Aslında bilgisayar parçalarının her birinin özelliklerinin yanında, bilgisayarın marka ve model bazında sahip olduğu sertifikaların da dikkate alınması gerekir. Böylece bilgisayarın her bir parçasının kaliteli olduğunu ve kullanıldığı sürece problem çıkarmayacağının garantisi alınmış olur.
Bilgisayara verilen sertifikalar donanım ve yazılım olarak iki gruba ayrılır. Bilgisayarın donanımına verilen FCC, CE, TÜV, TEMPEST ve TSE laboratuar raporu gibi sertifikalar bilgisayarın belirli standartlara göre üretildiğini; yazılım olarak verilenler ise, ilgili yazılımın bilgisayarda sorunsuz çalışacağını gösterir.
Bu yazımda; ülkemizde en çok kullanılan ve bilgisayarın donanımına verilen yurt dışı kaynaklı FCC, CE, TÜV, TEMPEST sertifikaları ve yurt içi kaynaklı TSE laboratuar raporu hakkında bilgiler vermeye çalışacağım.
FCC (Federal Comminications Commission) Sertifikası
FCC bir Amerikan standardıdır. FCC kapsamında bulunan ürünlerin Amerika’da satılabilmesi için bu belgenin alınması şarttır. Kişisel Bilgisayarların FCC Class B Part 15, endüstri bilgisayarların ise FCC Class A Part 15 adında bir sertifikasyona sahip olması gerekir.
FCC Class A/B Part 15 sertifikasyonu almak isteyen bir firma bu sertifikasyonu vermeye yetkili acenteye ürünü ile başvurur. Yetkili acente bu ürünün tüm özelliklerini raporun girişine yazar. Daha sonra tanımlanan ürünün test ortamı hazırlanır
Bir PC’ye FCC işareti vurulabilmesi için PC’nin genel bilgi testi, desteklenen güç hattı testi, yayılan radyasyon testlerinden başarıyla geçmesi gerekir. Her bir testte ürünün belirli standart değerlerini aşıp aşmadığı incelenir. Aynı zamanda her test ortamı fotoğraflanır. Tüm bu test sonuçları, fotoğraflar ve ürünün özellikleri rapora yazılarak ürüne FCC işareti iliştirilebileceği belgelenir.
Bazı sertifika veren kuruluşlar, yukarıda belirtilen testlere ilave olarak ürüne AC hata testi, mekanik testi, sıcaklık, soğukluk, su, nem, paslanma, kimyasal, böcek, ültraviyole vb. gibi testlerde uygulamaktadırlar.
CE (Conformite Europeene) Sertifikası
CE işareti üzerine iliştirildiği mamulün insan, hayvan ve çevre sağlığı açısından sağlıklı ve güvenli olduğunu gösteren Avrupa Birliğinin Yeni Yaklaşım Direktiflerine uygunluk işaretidir. Bununla ilgili kriterler ise AB’nin yeni yaklaşım direktiflerinde öngörülmektedir. Şu an sayısı 21 olan yeni yaklaşım direktiflerinden biri veya birkaçı kapsamına giren bir mamulün CE işareti taşımadan AB pazarına girebilmesi mümkün değildir.
Bir PC’ye CE işareti iliştirilebilmesi için ürüne genel bilgi testi, desteklenen güç hattı testi, yayılan radyasyon testi, voltaj dalgalanma bağışıklık testi, elektrostatik boşalma testi, RF elektromanyetik alan bağışıklık testi ve elektriksel hızlı geçiş/patlama bağışıklık testleri uygulanır. Her bir testin sonucunda ürünün standartlar dahilinde olup olmadığı belirlenir. Aynı zamanda her test ortamı fotoğraflanır. Tüm bu test sonuçları, fotoğraflar ve ürünün özellikleri rapora yazılarak ürüne CE işareti iliştirilebileceği belgelenir.
TEMPEST (Telecommunications Electronics Material Protected from Emanating Spurious Transmissions, Transient Electromagnetic Pulse Emanation Standard)
Bilgisayar teknolojisinde TEMPEST, elektromanyetik radyasyon (EMR) yayan telekomünikasyon cihazlarının güvenliği için 1960 yıllarında US savunması tarafından geliştirilen bir standarttır. Her elektronik cihaz verici olarak tasarlanmasa bile sinyal yayar. Elektronik cihazlardan yayılan EMR sinyalleri cihazlardaki bilgileri taşır. Eğer bu yayılan sinyal PC de ise, PC’nin monitöründeki veya HDD’sindeki bilgiler bu EMR ile taşınır. Eğer özel bir donanıma sahipseniz, bu EMR kullanılarak bir PC’den bilgi hırsızlığı yapabilirsiniz. Bunun için cihazlar bir zırh ile kaplanarak, cihazlardan yayılan sinyallerin çevreye yayılması engellenir. Her cihazın farklı sinyal yayma özelliği olduğundan, her cihaza uygulanacak zırh farklıdır. Bir PC’yi ele aldığımızda, PC’nin kasa, monitör ve çevre kabloları, eğer yanında yazıcı varsa yazıcıda bir zırh ile kaplanarak sinyallerinin çevreye yayılması engellenir. Belirli bir uzaklıktan cihazdan sinyallerin yayılmadığı tespit edilerek, söz konusu cihaza TEMPEST belgesi verilir. Bu belge ülkenin askeri ve istihbarat bölümlerinde kullanılan cihazlar için çok önemlidir.
TÜV (Technischer Überwachungs-Verein, Technical Surveillance Association)
TÜV ilk olarak 1872 de kaynak buhar kazalarından korunmak için Gustav Schlieper tarafından (Dampfkessel Überwachungs Verein-Steamboiler Testing Laboratory-kızgın buhar test laboratuarı)-DÜV olarak kurulmuştur. DÜV aynı zamanda Elberfeld ve Barmen idare bölgesinde “Association for the Surveillance of Boilers- yağların gözetimi kuruluşu” olarak da bilinir.
TÜV almanca Technischer Überwachungs-Verein’ın kısaltılmışıdır. Orijinal TÜV yaklaşık 130 yıl önce 43 endüstri kuruluşunun üye olduğu ve 2 güvenlik personeline sahip olarak Bavaria’da kurulmuştur. Teknolojinin gelişmesiyle TÜV’ün sahip olduğu niteliklerde gelişmiştir. 1900’larda grup elektrikli cihazlar üzerinde çalışmaya başlamış, daha sonra ulaşım, motorlu araçlar ve nükleer enerji endüstrilerini de içine aldı. 1980’lerde ise Almanya’da bağımsız bir kuruluş olarak insan güvenliği, kalite ve çevre koruma konularında yetki sahibi olmuştur. Bugün TÜV birçok alanda çalışmaktadır.
PC’ye verilen TÜV belgesiyle; o cihazın elektromanyetik uyumluluğa sahip olduğunu ve üretilirken belirli ergonomik koşullara uyulduğunu belgelenir ve o ürünün aynı zamanda Almanya’da satılabileceğinin iznini verir.
TSE (Türk Standartları Enstitüsü)
TSE hepimizin bildiği gibi ülkemizde üretilen ve satılması düşünülen bir ürünün belirli standartlar dahilinde üretildiğini belgeleyen bir belgedir. PC’ler tarafından bakıldığında; TSE’nin Gebze/Kocaeli’nde bulunan Elektronik Laboratuarlarında PC’lerin belirli standartlar dahilinde üretildiğini araştıran ve bu kapsamda birtakım deneyler yapan, testler sonucunda ilgili PC’ye rapor düzenleyen bir birim vardır.
Bu belgeyi almak isteyen kuruluş, kendi ürettiği PC ile birlikte “TSEK Kapsam Genişletme” adı altında TSE’ye başvurur. TSE söz konusu PC’yi kendi tarafından belirlenen Kalite Faktör ve Değerleri açısından inceler. Ürüne görünüm özelliği, kullanım özellikleri, çalışma gerilim aralığı, toprak kaçak akımı, yüksek gerilim dayanımı, yalıtım direnci, bağlantı ucu gerilim bozulması, harmonik, gerilim dalgalanmaları ve titreşim, elektrostatik boşalmaya bağışıklık, havaya yayılan yayılım bozulması, elektriksel hızlı geçici rejim/patlama, voltaj değişmeleri ve kısa kesintilere bağışıklık, türkçe karakterler ve klavye, düşürme, klavye tuşlarının dayanıklılığı, nemli ortamlarda çalıştırma, soğukta depolama, sıcakta depolama, işaretleme, ambalaj ve diğer bilgiler ve cihazın ekranından yayılan radyasyon adı altında 23 farklı test yapılır. Her bir testin sonuçları rapora yazılır.
Testlerin sonucunda ürüne genel olarak değil, her bir test sonucu olarak olumlu veya olumsuz rapor verilir.
Sonuç
Yukarıda açıklanan her bir sertifika, bir kişisel bilgisayarın çalışması hakkında çok kesin bilgiler içermektedir. Eğer toplama makine almak istemiyorsanız, makinenin üretildiği yer yurtdışı ise, FCC, CE ve TÜV sertifikalarından birini, makinenin üretildiği yer yurtiçi ise, TSE raporunu mutlaka PC’yi satın alacağınız yerden istemelisiniz. Eğer satın alınacak kişisel bilgisayar ve çevre birimleri ulusal güvenlik kapsamında kullanılacak ise, ürünlerin TEMPEST belgelerini istemeliyiz. Yoksa biri sizi gözetliyor olabilir. Sertifikanın üstünde yazan ve testi yapılan ürünün marka ve modeli ile satın alacağınız ürünün marka ve modelini de karşılaştırmayı unutmamak gerekir. Çünkü her bir marka/model için ayrı sertifikasyon gerekmektedir.