Kültür ve Turizm Bakanlığı hükümetin 2017 yılı programı da dâhil olmak üzere, önemli strateji belgelerinde yer alan ve üzerinde uzun süredir çalışılan Telif Hakları Kanun Tasarısı’nı sektörün ve kamuoyunun görüşlerine açtı. Yeni taslağın temel misyonu, “telif hakları alanında taraflar arasında menfaat dengesi gözetilerek adil bir sistem oluşturulması” şeklinde veriliyor.
Korsanlara İnternet Engeli
Sekiz yıldır değişiklik bekleyen 5846 sayılı Telif Hakları Kanunu’na ilişkin değişiklik taslağı Ankara Vali Galip Demirel Vilayetler Evinde düzenlenen toplantıda TBMM Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu ile görüşüldü.
Görüşmenin ardından bir basın toplantısı düzenleyen Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, yasa taslağında internette izinsiz paylaşımlara ilişkin hangi düzenlemelerin öngörüldüğüne sorusu üzerine, “İnternette usulsüz kullanımla ilgili maddeler var. Mesela bir sanat eserini korsan, yasa dışı bir şekilde kullanıyorsanız meslek birliğiyle birlikte sizin internet kullanımınızı yavaşlatmaktan internete erişiminizi yasaklamaya kadar bir dizi tedbir öngörülüyor.”
Avcı, bir soru üzerine, internetin kapatılmasının veya yavaşlatılması yaptırımının bireysel olduğunu vurgulayarak, korsan kullanım tespit edildiği andan itibaren bireysel olarak internet kullanımının yavaşlatılmasının söz konusu olacağını söyledi. Bunun bir uyarı niteliğinde olacağını anlatan Avcı, ayrıca şikayet durumunda eser sahipleriyle ceza mahkemesinde karşı karşıya gelinebileceğinin altını çizdi.
Telif Hakları Genel Müdürlüğünün değişiklik taslağına ilişkin paydaş görüşleri için bugüne kadar pek çok çalıştay, sempozyum düzenlediğine vurgu yapan Bakan Nabi Avcı, “Telif Hakları Kanunu’muza ilişkin değişiklik önerilerimizi ilgili bütün tarafların görüş, değerlendirme ve eleştirilerine açtık. Bakanlığımızın internet sitesine kanun tasarısı taslağımızı yükledik. Bu taslak üzerinden ilgili bütün taraflar, paydaşlar ve genel kamuoyu bu kanunla ilgili her türlü görüşünü, değerlendirmesini, eleştirisini, önerisini bize, komisyon üyelerimize ulaştırabilecek. Biz de daha sonra komisyon olarak toplandığımız zaman bütün bunları bilerek yasama faaliyetimizi başlatacağız.” dedi.
Bu tasarının 30 gün süreyle Bakanlık internet sitesinde görüşlere açık olacağını belirten Bakan Nabi Avcı, bu süreç içerisinde komisyon üyelerinden gelecek önerileri de alarak, yasama yılı bitmeden buna son şeklini vererek, yasalaşması için meclise göndereceklerini kaydetti.
Basın Mensuplarına Telif Müjdesi
Gazetecilerin eserlerinin, yayınlarının da telif hukukuna tabi olması nedeniyle bunlarla ilgili basın mensuplarının da gerekli yasal yollara bundan sonra başvurabileceklerini söyleyen Bakan Avcı, telif bedelinin geçmişe yönelik işletilemeyeceğini, yasa değişikliğinin bundan sonraki hak ihlallerini kapsadığını belirtti.
Meslek Birliklerine Tek Çatı Telif Gelirlerini Artıracak
“Telif hakları konusu maalesef dünyanın hiçbir yerinde tüm tarafları memnun edecek çözümlere ulaştırılabilmiş bir konu değildir. Burada ilgili bütün paydaşlar kendi çıkarlarını olabildiğince yüksekte tutmak istiyorlar. Dolayısıyla çatışan çıkarlar söz konusu olabiliyor. Bizim yaptığımız bu alandaki kuralsızlıkları gidermek ve herkesin hak arayışlarına bir hukuki çerçeve çizmek.
Türkiye’de 20’nin üzerinde meslek kuruluşu, üyesi olsun olmasın, sanatçılar, üreticilerle ilgili hak takibi yoluna gitmeye kalkıyorlar ve bu da sahada çok ciddi kargaşaya yol açıyor. Bunları gidermek için, ortak hak arayışına imkân verecek, bir düzenleme yapıyoruz.
Meslek kuruluşlarını ortak çatı altında toplayarak, onların ayrı ayrı bu tür hak arayışlarına gitmemelerini ve kendi aralarındaki paylaşımları tüketicilere yansıtmamalarını sağlayacak bir zemin oluşturmaya çalışıyoruz.
Bütün meslek kuruluşları haklarını alabilecekleri bir şemsiye kuruluşuna kavuşuyorlar. Bununla ilgili ortak yasal bir zemin oluşturuluyor. Tüketiciler de kiminle muhatap olacaklarını ve kiminle muhatap olurlarsa gerçekten sanatçının, üreticinin hakkını vermiş olacaklarını baştan bilerek lisanslama faaliyetlerine girmiş olacaklar.
Bu lisanslama sayesinde biz, sanat eserlerinin ya da bilimsel ürünlerin telif gelirlerinin çok daha fazla artacağını düşünüyoruz. Bütün dünyadaki uygulamalarda böyledir.”
Dijital Hak İhlalleriyle Mücadele Merkezi Kuruluyor
“Bugünün teknolojik imkânlarıyla kimin yasal kimin yasal olmayan yollarla hangi esere ulaştığı tespit edilebiliyor. Bu konuda yine işin mevzuatına uygun olarak Bilgi Teknolojileri İletişim Kurumu’ndan da karar alınması gerekiyor.
Benim eserlerim internet üzerinden korsan paylaşıma açılıyor bilgisi ulaştığı anda biz bunu hemen takibat altına alıyoruz. Bir merkez kuruyoruz. Yasa taslağımızda var. Dijital Hak İhlalleriyle Mücadele Merkezi kuruyoruz. Yani sanatçıların sanal ortamdaki haklarını korumak üzere bir merkez kuruyoruz ve bu merkezin başında bir savcı olacak. Münhasıran bu konularla ilgili olarak savcılık hızla müdahale edebilecek.”
Teknolojik Değişime Yönetmelik Tedbiri
“Biz mevcut, bilinen teknoloji içinde ne tür suistimaller yapılabileceğine, ne tür korsanlıklar yapılabileceğine yönelik tedbirler getiriyoruz. Ama bu alandaki teknoloji o kadar hızlı değişiyor ki, sizin mesela internet için geliştirdiğiniz tedbirler yarın çıkacak başka bir mecrada işe yaramayabilir. Onun için biz bu yasada günün ihtiyaçlarına hemen yanıt verebilecek bazı şeyleri yönetmeliğe bırakıyoruz.
Yasa konusu yaptığınızda ileride ortaya çıkabilecek yeni durumları yeniden yasayla düzeltmeniz gerekir. Oysa her şeyi yasaya yazmadan, yönetmelik konusu olarak alırsak, yönetmeliği Bakanlık olarak daha kolay değiştirebiliriz. Dolayısıyla, gelişmelere daha kolay ayak uydurabiliriz, değişim tehditlerine daha kolay tedbir getirebiliriz.
Yasada görünmeyen ve eleştiri konusu olabilecek şeylere şimdiden yanıt vermek için bunları söylüyorum. Yasada genel ilkeleri koyuyoruz. Bunların nasıl işleyeceğini daha esnek mevzuat olan yönetmeliklerle yapacağız.”
Bakan Avcı, sanatçıların eserlerine internette çok rahat ulaşılabilinmesine yönelik nasıl bir yenilik getirileceği sorusuna karşılık da bugünün teknolojik imkanlarıyla kimin yasal kimin yasal olmayan hangi esere ulaştığını tespit edebildiklerini anlattı. Avcı, sözlerini şöyle sürdürdü: “‘Eserlerim internet üzerinden korsan paylaşıma açılıyor’ bilgisi ulaştığı anda biz bunu takibat altına alıyoruz. Nasıl alıyoruz? Bir merkez kuruyoruz, yasa taslağımızda bu var, Dijital Hak İhlalleriyle Mücadele Merkezi. Yani sanatçıların dijital ortamlardaki haklarını korumak üzere bir merkez kuruyoruz ve bu merkezin başında bir savcı olacak. Münhasıran bu konularla ilgili savcılık hemen hızlıca müdahale edebilecek.”Bakan Avcı, günlük ihtiyaçlara hemen cevap verebilecek konuları gözeterek bazı noktaları yönetmeliğe bıraktıklarını, teknolojik gelişmeler ve güncel durum dikkate alınarak yönetmelik değişikliklerinin daha kolay gerçekleştirebileceğini belirtti.