Bilgi toplumu Aralık 2003’te Cenevre’de yapılan “Bilgi Toplumu Dünya Zirvesi”nin deklare ettiği gibi “bilginin herkes tarafından üretebilir, erişebilir, kullanılabilir ve paylaşılabilir” olarak tarif edilebilir. Mobil bilgi toplumu ise “3A” ile (yani Anyone=herkes, Anytime=herhangi bir anda, Anywhere=herhangi bir yerde) karakterize ediliyor. Mobil telefon kullanarak büyüyen nesil (Filipinler’de GenTXT olarak adlandırılıyor), anne babalarından daha farklı alışkanlık ve normlara sahipler. Her teknoloji gibi, mobil teknoloji de topluma çeşitli fırsatlar sunan sosyal değişimlerini birlikte getiriyor. Ama bu sosyal değişimlerin yarattığı güçlükler ve ahlak sorunları da mevcut. ITU (International Telecommunication Union)’nın düzenlediği workshop’ta tüm dünyadan çeşitli anektodlar sunuluyor.
Mesela Norveç’te kamu kuralları, bireysel vergi ödemelerinin web üzerinde açık olmasını gerektiriyor. Böyle olunca da cuma geceleri vergi ofislerine doğru olan SMS trafiğinde patlama yaşanıyor. Neden mi? Çünkü Norveçli işadamları, arkadaşlar ve hatta potansiyel flörtler buluşmadan önce, ilişkinin devamına karar vermek için karşı tarafın gelir potansiyeline göz atma şansı buluyorlar.
Japonya da anne babaların cep telefonlarına, çocuklarını okuldan almaları gereken zamanı hatırlatan otomatik SMS uyarıları gündemde (“Child Pick-Up Service”).
Kore Cumhuriyetinde kamp yapmaya meraklılar için cep telefonuna böcekleri kaçıran zil tonları download ediliyor. Arabalara ise kampa zamanında varmaya yönelik olarak yol durumunu bildiren mesajlar gönderiliyor.
Kenya’da çiftçiler mobil e-mail ile pazardaki ürün fiyatlarını görebilme şansına sahip. Böylece aradaki adamların ya da spekülatörlerin fiyatları aşırı düşürmesini önlüyorlar.
Fas’ta bankalar para transferlerinde, işlemin tamamlandığını bildirmek için müşterilerine SMS gönderiyorlar.
Almanya’da aşkını karşı tarafa SMS yoluyla anlatan mesajlar göndermeyen delikanlılar çok geçmeden yalnız kalabiliyor.
Filipinler’de Chikka.com, yurtdışındaki Filipin’lilerle temasta kalmaya yönelik SMS2den insant mesajlara dönen servisleri kullanıyorlar.
İskoçya’da SMS kullanıcıların üye olduğu bir network Prens William’ın ne yaptığını takip ediyor. Bu nedenle de Prens William heryere yanında büyük bir kalabalık ve hayran topluluğu ile gitmek zorunda kalıyor.
İsveç’te mobil oyuncular (“Botfighters”) yakınlarındaki diğer oyuncuları SMS yoluyla takip edip, öldürebiliyor.
İşte ITU’nun düzenlediği Workshop mobil telefonların, sosyal hareketlerdeki değişimleri takip etmeye yönelik olarak yapılıyor. Belirtilen önemli hususlardan bir tanesi, mobil ses ve SMS mesajlaşmanın artması, klasik yüzyüze iletişimi azaltmaktadır.
Mobil Telefonlarda Gizlilik ve Kimlik
Mobil telefonlar artık kişilikleri, aileleri, sosyal grupları tanımlamada kullanılıyor. Erişkin ve genç insanlar mobil telefonları bir statü sembolü olarak ele alıyor. Bu da kişilerin birbirlerine karşı davranışlarında belirleyici olabiliyor. Özellikle Avrupa’da gelişen bir yeni eğilim “bluejacking”. Yani kullanıcıların bluetooth telefonları kullanarak ücretsiz bir şekilde diğerlerine kimliği anlaşılmayan notlar göndermesi. Bunu özellikle yabancılar yapıyor.
Bilişim ve Telekom teknolojilerinin çoğunda olduğu gibi mobil teknolojiler de bize zaman kazandırıyor. Bu yeni nesil her zaman hazır, her yerden ve her zaman teknolojiler bir yandan uygunluk ve emniyet sağlarken, diğer yandan bilinmezlik ve daha önceki nesillerin hayal edemeyeceği yeni boyutlar getiriyor.
Sayısal ortamda, bir kişinin kimliğini koruması gün geçtikçe daha önemli ve zor bir konu haline geliyor. Örneğin kameralı telefonların sayısındaki artış, fotoğrafların kişisel hakları zedeleyecek bir boyuta gelmesinden korkuluyor.
Yazının devamını yarın okuyacaksınız…