StarLink, Türkiye’ye 2021 içinde servise başlayacağı için, bu haftadan itibaren 99 $ depozit ile kayıt almaya başladı. Türkiye’nin fiber altyapısından ve hızlardan şikayet edenlerden, 99 $’ı ödemeye gücü yetenler de kayıt olmaya başladılar. Zaten 1 Gbps olduğu düşünülürse, fena fiyat değil.
Ama “Türkiye’de BTK ya da Internet Servis Sağlayıcılar (ISS) engeller mi” sorusu herkesin kafasında derken, gördüğümüz kadarıyla StarLink’e ilk savaşı kendi ülkesindeki ISS’ler açtı ve SpaceX’in Federal İletişim Komisyonu (FCC) fonundan yaklaşık 900 milyon dolar alma başvurusuna karşı bir rapor sundular[1]. Fiber ve kırsal İnternet sağlayıcılarını temsil eden iki grubun sunduğu rapora göre, Starlink FCC’nin son tarihi olan 2028’de istenen kapasiteye ulaşamayacak [1].
Rapor, Fiber Geniş Bant Derneği (FBA) ve NTCA-The Rural Broadband Association tarafından yaptırılmış. Her 2 grup, FCC’nin SpaceX’in Starlink genişbant servisinin Kırsal alan Dijital Fırsat Fonundan (RDOF), para alması gerekip gerekmediğini acilen incelemesi gerektiğini iddia ediyorlar. SpaceX FCC’den, 35 eyalette 642.925 ev ve işyerine StarLink hizmeti sağlamak için 10 yılda 885.510.000 $ almaya hak kazandı.
Bu evrensel hizmet fonu (EHF) kapsamında, Amerikan hükümetinin FCC eliyle kırsal alana hizmet sağlamaya yönelik verdiği destek.
Rapor şöyle diyor :
“Komisyon, kazanan teklif sahiplerinin kamu yararına olan yükümlülüklerini yerine getirebilmelerini ve bu hizmet alamayan tüketicileri zor durumda bırakmamalarını sağlamada göz korkutucu ancak önemli bir görevle karşı karşıyadır. Ayrıca, bir teklif veren yüzbinlerce hizmet verilmeyen konuma hizmet etme haklarını kazandığında ve henüz piyasada kanıtlanmamış teknolojileri ve ağ altyapısını kullanmayı planladığında – özellikle de bu teknolojilerin yıllarca farkına varılamayacağı zaman, risk daha da artar. Teklif verenin RDOF taahhütlerini gerçekten karşılayabilecekleri noktaya gelişirler.
Fonu kazanan teklifi veren SpaceX, henüz tam takımyıldız uydularını ve yer istasyonlarını konuşlandırmamış ve ticari hizmet sunmaya yeni başlamış. Genel kamuoyu ve iletişim mühendisleri, FBA ve NTCA üye şirketleri de dahil olmak üzere, genellikle SpaceX’in planlarına ve çabalarına şakınlıkla bakıyor. Yine, mühendislik tecrübesi olanlar, teorik ve gerçek ağ performansı arasında genellikle büyük bir boşluk olduğunu bilirler.”
SpaceX’in 885,51 milyon dolarlık fonu, ağları 5,2 milyon ev ve işletmeye yaymak için ülke çapında 180 kuruluşa verilen 9,2 milyar doların büyük bir kısmını oluşturuyor [2]. Bu nedenle başvuruda bulunan gruplar aynı zamanda menfaat paydaşı. Bu da raporun güvenilirliğini sorgulatıyor.
NTCA 850 küçük telekomünikasyon şirketi temsil ederken, FBA ISP’lere ekipman ve hizmet satan ISP’ler, belediyeler ve satıcıların bir karışımını temsil ediyor. FBA ve NTCA raporu, geniş bant sağlayan elektrik servisleri için lobi yapan grupların FCC’ye SpaceX’in düşük Dünya yörüngesi (LEO) uydu teknolojisinin deneysel ve kanıtlanmamış olduğunu ve fon almaması gerektiğini söylemesinin hemen arkasından geldi.
Finansmanı nihai onayı alırsa, SpaceX’in FCC taahhüdünü yerine getirmek için 642.925 konuma 100Mbps indirme ve 20Mbps yükleme hızları sağlaması gerekecek. FBA ve NTCA, SpaceX’in raporunda şöyle diyor;
- SpaceX, ağı ve performans yetenekleri hakkında kamuya sınırlı bilgi sağlamıştır;
- SpaceX’in ağ planları ve performans yetenekleri değişmeye devam etmektedir;
- Bekleyen ve gelecekteki işlemler SpaceX’in planlarının daha da değişmesine neden olabilir,
FCC, parayı onaylamadan önce SpaceX’in teknik iddialarını inceleyecek. Eve kadar fiber (FTTH), en yüksek hızları, indirmeler kadar hızlı yüklemeleri ve mükemmel güvenilirliği sağlayan günümüzün geniş bant erişimi için altın standardıdır. Ancak kırsal alanlarda bunu sağlamak zorlu.
Starlink, SpaceX’in ABD’de planladığı 5 milyon kullanıcıyı idare edebiliyorsa , kablolu ISS’lerin eski DSL ağlarını yükseltemediği şehirlerde ve kasabalarda büyük bir şans olacak.
SpaceX, FCC’ye geçen hafta StarLink’İn ilerlemesini şu sözlerle raporladı.
“Starlink’in performansı teorik veya deneysel değildir. Starlink beta halihazırda ABD ve yurtdışında 10.000 kullanıcıya hizmet veriyor. Amerika Birleşik Devletleri’nin en uzak ve kırsal alanlarında bile hizmet verilmeyen veya yetersiz hizmet alan topluluklara yüksek verimli, düşük gecikmeli geniş bant hizmetini desteklemek için teknik olgunluk ve doğal kapasiteye sahip.
SpaceX, performansı artırmak ve ülke genelinde hizmet kapsama alanlarını genişletmek için ek ağ geçitlerinin etkinleştirilmesinin yanı sıra önemli yörünge üzerinde kapasite eklemek için ayda ortalama iki Starlink lansmanı yapan ek altyapı dağıtırken Starlink gelişmeye devam ediyor. “
