Iraklı Kürtler “.krd” alan uzantısını “ülke kodu (ccTLD) olarak tescil ettirince, medyada “Iraklı Kürtler internet ortamında bağımsızlıklarını ilan ettiler” başlıklı haberler yayınlandı[1]. Bu haftadan itibaren Iraklı Kürt şirketler, kuruluşlar ve şahıslar, Türkiye’de “.tr” uzantılı alan adlarını kullanabildiğimiz şekilde “.krd” uzantılı alan adları kullanabilecekler. Irak KRG (Kurdistan Regional Goverment) IT Direktörü ve .krd yönetiminden sorumlu olan Hiwa Afandi konuyla ilgili olarak “Bizi coğrafi sınırlar arasına hapsedenler siber uzayda aynı şeyi yapacak güce sahip değiller. İnternette kendi sınırlarımızı kendimiz belirleriz” dedi. Ama acaba kendi sınırlarını kendileri mi belirliyor? Ya da yardım mı almışlar? Bir bakalım !
.KRD Ülke Koduna İran İtiraz Etti, Türkiye İtiraz Etmedi
Kürdistan Bölgesel Hükümeti (KRG) Bilgi Teknoloji Bölümü ile ICANN arasında 5 aralık 2013 tarihinde yapılan anlaşma çerçevesinde başlatılan süreç, bugünlerde sonuca erdi ve .krd ülke uzantısı erişime açıldı. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürtçe, Arapça ve İngilizce olarak yayın yapan “www.presidency.krd” ya da “www.gov.krd” gibi resmi sitelerinde “.krd” uzantısını zaten kullanıyordu. Ancak bu uzantı, egemen devletlere ayrılan bir ülke kodu olarak değil, genel bir isim olarak kullanılıyordu.
Yeni başlayan süreçte bu alan uzantısı ccTLD yani ülke kodu olarak tanımlanıyor. “.krd” alan adı tescil edilmeden önce de bölgedeki Kürt kuruluşları “.iq” ülke kodunu kullanıyorlardı.
Afandi, Iraklı Kürtlerin alan adını tescil ettirmek için yaptıkları başvuruya Türkiye’den itiraz geleceğini sandığını, oysa şimdiye kadar itiraz eden tek ülkenin İran olduğunu söyledi.
İran, “ciddi siyasi çatışma riski” ve yeni bir alan adı yaratılmasının yol açacağı sorunlar” ile ilgili kaygılarını dile getirerek, ICANN’a resmi şikayette bulundu. İran’ın şikayetinde “bazı radikal Kürt grupları, Türkiye ve İran’daki Kürt topraklarının ayrılarak bir Kürt ulus devleti kurulması için harekete geçti” denildi ve İran’ın bu hareketlerden duyduğu rahatsızlık ifade edildi. Ancak Afandi’nin de belirttiği üzere Türkiye’den bir başvuru ya da şikayet bulunmuyor.
.KRD Ülke Kodu (ccTLD) mudur? Ülke Kodu Nedir?
Dünyada alan adları ile ilgili stratejiyi ICANN isimli kuruluş çizer. 1999’da kurulmuş olan ICANN, kar amacı gütmeyen ve merkezi Kaliforniya’da olan bir özel sektör kuruluşudur. Daha doğrusu görünümü böyledir. Ama uzun zamandır Avrupa ve Uzak Doğu ülkeleri, bu şirketin Amerikan hükümeti tarafından yönlendirildiğini dair şikayetlerde bulunuyorlar. Gerçi yönetim kurulu çeşitli ülkelerden gelen uzmanlardan kurulu.
ICANN uzunca bir süre, TLD ve ccTLD olarak tanımlanan alan adları sundu. TLD, Top Level Domain yani üst düzey domain kelimelerin baş harfinden oluşur, ticari firmalar için .com (commercial’den gelir), network firmaları için .net, üniversiteler için .edu, dernekler için .org ve devletler için .gov uzantıları bu tür uzantılardı. Zamanla bunlar, .info, .tv, .mobi gibi çeşitlendirildiler.
Ülke kodu dediğimiz “üst düzey alan adı (Top Level Domain)” ya da diğer deyişle “alan adı uzantısı” bir ülkeye, kendisini yöneten eyaletlere ya da bağımsızlığını ilan etmiş bölgelere verilebiliyor. Türkiye için 1992’den beri ODTÜ tarafından yönetilen “.tr”dir. Ancak Iraklı Kürtler artık kendi alan adlarına sahip olsalar da, Birleşmiş Milletler üyelerine ayrılan iki harfli ülke kodu almak için gerekli koşullara sahip değiller.
Bu nedenle hangi kapsamda verildiği sorgulanmalıdır. Bunun siyasi bir karar olduğunu ve ICANN’in tek başına vermesinin pek mümkün olmadığını düşünüyoruz. Adeta 20-30 yıldır bölgede oluşturulmaya çalışılan Kürdistan’a yeni bir siyasi destek gibi gözüküyor.
Burayı tıklayarak, bugüne dek verilmiş ülke alan uzantılarını görebilirsiniz. Burada 252 ülke alan uzantısı bulunuyor. Bunların arasında bakarsanız; bir zamanlar Fransız sömürgesi olan şimdi özerk olan Saint Barthélemy için sl ve Saint Martin için mf uzantıları ayrılmış olsa da, Fransa’nın onayı olmadığı için verilmemiş durumda. Aynı şekilde Kuzey Kıbrıs yani KKTC –ki 1974’den beri tartışmalı bile olsa ayrı durumdalar– için ülke alan adı kullanılmıyor (ODTÜ KKTC için .nc.tr adresi veriyor). Ya da ABD’deki eyaletler için ayrı uzantılar verilmemiş. Ama Irak Kürtlerine bir ülke uzantısı verilmiş durumda.
Bakalım Türk hükümeti, gecikmiş olduğu bu duruma daha fazla beklemeden itiraz edecek mi?