Adalet ve İçişleri alanında, AB tarafından desteklenen “Kara Para Aklamaya Karşı Mücadelenin Güçlendirilmesi” projesi, Haziran 2004’te başlıyor. Türkiye’de kara para aklamayla daha etkin bir şekilde mücadele edilebilmesini sağlamak amacıyla, Maliye Bakanlığı ile İtalyan Ekonomi ve Maliye Bakanlığı arasındaki ortaklık, AB’nin katılım öncesi fonlarıyla destekleniyor.
Çoğunlukla organize suçlarla birlikte anılan kara para aklama suçu; irtikap, uyuşturucu kaçakçılığı, silah kaçakçılığı ve beyaz yaka suçları gibi önemli ölçüde suç kaynaklı gelir getiren suçlarla ilişkili olabiliyor. Şayet kontrol altına alınmazsa ya da etkin bir şekilde mücadele edilmezse, kara para aklama faaliyetlerinin olası ekonomik, sosyal ve siyasi maliyetleri oldukça yüksek. Bu bağlamda, bu konuya, Avrupa Birliği düzeyinde stratejik bir önem atfediliyor. 1991 yılında kabul edilen ilk Direktifi müteakiben AB, öncül suçların kapsamını genişleten ikinci bir kara para aklama konulu Direktifi kabul etti. Bu proje, AB mevzuatı ve uygulamalarıyla koşut olarak para aklama faaliyetlerine karşı etkin bir yasal, kurumsal ve teknik çerçeve oluşturmayı amaçlıyor.
Ortaklık, aday ülkelerin Topluluk mevzuatını uygulamada ihtiyaç duyacağı idari ve yargı kapasitesini kuvvetlendirmeyi amaçlayan bir araç olarak nitelenen “eşleştirme projesi” yoluyla uygulanacak. Türkiye ve İtalya arasında 11 Haziran 2004’te imzalanan eşleştirme anlaşmasının uygulanması için Avrupa Topluluğu bütçesinden 2 milyon Euro ayrıldı.
Katılım öncesi dönem uzmanı (Pre-Accession Advisor-PAA) olarak adlandırılan bir uzun dönem İtalyan uzman, 24 aylık bir süreyle Türk Maliye Bakanlığı’nda çalışacak ve kara para aklama konusundaki mevzuatın adaylık aşamasıyla ilgili bölümünde gereken destek ve yardımı sağlayacak. Adalet ve İçişleri alanında varolan toplam 29 projenin 11’i eşleştirme projesi. Bu da, Türkiye’nin bu alanda kanunlarını kuvvetlendirme isteğini ve kararlılığını gösteren bir işaret olarak kabul ediliyor.
Para aklamayla etkin bir mücadele için, Türkiye hem mevzuat alanında hem de idari alanda adımlar attı. FATF’nin (Mali Eylem Görev Gücü-Financial Action Task Force) bir parçası olan Türkiye, Mali İstihbarat Birimi ve uluslararası idari işbirliği çerçevesinde temas noktası olarak 1997 yılında Mali Suçları Araştırma Kurulu-MASAK’ı kurdu. Kara para aklama mevzuatının güçlendirilmesi, para aklama soruşturmaları için kapasite artırımı ve ilgili otoriteler arasında güçlü işbirliği mekanizmalarının oluşturulması amacıyla bazı adımlar atıldı. Ancak müktesebatla tam uyum için atılması gereken daha birçok adım bulunuyor.
Eşleştirme projesi 5 bileşenden oluşuyor:
- Kara para aklama mevzuatını, terörist teşkilatlara mali destek sağlanmasını da kapsayacak şekilde ve müktesebatla koşut olarak geliştirmek.
- Şüpheli işlem bildirim sistemini kuvvetlendirmek.
- Şüpheli işlemlere yönelik rehberleri geliştirmek ve yaygınlaştırmak.
- Türkiye’de para aklama konusunda yetkili kurumlar arasında işbirliğini geliştirmek.
- Farklı kara para aklama sistemleri hakkında bilgi paylaşımı ve deneyimlerin aktarılması yoluyla uluslararası işbirliğini geliştirmek.
Proje, kara para aklama suçunun kovuşturulması sürecinde dayanılan mevzuatın ve uygulama prosedürlerinin geliştirilmesi üzerine odaklanacak. Ayrıca, kara para aklamanın engellenmesi amacıyla ilgili otoriteler arasında işbirliği ve raporlama yapıları da güçlendirilecek ve ortak bir suç önleme anlayışı geliştirilecek. Şüpheli işlem bildirim sisteminin güçlendirilmesi amacıyla, MASAK’ın bilgi toplama, işleme ve inceleme kapasiteleri de geliştirilecek. Bu amaçlar doğrultusunda atölye çalışmaları ve seminerler gibi faaliyetler düzenlenecektir.