Geçen yılın sonunda AB “big tech” olarak adlandırılan Google, Apple, Amazon, Facebook, Microsoft gibi şirketlere karşı 2 farklı kanun tasarısını uygulamaya koymuştu. Bir hayli radikal bulunan bu teknoloji düzenlemeleri Dijital Piyasalar Yasası (DMA) ve Dijital Hizmetler Yasası (DSA) adını taşıyordu[1]. Ancak Financial Times’da yayınlanan bir habere göre, Avrupa parlamentosunda o zamandan beri bu düzenlemelerin yolu tıkandı ve şimdi sulandırılma veya ertelenme riskiyle karşı karşıya.
AB’nin rekabet ve dijital politika şefi Margrethe Vestager bu konulara çok özen gösteren ve savaşan bir yönetici. Ama şimdi üç yıl sonra bitecek olan görev süresi içinde bunların yayınlanamayacağından korkuluyor. Avrupa’daki küçük şirketler ve tüketici açısından risk mevcut. Çünkü İnternet devleri durmuyor. AB’li yetkililer zaman geçtikçe bazı pazarların onarılamayacak hale gelmesinden korkuyorlar.
Önerilen iki yasa tasarısı, Dijital Piyasalar Yasası (DMA) ve Dijital Hizmetler Yasası (DSA), büyük teknoloji devlerinin sorumluluklarını düzenliyor. Ama milletvekilleri bu kanunlar konusunda bölündüler. En büyük kavga, tasarıların hangi şirketleri içine aldığı ile ilgili. Parlamentodaki güçlü EPP Grubunu temsil eden Andreas Schwab, mevzuatın yalnızca en büyük platformlara uygulanması gerektiğini söylerken, diğerleri kapsamın daha geniş olmasını ve bir dizi dijital hizmeti hedeflemesini istiyor.
Önerilerine göre, yalnızca 80 milyar avroyu aşan piyasa değeri olan şirketler yeni yasaların kapsamına girecek. Schwab ayrıca, örneğin yalnızca Google’ın arama ve reklamcılık işini hedefleyerek, her şirketin yalnızca temel dijital hizmetlerini öne almak istiyor. Ancak Avrupa parlamentosundaki en büyük ikinci siyasi grup olan Sosyalistler ve Demokratlar (S&D), video akışı, müzik akışı, mobil ödemeler ve bulut hizmetleri gibi diğer dijital hizmetleri de dahil etmek istiyor.
Değeri 50 milyar Euro’dan fazla olan şirketlerin düzenlenmesi gerektiğini söyleyen Hollandalı MEP Paul Tang ise şöyle diyor;
“Yalnızca beş şirketin peşine düşersek, bu sorunu çözmez. Google ve diğerleriyle ilgilendikten sonra yeni kapı bekçileri anında yükselecek. İnternetin kurallarını değiştirmek için 20 yıldan fazla bekledik ve bu yüzden önümüzdeki 20 yıl için onu yeterince güçlü hale getirmemiz gerekecek. Aksi takdirde Big Tech, pahalı avukatlar ordusuyla yasaları nasıl atlayacağını bilecek ve bu kaçırılmış bir fırsat olacak”
diyor. 50 milyar € sınırı konursa Alman SAP, Hollandalı Booking.com ve Airbnb gibi şirketler de düzenleme kapsamına giriyor.
Schwab ise geniş kapsamın, AB’nin en büyük sorunları çözme yeteneğini azaltacağını düşünüyor.
S&D ayrıca, Big Tech’i küçük işletmelerin satın alınmasının pazara zarar vermediğini ispatlaması ya da daha küçük rakipleri satın almalarının engellenmesi gerektiğini söylüyor. Bu Schwab’ın çok aşırı bulduğu bir önlem.
Ayrıca, kullanıcıları reklamlarla hedeflemeye yönelik tartışmalı uygulamanın yasaklanmasını da istiyor, ancak Schwab buna karşı çıkıyor.
Bu arada, AB ülkeleri de sürecin sonucunu etkilemek için yarışıyorlar. Fransa , platformlarını temizlemezlerse devletlerin büyük teknoloji şirketlerini cezalandırmak için daha fazla güce sahip olmasını istiyor . Birkaç büyük teknoloji şirketinin bulunduğu İrlanda ve Lüksemburg durumu sürdürmeyi tercih ediyorlar. Mevcut kurallara göre, yalnızca büyük teknoloji gruplarının merkezinin bulunduğu ülkeler ağır para cezaları verme ve platformları yasa dışı içeriği kaldırmaya zorlama yetkisine sahip.
Ayrı olarak, Avrupa Parlamentosu üyeleri de büyük platformların uyması gereken yükümlülükler için mücadele ediyor. Schwab, hizmetler arasında kullanıcı verilerinin birleştirilip birleştirilemeyeceği konusunda, kullanıcılarının kendi onayını vermelerini istiyor. Örneğin Google’ın Gmail ve YouTube arasında. Sosyalistler ise bunu yasaklamaktan yana.
Özetle durum zor. Avrupa, Amerikalı Büyük Teknoloji firmalarının tekeli ile savaşmak istiyor ama kendi içinde anlaşamadıkları görülüyor.