Ülkemizin arama kurtarma alanındaki ilk sivil toplum örgütü AKUT Arama Kurtarma Derneği, 27 yaşında. 1994 yılında, Bolkar Dağları’nda sonuçsuz kalan bir arama faaliyetinin sonrası, dağcılığı ve dağları bilen ancak arama kurtarma yapmayı bilmeyen bir grup dağcının bir araya gelmesiyle ilk tohumları atılan AKUT Arama Kurtarma Derneği, 14 Mart 1996 tarihinde, arama kurtarma faaliyetlerini, tamamen gönüllülük altyapısıyla, ancak profesyonel bir disiplinle yapmak amacıyla kuruldu. Bu 27 sene içinde Türkiye’de 30 ekibi ve 3000’in üzerinde gönüllüsüyle kocaman bir aile haline geldi.
99 Marmara Depremi ve AKUT
1997 Ayazağa Sel Operasyonu, 1998 Ceyhan Depremi ardından Kamu Yararına Çalışan Dernek statüsü kazanan AKUT, tarihimizde derin izler bırakan 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’ndeki çalışmalarıyla, hem tüm Türkiye’nin güvenini kazandı hem de böyle STK’lar ne kadar ihtiyaç olduğunu gözler önüne serdi. Ayrıca 1999 Marmara Depremi öncesinde, Kuzey Anadolu Fay Hattı’nda oluşacak depreme hazırlık yapan ilk ve tek STK oldu.
Türkiye’nin en güvenilir kurumu ve uluslararası operasyonlar
Ardından, bir STK olarak Türkiye’nin en güvenilir kurumu seçilen AKUT; 1999 Atina ve Tayvan depremleriyle başlayan yurtdışı operasyonlarını, Hindistan, İran, Pakistan, Haiti, Japonya, Nepal, Mozambik operasyonlarıyla sürdürerek, arama kurtarma faaliyetlerini Türkiye’nin sınırların ötesine taşıyarak; kısa zamanda uluslararası arama kurtarma camiasında örnek gösterilen bir oluşum haline geldi.
BM INSARAG AB ECPP ve ModEX
2011 yılında, Birleşmiş Milletlerin kurduğu Uluslararası Arama Kurtarma Danışma Grubu INSARAG nezdinde Türkiye’nin ilk akredite edilen kurumu olmasının hemen ardından; Avrupa Sivil Koruma Mekanizması kapsamındaki Avrupa Sivil Koruma Havuzu’na (ECPP-European Civil Protection Pool) giren ve Avrupa Birliği Komisyonu tarafından, ModEX kapsamında kentsel arama-kurtarma ve medikal tatbikatlarını düzenleyecek olan konsorsiyumda ortak olarak görevlendirilen yine ilk Türk arama kurtarma ekibi oldu.
AKUT Arama Kurtarma Derneği Başkanı Zeynep Yosun Akverdi: “Bu çatı altında neden buluştuğumuzu, her bir AKUT gönüllümüzün gözündeki ışıkta yeniden hatırlıyorum.”
Bu 27 sene içinde, değerlerinin ve gönüllülerinin AKUT’u bugünlere getiren en önemli iki güç olduğunu vurgulayan AKUT Arama Kurtarma Derneği Başkanı Zeynep Yosun Akverdi, şunları söyledi:
“AKUT Arama Kurtarma Derneği olarak, kuruluş ilkelerimizden ve özellikle ulu önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ümüzün yolundan asla taviz vermeden, siyaset üstü duruşumuzla hayat kurtarmaya devam etmekteyiz. Türkiye’nin AKUT’u olarak ortak değerlerimizi Türkiye ile paylaşabilmek adına artık gelenekselleşen etkinliklerimizle, toplumun tüm kesimlerine dokunmak için başlattığımız projelerimizle, geleceğimiz olan gençlere ulaşmak için yürüttüğümüz çalışmalarımızla toplumumuzun yanındayız.
Bu 27 sene içinde, zaman farkı gözetmeden, koşulların zorluğundan yılmadan arama kurtarma faaliyetlerine katılıyoruz; eğitimlerimizi, tatbikatlarımızı aralıksız sürdürüyoruz. Teknolojik ve lojistik altyapımızı, her türlü kaynaklarımızı, faaliyetlerimizi sürdürebilmek ve genişletebilmek için sürekli güçlendiriyoruz. Sokağa çıktığınızda görebileceğiniz her meslekten insanlardan oluşan gönüllülerimiz, kendi özel ve profesyonel yaşantılarını sürdürürken; sonsuz sorumluluk anlayışıyla uluslararası standartta arama kurtarma faaliyetleri yapabilmek için yoğun eğitim süreçlerinden geçiyorlar. Tüm dünyayı kendine hayran bırakan gönüllülerimize, AKUT ve tüm Türkiye adına bir kez daha şükran ve sevgilerimi sunuyorum. Bu çatı altında neden buluştuğumuzu, her bir AKUT gönüllümüzün gözündeki ışıkta yeniden hatırlıyorum.”
AKUT’tan uyarı: “Kriz yönetimi” olgusundan; “zarar azaltma”, “hazırlık” ve “tahmin ve erken uyarı” süreçlerinden oluşan “risk yönetimi” olgusuna bir an önce geçmemiz gerekiyor.
27 yaş kutlaması için yaptığı açıklamada, ülkemizin afetler konusundaki en önemli soruna da değinen Akverdi, sözlerini şöyle tamamladı:
“Ülke olarak afetler konusundaki temel sorunumuz, bir türlü “kriz yönetimi” olgusundan; “zarar azaltma”, “hazırlık” ve “tahmin ve erken uyarı” süreçlerinden oluşan “risk yönetimi” olgusuna geçemememiz ve “ulusal afet kültürü”nü tam olarak oturtamamamızdır. Dünyanın en önemli arama kurtarma ekiplerine sahibiz ama dernek olarak her fırsatta vurguladığımız gibi; eğer yaşadığımız binaları, yapı stoklarımızı depreme dayanıklı hale hızla getirmezsek ya da örneğin, her sene sel afetinin yaşanacağı belli olan bölgelerde dere yataklarına koca ilçeler kurmaya devam edersek, dünyanın tüm arama kurtarma ekiplerini bir araya getirseniz bile kayıpları azaltmanız çok zor.”
AKUT’tan İlkler
“Geleceğimizi Birlikte Kurtaralım sloganıyla toplumun her kesimini afetler konusunda bilinçlendirme amaçlı çalışmaları başlatmak”; “81 ili kapsayan Gezici Afet Bilinçlendirme Projesi’ni hayata geçirmek”; “3 Boyutlu Gezici Deprem Simülatörü tasarımı ve üretimi”; “Afetlere Hazırlık ve Acil Durum konularında liselerde oluşturulan Ders Programı ve Kulüp: LABEP”; “Afet Eğitimi amaçlı İnteraktif Forum Tiyatro: Sallanacak Vakit Yok”; “Güvenli Yaşam Kültürü hakkında farkındalık yaratan ve müzikal olarak alanında ilk olan Çocuk Tiyatrosu”: Birimiz Hepimiz Hepimiz AKUT”; “6 – 8 yaş arası çocuklara deprem konusunda bilgi veren Kukla Tiyatrosu”; “Çocuk Hakları, Afetler ve Güvenli Yaşam temalı Eğitim Programı: Haklarımı Biliyorum Bilerek Büyüyorum”; “Her Yaşam Değerlidir diyerek hayata geçirilen Hayvan Hakları ve Hayvan Kurtarma Çalıştayı”; “Lübnan Ain El Hilweh Mülteci Kampı’nda Yangın ve Güvenli Yaşam eğitimlerinin, mültecilerden oluşan gönüllülere verilmesi ve ekiplerin kurulması”; “NATO Northern Star Tatbikatı’na arama ve kurtarma alanında uygulamacı olarak katılım”; “Dünyada ilk defa Çalışan Bazlı Acil Durum Farkındalığının Artırılması ve Büyük Kazaların Araştırılması Projesi”; “Türkiye’de Endüstriyel Acil Durum Yönetim Sisteminin Hayata Geçirilmesi”; “BS 25999 İş Devamlılığı ve Acil Durum Yönetim Sistemi’nin Türkiye’de ilk defa Entegre Edilmesi” gibi ilkleri hayata geçirdi.
