Geniş band internet erişimi ADSL’de Türk Telekom ile ISS’ler arasında problem henüz çözüme ulaşmadı. Türk Telekom’un, ISS’lere ADSL portlarını tane ile ve promosyon döneminde %5 (promosyon sonrası % 18) indirim ile sunması, ISS’leri memnun etmemiş,** bu perakende çözüm yerine toptan yani “veri akış (bit stream)” olarak alıp, üstüne katma değerli servis ekleyerek satma modeli daha uygun görülmüştü. Telekomünikasyon Kurumu’nun açıkladığı % 50 indirim üzerine de ISS’ler ADSL satma hazırlığına girmişlerdi***
İki model arasında ne fark var derseniz? Ekmek satan bir dükkan üzerinden benzetme yapalım.. Bir tanesi daha büyük fırından hazır ekmekleri alıp üzerine % 5 kar koymak, diğeri ise un ve gerekli malezemeleri alıp değişik ekmekleri kendi imal edip, farklı fiyatlar koymak şeklinde özetlenebilir.
Sonuç olarak “Bit Stream” modelinde ISS’ler, Türk Telekom’un “veri akış yöntemi ve tarifesi” ile toptan alım yapacaktı.
Türk Telekom önce ISS’lere istedikleri kadar sayıda ADSL port’u, son kullanıcı fiyatlarından % 25-30 indirimli fiyatla vereceğini açıkladı*. Hazırladığı tarife Telekomünikasyon Kurumu’na onaya gitti. Ancak TK bu tarifeleri uygun görmedi ve son kullanıcı fiyatından yüzde 50 daha düşük olması kararına vardı. İşte bu noktada tartışmalar ve mahkeme süreci başladı.
Türk Telekom’un, 25 Ekim 2004 tarihinde TK’ya onaya sunduğu ve ISS’ler için, son kullanıcı fiyatından hızlara göre yüzde 25-30 arasında bir indirim veren bit stream tarifesi, TK’dan onay ya da veto işlemi görmek yerine, % 50 indirimle yani bir TT’nin belirlediği dışı bir fiyatla yayınlanması üzerine Türk Telekom mahkemeye gitti. Ankara İdari Mahkemesi de Tarife yönetmeliğine göre Türk Telekom’un itirazını haklı buldu ve yürütmeyi durdurdu.
Türk Telekom yetkilileri, yönetmelik gereği ISS’lere vereceği ADSL bit stream tarifesini Telekomünikasyon Kurumu’na sunduklarını, Kurum’dan kendi tarifelerine onay çıkmadığını belirtiyorlar. TK’dan çıkan tarifelerin kendilerinin verdiği tarifeden farklı olduğunu söyleyen Türk Telekom yetkilileri, “TK, Türk Telekom’un tarifelerini belirleyemez. Bizim verdiğimiz tarifeyi onaylar veya onaylamaz. Onaylamayacaksa gerekçelerini söyler. Ama bizim adımıza tarife oluşturamaz” diyor.
TK’nın kararına Türk Telekom’un itirazının mahkemede haklı bulunduğunu dile getiren yetkililer; ISS’lerin ADSL port satmalarına ilişkin sürecin askıya alındığını mahkemenin nihai kararının bekleneceği belirtiliyor.
Türk Telekom’un bir süredir ISS’ler ile yürüttüğü çalışmanın nihai aşamaya geldiği biliniyordu. Ortak bir sözleşme üzerinde uzlaşan Türk Telekom ve ADSL port talebinde bulunan ISS’ler tarifelerin TK tarafından onaylanmasını bekliyorlardı. TK’nın kararı ve bu kararın mahkemeye intikal etmesi ile sözleşmelerin askıya alındığı kaydediliyor.
Uzlaşma Sağlanmalı
Söz konusu belirsizliğin ISS’ler ve rekabetten dolayı kaliteli, ucuz ve daha hızlı hizmet alabilecek son kullanıcılar açısından olumsuz bir gelişme olduğu görülüyor. Belirsizliğin en kısa sürede aşılabilmesi için TK ve Türk Telekom yetkilerinin bir araya gelerek uzlaşmasının en doğru ve pratik yöntem olacağı savunuluyor.
ADSL Rekabeti
Türk Telekom ile ISS’ler arasında ADSL konusunda yaşanan anlaşmazlık yeni değil. 2003 yılında, ISS’lerin internet pazarında Türk Telekom ile rekabet edebilmeleri için ADSL satmalarına olanak sağlanması Telekomünikasyon Kurumu Rekabet Kurumu tarafından alınan kararlarla yürürlüğe girmişti****.
2003 Haziran ayında ihalesi yapılan 60.000 port ADSL’in dağıtımı Aralık 2003’de***** başlamıştı.
Sorunlar, arızalar, aldık, almadık derken Rekabet Kurumunun kararı ortaya çıktı. Rekabet Kurumu ADSL abone alımını durdurdu. Bu karar Genişbant internet alanında rekabetin sağlanması açısından ADSL portların dağıtımının sadece Türk Telekom tarafından yapılmasının sakıncalı olduğu belirtilerek, Türk Telekom’un satışta adil bir paylaşıma gitmesi gerektiği vurgulanıyordu.
ADSL konusunda ISS’ler, kendi şebeke yatırımlarını kendileri yaparak sistemi internet kullanıcılarının hizmetine vermeyi talep ediyorlar. Bu amaçla Türk Telekom’un yatırım yaptığı cihazların aynısını yada daha iyisini kurup işletmek isteyen ISS’lerin bulunduğu da dile getiriliyor. Türk Telekom santrallarine cihaz koyma izni -ki bu konuda yönetmelik hazır- Türk Telekom santralinden konutlara ve işyerlerine giden bakır kabloların paylaşımlı kullanıma açılması gibi konular hala tartışılıyor**.
* ADSL Fiyatları Düştü
** ISS’ler ADSL Satıyor mu? Yazısına TID’den Açıklama
*** ADSL İnternet Erişiminde Rekabet Başlıyor
**** Rekabet Kurumu ADSL Port Dağıtımını Durdurdu
***** ADSL Dağıtımı Sivas’ta Başladı