Global yazılım dışkaynak kullanımı ilk defa 1970’li yıllarda görülmekle birlikte, İrlanda, Çin, Rusya ve Şili’nin altyüklenici ülkeler arasına katılması ile dünya çapında hızla (geçen 10 yıl boyunca yıllık %40’tan fazla) büyümüştür. 1970’li yıllardan beridir süren yazılım hizmet ve ürün ihracatına rağmen bu konudaki büyüme, çok uluslu firmaların 1980’ler ve sonrasında diğer ülkelere bir yazılım geliştirme merkezi olarak yaklaşmalarından sonradır. Batının iş süreçleri bilgisi, İngilizce bilgisi ve diğer ülkelerde yaşayan azınlıklar gelişimde önemli rol oynamıştır.
Yazılım ihracatı en iyi ülkeler değerlendirildiğinde, hepsinin biraz yazılım ürünü, biraz da yazılım servisi ihraç ettiği görülüyor. Ancak en iyi ilk 3 ülkeden Hindistan daha çok yazılım servisi (proje bazlı), İrlanda daha çok yazılım ürünü bağlantılıdır, İsrail ise orjinal yazılım ürünleri ihraç etmektedir.
Hindistanın başlangıç noktası işgücü ihracı iken artan rekabet koşulları ve gelişen şartlar, bugün deniz aşırı yüksek beceri gerektiren projelere doğru kaymıştır. Hindistanda endüstri genelindeki proje yönetimi konusunda göreceli olarak zayıf yönlerin iyileşmesinde de büyük başarı kaydedilmiştir. CMM (Capability Maturity Model) konusundaki en yüksek performansa sahip firmaların yazılım ihracında anahtar rol oynaması da şaşırtıcı değildir. Yazılım konusundaki büyümesi işgücü ihracı, hizmet ihracı, ürün ihracı sırası ile olmuştur.
İrlanda’nın İlk önemli yazılım ihracat alanı hizmet ve ürünleri tümleştirmek şeklindedir. Çok uluslu firmaların lokal ofisler oluşturmasının ardından, yazılım endüstrisi büyüyerek, paket uyarlama ve lokalizasyon anahtar aktiviteler olarak kalsa da bugün birçok firma yazılım hizmetleri (internet, multimedia danışmanlığı, anahtar teslim projeler) konusunda çalışmaktadır. 110’dan fazla uluslarası yazılım üreticisi, dünyanın en büyük bağımsız 10 üreticisinden 5’i, Avrupa’nın en büyük 10 paket yazılım satıcısından 7’si ve Avrupa’nın en büyük bilgisayar servis şirketlerinden 6’sının İrlanda’da operasyonları bulunmaktadır.
İsrail’in gücü altyapı, güvenlik ve antivirüs yazılımları, son dönemlerde veritabanı yönetim araçları, yazılım araçları, eğitim yazılımları gibi niş yazılım ürünlerinden gelir.
Bugün Rusya’nın toplam yazılım ihracının %30’unu güçlü bir bilimsel ve teknik içerik ile metin tanıma, anti-virus, oyun ve ilgili programlar gibi niş alanlar oluştururken (Lakaeva 2000b), geri kalanı yazılım servisleri ve offshore yazılım geliştirme oluşturmaktadır. Güçlü teknik eğitime sahip insan kaynağı, deneyime karşın düşük işgücü maliyetlerinin yanında İngilizce bilgisinin sınırlı olması, batının iş bilgisi konusunda bilgi eksikliği, dezavantaj oluşturmaktadır. Dışkaynak kullanımı sözleşmeleri ise proje yönetimi ve kalite konusunda sınırlı deneyim nedeni ile ‘programlama mahkumiyeti’ şeklinde yorumlanabilir. Unutulmaması gereken önemli bir nokta da kodlamanın yazılım geliştirme sürecinin en düşük maliyetli parçası olduğudur. (Toplam proje geliri içinde %10 – 15).
Filipinler gelişmekte olan bir ülke olarak sadece yazılım geliştirme değil, veri girişi, veri işleme, dijitizasyon, yardım masası, çağrı merkezi ve kopyalama gibi tüm yazılım servislerinde hizmet veriyor. Barnes and Noble, Arthur Andersen ve America Online gibi firmaların “back office” operasyonları Filipinler’de gerçekleştirilir. Filipinlerin başarı nedeni ve gücü insan kaynağına bağlıdır. Yerel okullarda %94 oranında Amerikan İngilizcesi verilmektedir ve yüksek eğitimde BT bağlantılı eğitimleri de içerecek şekilde önemli yatırımlar yapılmıştır.
Diğer gelişmekte olan ülkelerin tersine 1980’lerde Çin, güçlü bir iç yazılım endüstrisine sahiptir. Çin’in yazılım odağı Hindistan’ın tersine iç pazarlar olmuştur. Gelecek için avantajı, net bir devlet stratejisinin varlığıdır. IBM ve Microsoft ve düzinelerce firmanın Pekin’de şubeleri bulunmaktadır.
Romanya da ise önemli başarımlardan biri Ulusal Yazılım Mühendisliği Okulunun hızla geliştirilmesi olmuştur. 200’den fazla yazılım geliştirme firması bulunmakta, 100’den fazlası ürünlerini ihrac etmektedir.
Yazılım alanında rekabetçi olabilmek için: geçmişte katma değer yaratmak, ürünü çeşitlendirmek ve yaratıcılık önem taşırken, bundan sonra bu konuda bir ivme kazanabilmek için, düşük maliyet/efektif çalışmak, niş alanlara yönelmek, ulusal stratejilerin belirlenmiş olması (Altyapı, Uluslarası Bağlantılar, Güven ve rekabetçi gruplar) daha önemli faktörler olarak değerlendirilmelidir.
Global yazılım dışkaynak kullanımı, özellikle büyük projelerde daha büyük avantaj sağlar. Ancak değer zinciri içinde yükselmek, ilave iletişim ve koordinasyon maliyetleri ve riskler getirir. Artan maliyet ve riskler, tamamlanamayan projelere de dönüşebilir.
Müşterinin artan talepleri nedeni ile bütün dünyada kalite bilincinde artış söz konusudur. Öncü ülkelerde, global pazarda rekabet gücünü sağlamak üzere, devlet tarafından endüstriyi ileriye götürecek bir stratejinin oluşturulmuş olması, şirketlerin kalite metod ve tekniklerine adaptasyonu ve yazılım sektöründe kalite ve üretkenlik için uluslararası standartların uygulanması konularında önemli çabalar görülmektedir. Ülkelerin, yazılım konusundaki başarısının, kalite kültür bilincine, uluslarası standartlara uyum konusundaki performansına, yazılım kalitesine yaptığı eğitim yatırımlarına ve destek organizasyonlarına bağlı olduğu görülmektedir. Ülkelerin yazılım üretimi ve ihracı konusundaki önemli parametrelerden biri de o ülkede yazılım konusunda (mühendislik ve metodoloji) destek veren kuruluşların varlık ve sayısıdır.
Stratejilerin ancak yazılım konusunda ulusal bir vizyon ortaya konduğu takdirde sürdürülmesi mümkündür. Bu vizyon çerçevesinde devletin sektörü canlandırıcı ve firmaları destekleyici adımları, yazılım endüstrisinde eğitilmiş, istenen becerilerdeki düşük maliyetli insan kaynağının varlığı, entellektüel mülkiyet hakları konusunda yasal önlemler, iletişim ve altyapı olanaklarının sağlanmış olması önem taşır. Ancak yazılım araştırma ve geliştirme yatırımları açısından, başarılı ülkelerin genelinde çok yüksek bir performans yoktur.
Büyük alım gücü nedeni ile devletler yazılım endüstrisini destekleyen en önemli müşteri konumundadır. Öncü ülkelerde devletler alım gücünü kullanarak Toplam Kalite Yönetimi’nin iyi uygulamaları veya belli standart/metodolojilerin yaygınlaşması konusunda en önemli etken durumundadır.
Aşağıdaki göstergeler de bir ülkenin yazılım endüstrisinin gelişmişlik boyutunu veya ölçeğini ortaya koymak açısından önem taşımaktadır:
- Metodolojiler, yazılım mühendisliği ve kalite sistemleri gibi ana başlıklara yönelik hizmetleri sağlayan kurum sayısı
- Kalite yönetim programı uygulayan/kalite sistemine sahip firma sayısı
- ISO 9000 sertifikasyonuna sahip firma yüzdesi
- Sertifikaya sahip yazılım firma sayısı
- Metodoloji (CMM, SPICE ..) kullanan firma yüzdesi
- Sertifikalı kalite profesyonelleri (CMM ve diğer değerlendiriciler)
- Yazılım gelirlerinin kalite geliştirme eğitimleri için ayrılma yüzdesi
- Yazılım gelirlerinin “Yazılım mühendisliği” ve “Teknoloji” eğitimleri için ayrılma yüzdesi
- Yazılım ürün kalite testi yapılan laboratuvar sayısı
- Belirli (ISO/IEC 9126 ..vb.) standartlara uygunluğu değerlendirilmiş yazılım ürünü sayısı
- Yazılım ürünü değerlendirme standartları üzerinde çalışan kurul sayısı
- Proje revizyonları kaynaklı müşteri şikayetleri için sistematik değerlendirme yapan firma sayısı
- Sistematik müşteri memnuniyeti değerlendirmesi yapan firma sayısı