MERNİS’e Eylül 1999 itibariyle entegre olan Bilgiişlem Daire Başkanı Orhan Akkaya’nın liderliğiyle ve sonuç alıcı yaklaşımlarıyla, projenin uygulanması ivme kazanarak, şu an 923 İlçe Nüfus Müdürlüğü on-line çalışır hale getirildi. Akkaya, kısa süre içinde yaklaşık 123 milyon nüfus kaydının bilgisayar ortamına aktarıldığını, Ekim 2000’den itibaren tüm nüfus kayıtlarına T.C. Kimlik Numarası’nın verilmeye başlandığını ve yaklaşık 5000 personele bilgisayar okur-yazarlığı ile MERNİS uygulama yazılımı eğitimi verildiğini vurguladı.
Diğer e-Devlet projelerinin hayata geçirilmesi açısından kilit öneme sahip olan, kişi bilgileri bazında e-devletin altyapısını oluşturan MERNİS’in veri tabanı, Oracle Veri Tabanı Yönetim Sistemi üzerinde çalışıyor. Oracle’ın uygulama geliştirme araçlarından Oracle Forms ile geliştirilen sistemin raporlamasında ise Oracle Reports ürünü kullanılıyor. MERNİS’de kullanılan Veri Tabanı Yönetim Sistemi ilişkisel yapıda olup, dağıtık bir mimaride çalışıyor.
Devletin zorunlu olarak tutması gereken temel iki kayıttan biri olan vatandaş kayıtlarının saklanması görevi İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yerine getiriliyor. Bu görevin, sağlıklı, hızlı ve güvenli şekilde gerçekleştirilmesi için MERNİS projesinin ve sonrasındaki getirilerinin iyi anlaşılması ve projeye bütünsel olarak sahip çıkılması gerektiğine dikkat çeken Orhan Akkaya, projenin amaçlarını, “Nüfus kayıtlarının bilgisayar ortamına aktarılarak ilçe nüfus veri tabanlarının oluşturulması, nüfus hizmetlerinin ilçelerden bilgi teknolojileri kullanılarak verilmesi, ilçe nüfus veri tabanlarının Ankara’da bütünleştirilerek Merkezi Nüfus Veri Tabanı’nın kurulması, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına birer Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası verilmesi ve bu numaralar aracılığıyla kişiye ilişkin işlem yapan tüm kurum ve kuruluşların kişi bilgileri alışverişinin sağlanması” şeklinde özetliyor.
İlçelerden ve illerden girilen bilgilerin hem merkezde hem de ilçelerde ve illerde güncellendiğini; 2000 yılının Ekim ayından bu yana yaklaşık 65 milyon kişinin Nüfus Müdürlükleri, Kamu Kuruluşları, Internet gibi çeşitli kanallardan başvurarak kimlik numaralarını öğrendiğini belirten Akkaya, MERNİS projesiyle birlikte vatandaşlara kimlik numarası verilmesinin ise e-devlet uygulamaları açısından büyük önem taşıdığını vurguluyor.
MERNİS Projesi Yaşamı Nasıl Etkiledi?
Nüfus idareleri: Çevrim-içi sistemin devreye girmesi ile nüfus olayları kişinin kayıtlı olduğu ilçe müdürlüğü yerine kişinin ikamet ettiği ilçe müdürlüğünden yapılmaya başlandı. Böylece posta ve kırtasiye işlemleri tamamen kalktı. Merkezi Veri Tabanının kurulması ile beraber nüfus ve hayat istatistiklerinin en son güncellenmiş haliyle anında alınabilme imkanı doğdu. Bilgi tutarsızlıkları önlenirken; yapılan tüm işlemler anında merkezden izlenebildiği için hatalı işlemler konusunda ilçeler anında uyarılır hale geldi.
Vatandaş: Tüm nüfus işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirilmesinden dolayı zaman kaybı en aza indirgendi, üretilen belgelerdeki bilgi hatası sıfırlandı, kuyruklar azaltıldı. Vatandaşlar, nüfus kayıt örneklerini ve nüfus cüzdanlarını anında ikamet ettiği ilçe nüfus idaresinden alabilme olanağına kavuştu. Daha önce elle yazılan nüfus cüzdanları bilgisayardan yazdırılarak, elle yapılan hatalar önlendi. Kimlik Paylaşım Sisteminin devreye girmesi ile birlikte vatandaşın kamu kuruluşlarındaki işlemleri ayrıca belge istenmeden otomatik olarak yapılmaya başlandı.
Kişi ile ilgili kurum ve kuruluşlar: Kimlik Paylaşım Sisteminin devreye girmesi ile kurum ve kuruluşların vatandaşlarla ilgili işlemlerinde sürat ve etkinlik sağlandı. Kamu kuruluşları, kendi bünyelerinde tuttukları kişi bilgilerini güncellemek yerine MERNİS veri tabanındaki güncel bilgiyi kullanmaya başladı; bu yolla, farklı kurumlarda tutulan kimlik bilgileri arasındaki tutarsızlıklar giderildi. TC KİMLİK NO uygulaması ile kişi kayıtlarının tek olarak tutulması sağlandı.
Devlet: Vergi tahsilatı ve denetimi ile, kayıt dışı ekonominin denetim altına alınması kolaylaştı. Noter, tapu ve banka işlemlerinde sahteciliğin azaltılması, banka ve noterlerin, MERNİS veri tabanına erişerek kişilerin kayıtlarının doğruluğunu belirleme imkanı doğdu. Yatırımcı her kuruluş, gelecek için yapacağı yatırım ve planlarda MERNİS Veri Tabanı’ndan yaş guruplarına, nüfus sayısına vb bilgilere göre yararlanarak, gerçek bilgiler ışığında doğru planlamalar yapma olanağına kavuştu. Ülkemize giriş ve çıkışların takibinde, sabıkalı kişilerin izlenmesi ve kanun kaçaklarının, trafik suçu işleyen, can ve mal güvenliğini tehlikeye sokan sürücülerin takip ve yakalanmasında kolaylık sağlandı. Her vatandaş için sağlık kuruluşlarında açılan dosyalar kimlik numarası esasına göre saklanacağından kişinin sağlık bilgilerinin bir bütün halinde tutulabilmesi mümkün hale geldi. Sağlık politikalarının ve bölgelere göre hastane ve sağlık ocağı ihtiyaçlarının
MERNİS veri tabanındaki gerçek bilgiler ışığında planlanabilme olanağı doğdu. Ayrıca bir kişinin birden fazla sosyal güvenlik kuruluşuna üye olması ya da sahte kimlik bilgileriyle üye olma vb. girişimleri kişilerin tek Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasıyla tanımlanması suretiyle büyük ölçüde önlenmiş olacak.