Türk Telekom’un yurtdışı bağlantıları gösteren sayfası son 1 ayda en çok bakılan sayfalardan birisi olmuştur herhalde. Bu sayfayı hiç bilmeyenler bile artık hergün bir kez kontrol ettiklerini ifade ediyorlar (bu sayfaya turk-internet.com sağ kolonundaki TT YurtDışı Bağlantıları Butonunu kullanarak ulaşabilirsiniz).
Ancak sayfadaki grafikleri anlayamayan okuyucularımız var. Bu kişiler için kısa bir açıklama vermeyi uygun bulduk. Çünkü bu konuda hergün pekçok mail alıyor ve bunlara tek tek cevap vermek zorunda kalıyoruz.
Grafiklerde mavi ile gösterilen upload (Yani Türkiye’den dışarıya doğru akan) trafiği –ve kapasiteyi– gösterirken, yeşil ile dolu alan download (yani Türkiye’ye doğru gelen trafiği) göstermektedir (Hatların tam detayı için sayfasına bakınız. Geliş ve gidiş kapasiteleri farklı olan hatlar uydu hatlarıdır.)
Genel olarak Türkiye’ye gelen trafik ve kapasite yani DOWNLOAD daha yüksektir. Yurtdışına giden trafik ve kapasite yani UPLOAD ise daha düşüktür. Upload / download oranı internet’in Türkiye’deki ilk günlerinde yani 1995-97’lerde 1/12 – 1/9 seviyelerinde idi. Bugün bu rakam grafiklerden de görebileceğiniz üzere 1/2 ya da 1/3 oranındadır.
Gelen ve giden trafik neleri taşıyor
Bunu daha iyi anlatmak için size şöyle bir tablo sunalım;
Yurt Dışı Hatlarında Gidiş-Geliş | ||
Türkiye’deki Kullanıcı | Yurtdışındaki Kullanıcı | |
UPLOAD | Yurtdışındaki bir sitenin adresini yazmak –siteye talep göndermek | Talebe cevap veren Türkiye’deki siteden yurtdışına bilgi indirmek (yazı okumak-resim-müzik indirmek vs) |
DOWNLOAD | Talebe cevap veren Yurtdışındaki siteden Türkiye’ye bilgi indirmek (yazı okumak-resim-müzik indirmek vs) | Türkiye’deki bir sitenin adresini yazmak –siteye talep göndermek |
İnternet Hala Yavaş mı?
Bazı okuyucularımız, yurtdışı hatlarının 2 katına çıkmasına rağmen aynı yavaşlığın sürdüğünden şikayet ediyorlar. Diğer yandan, TT yurtdışı bağlantı sayfasına bakan bazı okuyucularımız, tüm Türkiye’nin trafiğinin (örneğin bugünkü grafiklerde) 1.240 Mbps (geçen hafta 1400 Mbps’ye yükselmişti) olarak görüldüğünü işaret ediyorlar. Kapasitenin neden düşük olduğunu soruyorlar.. Bunun nedeni;
- İnternet hatlarında en önemli konulardan birisi ROUTING. Yani hat üzerinde trafiğin, hangi noktaya nasıl gideceğinin tarifinin, taşıyıcı telekom firması tarafından yapılması.
Örneğin Türkiye’den ABD’ye giden trafiğin, başka hatlara sapmadan, doğrudan ABD’ye giden hat üzerinden gitmesinin sağlanması. Eğer bu hattın kapasitesinin üstünde bir trafik varsa, Avrupa üzerinden gidilecek rotanın belirlenmesi gibi özetleyebileceğimiz tanımların yapılması hayli teknik ve zorlu bir iş. Yapıldıktan sonra da, işlemin yürürlülüğe girmesi vakit alıyor.
Bunların yapılmasının henüz tamamlanmadığı görülüyor; Yani,
- TT’nin son verdiği bilgiye göre, hat kapasiteleri 2000 Mbps olduğu halde henüz tamamı verimli bir şekilde kullanılmaya başlanmadı.
- Sorunlu günlerde trafiklerinin büyük kısmını uyduya çeviren Servis sağlayıcılar da, routing’in tamamlanmasını bekledikleri için, trafiklerini tam anlamıyla henüz bu yöne geri almadılar
- TT’nin son verdiği bilgiye göre, hat kapasiteleri 2000 Mbps olduğu halde henüz tamamı verimli bir şekilde kullanılmaya başlanmadı.
- Diğer yandan dikkat ederseniz, sayfadaki tüm hatların TOPLAMI olduğu görülen 1.grafik, diğer grafiklerin toplamını tam olarak vermiyor. Öğleden sonra bu sayfaya baktığımızda, sadece İtalya ve Spring bağlantılarının toplamı bile 1200 olarak kullanılıyordu. Sanırız, sayfanın hesaplanmasında da bir hata var. Bu nedenle de (bugün için) 1240 gibi gözüküyor. Aslında biraz daha yüksek.
Bu Kapasite Türkiye İçin Uygun ve Yeterli Midir?
Öncelikle UPLOAD kapasitesi için zaten söylenecek bir şey yok. Bunun nedenini grafiklerden gördüğünüzü düşünüyoruz.
DOWNLOAD kapasiteye gelince, normal olarak routing işlemlerinin bitmesi 1 hafta kadar zaman alabilir. Sonrasında Türkiye’nin kullandığı kapasiteyi daha iyi görebileceğiz. Cezayir depremi öncesi kullanım 1,132 Mbps olarak doygunluk (saturation) noktasına ulaşmıştı. Yeni kapasite gerekiyordu. Bizim tahminimiz Türkiye ihtiyacının mevcut durumda, 1.600 Mbps gibi bir download kapasitesini gerektirdiği.
Kapasite hususunda 2 noktaya dikkatinizi çekmek istiyoruz. Bunlardan ilki ihtiyacın yıl sonunda 2000’in de üstüne çıkacağını düşünüyoruz. Özellikle eylül döneminde internet kullanımının daha yükseleceğinin işaretlerini alıyoruz. Diğer yandan yurtdışı kapasitenin bir anda yok olması sorunu hala başımızın üstünde bir demokles kılıcı olarak sallanıyor. Yarın örneğin bir Ege Depremi olsa, yine problem olacak. Çünkü en büyük hatlarımız (son olarak ilave olan 622 İtalya’da dahil) SMW3 üzerinde.
Tüm Yurtdışı Bağlantı Uydu Olsa Daha mı iyi Olurdu?
Özellikle imza kampanyasına katılan okuyucularımızın yorumlarında, (Bkz : Turk-internet.com/NETKUL/Yorumlar) fazlaca rastladığımız bir düşünce, hatların uyduya döndürülmesi talebiydi…
Oysa bu yaklaşım, interneti rahatlatabilecek bir yaklaşım değil. Neden mi? Bunu şöyle özetleyelim;
- Yurtdışı bağlantıları gösteren sayfa‘ya bakarsanız göreceksiniz ki, uydu bağlantıları pek de dengeli değil. Zaman zaman bulut, hava durumu vs gibi nedenlerle kesintiye uğrayabiliyor (nitekim bugünkü Ankara – Belgacom 155 Mbps download bağlantısına bakarsanız saat 13:00-16:00 arası bağlantının kopuk olduğunu görebilirsiniz.)
- Uydu bağlantıları gecikmeli bağlantılardır. Karasal hatların aksine, gelen trafik milisaniye düzeyinde de olsa gecikmeli ulaşmaktadır.
Dolayısıyla, çözüm uydu hatları değil, karasal hatlar dediğimiz fiber bağlantılarda. Uydu hatları ise ancak yedekleme amaçlı kullanılabilir.
Bu konuda başkaca sualleriniz olursa yine bize sorabilirsiniz..