Avrupa Birliği, “big tech” yani internet devlerinin gücünü sınırlandırmak ve rekabeti sağlamak amaçlı olarak geçen yaz onayladığı 2 kanundan bu sefer de DMA yani Dijital Pazarlar Kanununa dair açıklamalar yayınladı.
Dijital Pazarlar Kanunu, 25 Ağustos’ta yürürlüğe giren ve çevrimiçi içeriği düzenleyen, çevrimiçi nefreti, çocuklara yönelik cinsel istismarı ve dezenformasyonu engellemeyi amaçlayan Dijital Hizmetler Yasası’nın ardından açıklanan 2.kanun oldu.
6 Gate Keeper (Kapıyı Tutan) Tanımı
Bu kanunla AB, altı büyük teknoloji şirketinin gücünü kısıtlamak için tüketicilerin telefonlarında hangi uygulamaları istediklerine karar vermelerine ve telefonlarından silmelerine olanak tanıyan kurallar açıkladı. AB’nin “Gate Keeper” yani kapıyı tutanlar olarak tanımladığı şirketler şunlar;
- Alphabet
- Amazon
- Apple
- ByteDance
- Meta
- Microsoft
Bu firmaların uyması gereken yükümlülüklerin açıklandığı kanun paketi aynı zamanda Apple Wallet ve Google Pay gibi teknoloji firmaları tarafından en yakından korunan bazı alanlarda daha fazla rekabetin önünü açacak.
DMA, büyük teknoloji şirketlerinin son 10 yılda sahip olduğu kontrol pozisyonunu ortadan kaldırmayı amaçlıyor ve Avrupa Komisyonu’na, firmaların çizgiyi aşması durumunda piyasa araştırmaları yapma ve çareler tasarlama yetkisi veriyor. AB, yasaların rekabete daha fazla kapı açmasını ve start-up’ların devlerle ilk kez eşit şartlarda rekabet etmesine olanak sağlamayı amaçlıyor.
Aralarında Apple, Google ve Amazon’un da bulunduğu teknoloji şirketlerinin, yeni yasalar kapsamında yapılması ve yapılmaması gerekenlerin tam listesine uymaları için altı ayları var ve bunun ardından cirolarının %10’una kadar para cezasına çarptırılabilirler.
Bir yetkili, DMA’Nın tüketicileri ve işletmeleri, özellikle de platformlara erişim ve kullanıcılara ulaşma konusunda teknik engellerle karşı karşıya kalan startup’ları özgürleştireceğini söyledi.
“Örneğin, bir tüketici bir uygulamanın telefonunda iyi performans göstermediğini gördüğünde, aklına ilk gelen uygulamanın aslında iyi olmadığı şeklinde. Çoğu zaman bunun nedeni, uygulamanın kötü olması değil, kötü olmaya itilmesidir. Çünkü kapıyı tutan big tech kendi uygulamasını öne çıkarıyordur.”
Yetkili artık buna izin verilmeyeceğini söylerken, büyük teknoloji şirketlerinin, telefon kullanıcıları hakkındaki bilgilerden para kazanması yasaklanacak ve bu şirketlerin, telefondaki uygulamalardan topladıkları verileri, reklamverenler için bireysel tüketici davranışlarının ayrıntılı bir resmini oluşturmak amacıyla kullanmaları yasaklanacağını da belirtti.
Yetkililer ayrıca Apple ve Android telefonlardaki ödeme sistemleri etrafındaki kontrollere de örnekler verdi. Tüketiciler banka kartları gibi alternatifleri kullanabilirken, iddia edilen “kapıyı tutma (GateKeeper)” faaliyeti nedeniyle şu anda sürdürülemeyen, gerçek anlamda yenilikçi hizmetler sunabilen yeni girişimler de olabilir.
Yasalar başlangıçta altı şirket için geçerli olacak: Alphabet (Google’ın sahibi), Amazon, Apple, ByteDance (TikTok’un sahibi), Meta (Facebook, Instagram ve WhatsApp) ve Microsoft. Sundukları hizmetlerin birçoğu da düzenlemeye tabidir.
Bu yazın başlarında Samsung’a, bekçi olarak sınıflandırılma kriterlerini karşıladığı bildirildi ancak çok uluslu şirket bunu tersine çevirdi. Kriterler arasında ciro büyüklüğü ve AB’de en az 45 milyon kullanıcıya sahip olmak yer alıyor. Avrupa Komisyonu, Alphabet ve Microsoft’un, e-posta hizmetleri Gmail ve Outlook’un gerekli kriterleri karşılamadığı yönündeki iddialarını kabul etti.
Yeni dijital hizmetlerden sorumlu olan Avrupa komiseri Thierry Breton, yeni mevzuatı büyük oyuncular için D günü olarak tanımlayarak, artık “bizim kurallarımıza, yani Avrupa kurallarına göre oynamak zorunda kalacakları” uyarısında bulundu.