen boşluğu da en kısa zamanda doldurması ve varacağı noktaya zamanında ulaşması kolaylaşır.
Virüsün Hayat Bulduğu Ortam
Bir fikir virüsünün planlanmasında ve yapılandırılmasında dikkate fazla alınmayan ancak önem verilmesi gereken faktör ise virüsün hayat bulduğu ortamdır. Aslında bu o kadar açıkta ve göz önünde bir öğedir ki çoğu zaman fark edilmez bile. Örneğin, cipslerden çıkan ve çocukların oyun aracına dönüştürdükleri plastik tabletler. Oyun esnasında bu tabletleri yeni fark eden çocuklar diğerlerine bunları nasıl aldıklarını sorduğunda virüs yayılmaya başlamıştır. Virüsü barındıran ortam olan cipsin markası da ağızdan ağza dolaşmaktadır artık.
Çekicilik
Bir fikir hayata geçirilip herhangi bir ürüne dönüştüğünde ne kadar çekiciyse fikirvirüs olarak yayılması da o kadar hızlı olur. Örneğin, bir kitap eleştirisinde dikkat çeken bir ifade size o kitaba hemen sahip olmanız gerektiğini hissettirebilir. Ona sahip olduktan sonra da fikrin çekiciliği sizi ne kadar etkisinde bırakırsa siz de o kadar bunu başkalarıyla paylaşmak istersiniz ve fikirvirüsü yaymaya başlarsınız.
Kalıcılık
Bir fikrin virüse dönüşüp uzun bir yaşam döngüsüne sahip olabilmesi için geçici değil kalıcı bir şekilde bir boşluğu doldurup hayat bulması gerekir. İnsanlarda sadece heves yaratarak kendisine çeken ancak işlevselliği zayıf olan fikirvirüsler, istikrarlı bir talep sağlanmadıkça kısa ömürlü olacaklardır.
Güçlü Destek
Fikirvirüslerin ağızdan ağza dolaşarak yayıldıkları bir gerçek. Ancak, çeşitli imkanlar yaratılarak bu dolaşımın beslenmesi virüslerin daha çok yayılmasını sağlar. Durumun tersi söz konusu olduğunda ise, örneğin işletmeniz ya da yaymaya çalıştığınız fikir hakkında olumsuz değerlendirmeleri içeren bir fikir yayılmaya başlamışsa, bunun da en kısa sürede net açıklamalarla kesin şekilde önü kesilmelidir.
Kaynak: Seth Godin, Unleashing The Ideavirus