Akıllı telefonlar gitgide daha da akıllı hale geliyorlar. Öyle ki, mühendislerin yeni geliştirdikleri bir “cihaz” eklendiğinde, akıllı telefonunuz “mobil laboratuar” haline geliveriyor. Üstelik frengi ya da HIV yani AIDS testi bile yapabiliyor.
Konu bu hafta Science Translational Medicine’da yayınlanan bir bilimsel raporla gündeme geldi[1]. Ruanda’da 96 hasta üzerinde denenen ve iPhone’a takılan ufak bir cihazla –ki bilim adamları buna Dongle adını takmışlar– 15 dakika içinde sonuç alınabiliyor, enfeksiyon yaratan hastalıklar tespit edilebiliyor.
Dongle Columbia Universitesindeki araştırmacılar tarafından geliştirildi. Amaçları, kırsal alanda ölüme yol açan ve cinsel yol ile hastalıkları taşıyan hastaları tespit için çalışan sağlık personelinin işini kolaylaştırmakmış. Frengi ve HIV testleri şu anda birlikte 2,5 saat alıyor ve 8,50 $’a mal oluyormuş. Ama 2,5 saat bekleyen hasta bulmak da zormuş. Testler HIV olanda da, olmayanda da sonuçların güvenilirliğinin % 70-80 aralığında olduğunu belirtiliyor.
Bu nedenle daha çabuk sonuç verecek ve güvenilir olacak test usulleri aranmış. Ucuzluk, güvenilirlik ve hız yanısıra, dongle’un kullanımının basit ve çok çabuk öğrenebilir olması istenmiş.
Dongle akıllı bir telefon ile bağlandığında, parmaktan alınacak 1 mikrolitre kan ile tahlil yapılabilir hale geliyor. Kan örneği sulandırılarak, içinde test malzemesi olan bir bölmeye konuluyor. Bu bölme dongle içine yerleştiriliyor ve ipod üzerindeki uygulamadan “başla” tuşuna basılıyor. 15 dakika sonra ise sonuçlar ekranda beliriyor.
Dongle enerjisini iPhone’un kulaklık çıkışından alıyor ve bir kerede 41 test yapabiliyor. Test sonuçlarına bakıldığında ise, rapor şöyle diyor;
- Cihaz HIV’e sahip hastaların % 100’ünde ve HIV olmayan hastaların ise % 87’inde doğru sonuç verdi. 12 hastanın HIV olmadığı halde, HIV’mış gibi sonuç verdiği belirtiliyor.
- Frengi tespitinde ise, 2 farklı test uygulanmış. Bir tanesinde % 100 ve diğerinde % 92 doğru sonuç vermiş. Frengisi olmayan insanlarda ise % 79 ve % 92 doğru sonuç alınmış.
Ama en önemlisi fiyat. Mühendisler bu dongle’un 34 $’a mal olduğunu belirtiyorlar. Oysa geleneksel HIV teşhis cihazının fiyatı 18.450 $.
[1] A smartphone dongle for diagnosis of infectious diseases at the point of care