Türkiye’de bir ilk gerçekleşti ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) bir İnternet Servis Sağlayıcısı’na ağ tarafsızlığını (net neutrality) ihlal ettiği gerekçesiyle ceza kesti. TTNET’e yaptığı ihlal nedeniyle verilen ceza yaklaşık 250.000 TL tutarında. Bu ceza, BTK’nın birkaç ay önce hakkında bir rapor yayınladığı Ağ Tarafsızlığı konusunu ciddiye aldığını göstermesi açısından son derece önemli.
Ağ Tarafsızlığı veya daha popüler olan ismiyle Net Neutrality, giderek önem kazanan bir kavram halini almaya başladı. Bugüne kadar genellikle Amerika ve bazen de AB ülkelerinde gündeme gelen ağ tarafsızlığı tartışmaları, akademik olarak olmasa da şehir efsanesi olarak uzun zamandır Türkiye’de de konuşuluyor. İnsanlar ne zaman internet hızları yavaşlasa veya bazı sitelere (özellikle de video ve müzik hizmeti veren sitelere) erişmekte sıkıntı çekseler, akıllarına hep altyapının yetersiz olduğu ve kendilerine hizmetin kasten verilmediği kuşkusu gelmiştir. Ancak sonunda bu kuşku, BTK’nın bugün TTNET aleyhinde açıkladığı karar ile bir şüphe olmaktan çıkıp bir realiteye dönüştü.
Aslında bu kuşku, ağ tarafsızlığı veya net neutrality kavramının da temelini oluşturmakta. Ağ tarafsızlığı en basit tanımıyla aslında internet servis sağlayıcılıların içerik ve uygulamalar üzerinde ayrımcılık yapmasına deniyor. Yani X siteye (ki genelde bantgenişliği yiyen YouTube benzeri video paylaşım siteleri) veya Y uygulamaya (ki genelde torrent ve P2P uygulamalar) ayrılan bant genişliğinin düşürülmesi ve bu servisler ağırlaşırken diğer site ve uygulamaların hız kazanması durumu.
Türkiye’de bu konuda haber yapan sayılı sitelerden birisiyiz ve bu konuları akademik anlamda inceleyen uzmanlarla da röportaj yapmıştık [1]. BTK da geçtiğimiz aylarda konuyla ilgili bir rapor yayınlayarak [2] bu konuya önem verdiğini göstermişti. Gerçi BTK’nın yayınladığı raporun hemen başında, söz konusu raporun sadece yazarlarını bağladığı ve BTK’nın resmi görüşlerini yansıtmadığı ifade edilmekteydi. Ancak BTK bugün açıkladığı kurul kararı ile ağ tarafsızlığına ne kadar önem gösterdiğini ortaya koymuş oldu. Yapılan açıklama şu şekilde:
“Telekomünikasyon İletişim Başkanlığının hazırladığı 13/01/2012 tarihli ve B.11.6.BTK.0.59.04.00/3482 sayılı takrir ve ekleri incelenmiştir.
- 13/07/2011 tarih ve 2011/DK-59/359 sayılı Kurul Kararı ile Telekomünikasyon Kurumunun Denetim Çalışmalarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 13’üncü maddesine dayanılarak TTNet AŞ nezdinde yapılan soruşturma neticesinde TTNet AŞ tarafından; 01/01/2011, 27/06/2011 ve 05/07/2011 tarihlerinde, adli mercilerce koruma tedbiri veya Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı tarafından idari tedbir olarak verilen erişimin engellenmesi kararları bulunmamasına rağmen bazı İnternet sitelerine (youtube.com, izlesene.com, fileserve.com, rapidshare.com, vimeo.com, akormerkezi.com, tahribat.com) erişimin engellendiği ve sistemlerinin çalışır vaziyette tutulması için gerekli donanım, yazılım, bakım, onarım, teknik destek gibi gerekli tedbirlerin alınmadığı tespit edilmiştir.
Söz konusu soruşturma sonucu hazırlanan soruşturma raporu ile işletmecinin yazılı savunmasında belirttiği hususlar birlikte değerlendirildiğinde, İşletmecinin, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesine Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin; “Erişimin engellenmesi usulü” başlıklı 16’ncı maddesinin dördüncü fıkrasına, Telekomünikasyon Kurumu Tarafından Erişim Sağlayıcılara ve Yer Sağlayıcılara Faaliyet Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 15’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine ve Elektronik Haberleşme Sektörüne İlişkin Yetkilendirme Yönetmeliğinin 19’uncu maddesinin birinci fıkrasının (s) ve (u) bentlerine aykırı davrandığı tespit edilmiştir.
Mevzuata aykırı hareket eden TTNet AŞ hakkında, Elektronik Haberleşme Kanunu’nun 60’ıncı maddesinin birinci ve dokuzuncu fıkraları, Elektronik Haberleşme Sektörüne İlişkin Yetkilendirme Yönetmeliği’nin 25’inci maddesi, Telekomünikasyon Kurumu Tarafından İşletmecilereUygulanacak İdari Para Cezaları İle Diğer Müeyyide ve Tedbirler Hakkında Yönetmeliğinin “Hüküm Bulunmayan Haller” başlıklı 34’üncü maddesi doğrultusunda ihlalin gerçekleştiği yıldan bir önceki yıl olan 2010 yılı net satış tutarının (2.487.668.218,20 TL) %0,01 (onbinde biri) oranında idari para cezası uygulanması hususuna karar verilmiştir.”
[2]-BTK Net Neutrality Konulu Bir Araştırma Raporu Yayınlandı