Bu yazının “Birinci Bölüm”ünde yer alan “İnternet Ortamındaki Yayınlarda İki Olay ve İki Mahkumiyet Kararı” hakkındaki görüşlerim 17-18 Mayıs 2001 tarihinde yapılan “İnternet Çağında Gazetelerin Geleceği” seminerindeki tebliğdir.
Yazının “İkinci Bölüm”ünde yer alan “İnternet’de Gazetecilik ve Hukuk” başlıklı bölüm ise yine; Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ile Konrad Adenauer Vakfı tarafından 25-26 Temmuz 2001 tarihinde Ordu’da gerçekleştirilen 21.Yerel Medya Eğitim Seminerine sunulmuştur. Bu yazıda ise ağırlıklı olarak da “internet” yayıncılığı konusundaki yasa çalışmalarına ve internet yayıncılığı konusundaki gelişmelere değinilmektedir.
Böylece 17/18 Mayıs 2001 tarihinde Antalya’da yapılan seminerde sunulan yazı ile ardından Ordu’da 25-26 Temmuz 2001 tarihleri arasında gerçekleştirilen seminerde sunulan yazı birbirinin devamı niteliğini taşıdığından bir bütün oluşturmuştur. Her iki yazı gözden geçirilmiş bazı eklemeler yapılmış ve bazı tekrarlar çıkarılmıştır.
Yazının Sonuç bölümü ise 2001 yılı sonundaki internet yayıncılığı ve gazetecilik bakımından bekleyen sorunların ne olduğuna ayrılmıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM – İnternet Ortamındaki Yayınlarda İki Olay ve İki Mahkumiyet Kararı
I- Olaylar ve Yargı Sonuçları
1. Birinci Olay. İlk Mahkumiyet
7 Aralık 1997 günü Ankara’da bir grup görme özürlü insan bir araya gelerek Ankara Belediyesi’ni protesto etmek için küçük bir miting düzenler. Arkadaşlarından birisi Belediyenin açtığı bir çukura düşmüş ve yaralanmıştır. Amaçları Belediyenin ihmalini protesto etmektir.
Yapılan toplantıyı Belediye görevlileri dağıtır. Cop kullanılır. Mitinge katılan görme özürlülerden bazıları Belediye görevlileri tarafından dövülür. Mitinge katılanları zabıtaların coplayarak dağıtması dövmesi televizyon, radyo ve basında haber olarak yayınlanır.
Görüntüleri televizyonda izleyen Turk Net abonesi olan bir kişi İnternet’teki Forum sayfasına görüşlerini yazarak gönderir.
“Bugün televizyonda gördüklerime inanamadım. Ellerinde telsiz, cop,vs. olan belediye görevlileri tekme tokat bir grup insanı dövüyordu. Ana avrat küfür ediyorlardı. Suçları ise, Kurtuluş Metro İstasyonunun önündeki bir kuyuya düşen arkadaşları adına protesto gösterisi düzenlemek. Kim olursa olsun, ne olursa olsun, kör bir insana vurmak affedilemez. Hangi mevkide olursa olsun, o kör insanlara el kaldıran hayvanları kınıyorum. Hepsine lanet olsun. Anlaşılan güçleri ancak onlara yetiyor…”
Bu mesajı okuyan Ali Emre Ersöz’de olaylara duyduğu tepkiyi dile getirir.
Ali Emre ERSÖZ “Forum Güncel” sayfasına benzeri cümlelerle “emniyet görevlilerini” eleştiren benzeri birkaç cümle yazıp gönderir. Mesajın altına elektronik posta adresi ile adını ve soyadını da yazar. Forum.Güncel’de bu mesajı okuyan bir başka kişi ise yayınlanan mesajdan bir çıkış alarak Ali Emre Ersoz hakkında ihbarda bulunur. Ersöz’ün açık kimliği ve elektronik posta adresi zaten gönderdiği mesajda yazılıdır.
24 Aralık’ta sabah saat 03:30’da, 9 kisiden olusan otomatik silahli bir anti-teror timi Ersoz’un Taksim’de ailesiyle birlikte kaldığı evi basar. Gözaltına alınan Ersöz Terörle Mücadele Merkezinde sorgulanır. 3 tim mensubu tarafından ertesi gün Karaköy Polis Karakolu’na teslim edilir. Burada da bir gece kalan Ersöz, Cumhuriyet Savcığına çıkarılır ve ifadesi alınır. Daha sonra serbest bırakılır. Savcı önüne çıkana kadar üç gün gözaltında kalmıştır.
Beyoğlu C. Savcılığı tarafından düzenlenen iddianame ile “devletin emniyet muhafaza kuvvetlerini alenen tahkir ve tezyif” suçlamasından dolayı TCK’nun 159/1 maddesine aykırı davranmaktan hakkında dava açılır.
24 Temmuz 1979 İstanbul doğumlu Ersöz; gözaltına alındığı tarihte de Bakırköy son sınıf öğrencisiydi. Saint Michael Fransız Lisesi’nde 2 inci sınıfa kadar okumuştu.
Karar oturumda son sözleri sorulduğu zaman İnternet’in kamuya açık bir alan olmadığını ileri sürer. “Bu alan sadece İnternet kullanıcılarına açıktır. Bu nedenle hakaret, kamu tarafından bilinmemektedir” şeklinde savunma yapar.
Ayrıca olayın gerçekleştiği gün zabıtaların körleri dövdüğüne dair bir mesaj okuduğunu, bu mesajı “polislerin körleri döğdüğü” şeklinde algıladığını, dava konusu olan mesajı yazdığı sırada sarhoş olduğunu ve daha önceden polislerle ilgili yaşadığı kötü anılardan etkilendiğini ileri sürer.
1 Haziran 1998 günü Beyoğlu Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararı ile TCK’nun 159.maddesine aykırılıktan 10 ay hapis cezasına mahkum edilir. Verilen ceza, duruşmadaki iyi hali dikkate alınarak mahkeme tarafından ertelenir.
Böylece Türkiye’de ilk kez İnternette yayınlanan bir mesaj nedeniyle suç sabit görülmüş ve mahkumiyet kararı verilmiş oldu .
2- İkinci Olay ve İkinci Mahkumiyet
2.1- Olay
Merkezi İstanbul’da bulunan Yapı Kredi Bankası’nın yan kuruluşu olan Superonline Uluslar arası Elektronik Bilgilendirme ve Haberleşme Anonim Şirketi abonesi olan İnternet kullanıcılarından gelen yoğun istek üzerine internet ortamında “FORUM : TARTIŞMA PLATFORMU” sayfası açar. Bu platformun amacı internet kullanıcılarına hizmet vermek ve serbest tartışma ortamında her hafta bir konu seçerek abonesi olan kişilerden gelen yazıları bu sayfada yayınlamaktır.
Çoşkun Ak şirkete bağlı çalışan bir gazetecidir. Görevi ise İnternetde yapılan yayınlarla ilgili olarak “interaktif bölümler koordinatörüdür”
26.5.1999 tarihinde başlayan yeni sayfanın, (Forum: Tartışma Platformunun) konusu ise “TÜRKİYE’DE İNSAN HAKLARI İHLALLERİ”dir.
Bu sayfaya ilk mesaj 26.5.1999 tarihinde gönderilir. Mesajı gönderen kişi (Bir insan) rumuzunu kullanır.
Diğer internet kullanıcıları da sayfaya gönderilen bu yazıya karşılık; tepkilerini dile getiren görüşlerini gönderirler. Olumlu ve olumsuz tepkiler sayfada yayınlanır.
Macit Musal isimli kişi de (Bir İnsan) rumuzu ile gönderilen mesaja karşı suç unsuru bulunduğunu bildiren mesajını Çoşkun Ak’a gönderir ve beğenmediği (Bir İnsan) rumuzu ile gönderilen yazının sayfadan silinmesini ikaz eder. Çoşkun Ak sayfayı iptal etmez. Adalet Bakanlığına suç ihbarında bulunur. Bakanlık suç konusu web sayfalarının örneklerini C. Savcılığına gönderir. Dava açılması için hazırlık soruşturması başlatılır.
Bu yazının devamını İnternet Yayıncılığında 2 Olayın Savunmaları başlığı altında okuyabilirsiniz.