Amerikan Temsilciler Meclisi, TikTok uygulamasının Çinli geliştiricisi ByteDance’in şirketten ayrılması ya da ABD’deki uygulama mağazalarından çıkarılması çağrısında bulunan bir yasa tasarısını geçirdi. Bu gelişme daha sonraki süreçte TikTok’un ABD’de yasaklanması anlamına gelebilir.
“Amerikalıları Yabancı Düşmanların Kontrollü Uygulamalarından Koruma Yasası” olarak adlandırılan yasa, 5 Mart’ta Temsilciler Meclisine sunuldu. İki gün sonra, Enerji ve Ticaret Komitesindeki Meclis üyeleri, TikTok’un yabancı bir düşman tarafından kontrol edilmesi nedeniyle ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğunu belirten tasarıyı, iki partinin desteğiyle, 352 lehte ve 65 aleyhte oy ile onayladı. Tasarı şimdi Senato’ya gidiyor ama senatörlerin yasa konusunda bölünmüş göründüğü notu var. Başkan Joe Biden ise, daha önce yasalaşması halinde tasarıyı imzalayacağını söylemişti.
Tasarıyı hazırlayan Meclis üyeleri daha önce “TikTok’u yasaklamadığını” söylese de, uygulamanın “Amerika Birleşik Devletleri’nde kullanılabilir kalması” için ByteDance’in yaklaşık altı ay içinde TikTok’u elden çıkarmasını gerekiyor. Aksi durumda ve tasarının yasalaşması durumunda Google ve Apple gibi uygulama mağazası sahiplerinin ve Amerikalı internet barındırma şirketlerinin, TikTok’u ve ByteDance ile bağlantılı diğer uygulamaları desteklemesi de yasaklanacak.
Öğleden sonra TikTok’ta yayınlanan kısa bir video klipte , TikTok CEO’su Shou Zi Chew, TikTok kullanıcılarına “Temsilciler Meclisi’nde hayal kırıklığı yaratan bir oylama” olarak tanımladığı durumdan duyduğu endişeyi dile getirdi ve Facebook, Google gibi şirketleri kastederek, “bir avuç diğer sosyal medya şirketine güç veriyor” derken, “Senatonun gerçekleri dikkate alacağını, seçmenlerini dinleyeceğini ve bunun ekonomi, 7 milyon küçük işletme ve hizmetimizi kullanan 170 milyon Amerikalı üzerindeki etkisini fark edeceğini umuyoruz” diye ilave etti.
ByteDance TikTok’u Satar mı?
Yasa, TikTok’u açıkça yasaklamıyor. ByteDance’e sahipliğini elden çıkarması için altı ay süre veriyor, ancak analistler, Çin’in TikTok’un Batılı veya ABD dostu bir şirkete satışını onaylamasının mümkün olmadığını düşünüyor.
Buna karşılık, Trump’ın başkanlığının son yılında yani 2020’de aynı konu gündemdeydi. O dönem TikTok, sadece ABD’de yayınlanan uygulamasını satmak için Oracle ile anlaşmaya varmıştı.
Çin hükümeti ByteDance’in yüzde 1 hissesine sahip ve Pekin merkezli şirketin üç yönetim kurulu üyesinden biri hükümetten atanıyor.
ABD neden ByteDance’in TikTok’tan ayrılmasını istiyor?
Buna karşılık ABD’nin hem Cumhuriyetçileri, hem de Demokratları, Çin Komünist Partisi ile bağları olduğu iddiası nedeniyle TikTok’un ulusal güvenlik riski oluşturduğunu iddia ediyor. Milletvekillerinin çoğu uygulamanın Çin hükümetinin kullanıcı verilerine erişmesine ve son derece popüler sosyal medya platformunun bağımlılık yaratan algoritması aracılığıyla Amerikalıları etkilemesine olanak tanıyabileceğini öne sürüyorlar.
Senato Seçilmiş İstihbarat Komitesi’nin Cumhuriyetçi başkan yardımcısı Marco Rubio, bu hafta “dünya çapındaki tehdit değerlendirmeleri” konulu yıllık oturumda “Çin’deki her şirketin Çin Komünist Partisi tarafından kontrol edildiğini” söyledi.
TikTok, hassas kullanıcı verilerini Çin hükümetiyle paylaştığı iddialarını reddediyor. TikTok CEO’su Shou Chew, Kongre önünde verdiği son ifadede, “ByteDance, Çin hükümetine ait değil veya onun tarafından kontrol edilmiyor. Bu özel bir şirket” dedi.
Bu arada dikkati çeken bir açıklama Cumhuriyetçi başkan adayı Donald Trump’dan geldi. TikTok’un yasaklanmasının, Facebook’un ana şirketi Meta’yı daha güçlü bir şirket haline getireceğinden endişe duyduğunu söyleyen Trump, “TikTok olmadan Facebook’u büyütebilirsiniz ve ben Facebook’u halkın düşmanı olarak görüyorum” dedi.
Daha önce Nepal ve Hindistan TikTok’u yasakladı. Afganistan, Avustralya, Belçika, Kanada, Danimarka, Hollanda, Yeni Zelanda, Tayvan, Birleşik Krallık ve AB yönetim organları da dahil olmak üzere pek çok hükümet, uygulamayı devlet memurlarının telefonlarında yasakladı.
ABD Yabancı Uygulamalardan Veri Paylaşımı ve Algoritma Açıklaması İstiyor
“Amerikalıları Yabancı Düşmanların Kontrollü Uygulamalarından Koruma Yasası” olarak adlandırılan yasa sadece TikTok’u değil, başka firmaları da etkiliyor. Yabancı uygulamaların “içerik öneri algoritmasının işleyişi” veya “veri paylaşımına ilişkin bir anlaşma” gibi konularda açıklama yapılmasını gerektiriyor.