ABD’de Medeni haklar avukatları ve Demokrat senatörler, ABD kolluk kuvvetlerinin, arama emri olmadan insanların nerede olduğunu takip etmek için cep telefonu izleme araçları satın alma kabiliyetini sınırlayacak bir yasa için çalışıyorlar.
“Fog Reveal” olarak bilinen aracın polis tarafından kullanılmasıyla ilgili endişeler, üç hafta önce Amerikan Federal Ticaret Komisyonu’nun duruşmasında da su yüzüne çıktı. Amerikan Polis teşkilatları, 250 milyon mobil cihazdan toplanan yüz milyarlarca kaydı arayarak, coğrafi konum verileri topluyor.
Virginia merkezli Fog Data Science LLC tarafından satılan Fog Reveal’in, en azından 2018’den beri kullanıldığı raporlanıyor. Kullanıldığı olayların en önemlisi; Capitol’deki 6 Ocak ayaklanmasına katılanların tespitiydi. ABD Senatörü Ed Markey bunu şöyle tanımlıyor;
“Amerikalılar, mahremiyetlerinin gözlerinin önünde buharlaştığının ve gerçek dünyadaki etkilerinin yıkıcı olabileceğinin giderek daha fazla farkındalar. Bugün, hepimizin adını duyduğu şirketler ve tamamen habersiz olduğumuz şirketler, nereye gittiğimiz, ne yaptığımız ve kim olduğumuz hakkında tonlarca veri topluyor”
FTC duruşmasına katılan panelistler ve halk, popüler uygulamalar tarafından oluşturulan verilerin gözetim amacıyla veya bazı durumlarda insanlara doğrudan zarar vermek için kullanıldığına ilişkin endişelerini dile getirdiler.
Fog Reveal, eski Başkan George W. Bush yönetimindeki iki eski üst düzey İç Güvenlik Bakanlığı yetkilisi tarafından geliştirildi. Polis e-postalarına göre, Fog yetkililerinin Waze, Starbucks ve diğer yüzlerce kişi gibi popüler cep telefonu uygulamalarından bir kişinin hareketlerine ve ilgi alanlarına göre reklamları hedeflediğini söylediği reklam kimlik numaralarına dayanıyor. Bu bilgiler daha sonra Fog gibi şirketlere satılıyor.
Fog gibi şirketlerin federal gözetime yönelik çeşitli uygulamalar geliştirdiği görülüyor. Bu gözetim araçları gitgide ucuzluyor ve bir kaç bin $’a bulunabilir hale geliyor. Ancak bunun getirdiği ise kötüye kullanım ya da mahremiyetin yok olması şeklinde özetleniyor.
Geçen ay Federal Ticaret Komisyonu, Fog gibi müşterilerine, yetkililerin bir mobil cihaz kullanıcısının nerede yaşadığını bulmak için kolayca kullanılabileceğini söylediği reklam kimlikleri sağlayan ve komisyonun uyguladığı kuralları ihlal eden Kochava adlı veri komisyoncusu firmaya dava açtı. Çünkü bu konum bilgileri, ABD’nin bazı eyaletlerinde uygulamaya konulan tartışmalı kürtaj kanunu çerçevesinde, insanları takip ediyordu. Fog Reveal’in insanların nerelere gittiği, kim olduğu, kimlerle ilişki kurduğu ve nasıl ibadet ettiği hakkında çok şey söyleyebileceği kaydediliyor.
Fog Reveal’in kullanımı hakkında çok az ayrıntı var. Çoğu kolluk kuvveti bunu nasıl kullandığını anlatmıyor. Dolayısıyla makul olmayan arama ve el koymaya karşı koruyan ABD Anayasasının Dördüncü Değişikliğini ihlal ettiğine dair endişeler yükseliyor.
EFF Fog Reveal’i incelemiş, uygulamanın herkese açık kodunu analiz etmiş; “polislerin konum verilerine Google Haritalar sonuçlarıymış gibi göz atmalarına olanak tanıyan Fog Reveal adlı şık bir arama motoru oluşturmuştur” diyor;
“Fog Reveal, kolluk kuvvetlerine, telefon konum verilerinin büyük veri kümelerini elemek için güçlü ve inanılmaz derecede istilacı bir araç sunuyor. Reveal’ın iş akışı, polislerin “coğrafi olarak sınırlandırılmış” cihaz aramaları yapmasına, yani bir harita üzerinde belirli bir bölgedeki tüm cihazları aramasına ve ardından bu cihazların diğer zamanlarda bulunduğu tüm diğer konumları bulmasına olanak tanıyor. Ayrıca cihaz sahipleri için “yaşam kalıpları” oluşturmak için yani ne zaman uyumaya gittikleri, kimlerle görüştükleri, nerelere gittikleri hakkında bilgileri de sunuyor. Bu özellikler, Fog’un ürünlerinin yalnızca “anonimleştirilmiş” veriler içerdiği iddiasının doğru olmadığını gösteriyor”
Pulitzer Kriz Raporlama Merkezi konuyu yakından izliyor. Bakalım Amerikalılar bu konuda polisin yetkilerini sınırlayacak bir kanun çıkarabilecekler mi? Ya da bir başka soru; İnsanların mahremiyetlerini yok eden ve kötüye kullanımı sağlayabilecek bu gözetim firmalarının gelişmesi engellenebilecek mi?