Avea’nın borçları sorun yaratıyor. Aycell ile Aria’nın birleşmesi ile borçları da üstüne alan Avea, ödeyemediği kredileri ötelemek zorunda kalıyor. Avea, Dünya Bankası IFC’den borç alma girişiminin Hazine’nin garanti vermemesi nedeniyle gerçekleşememişti.
Borçlar İkinci Kez “Öteleniyor”
Avea, İş-Tim yani Aria’dan kalan 50 milyon dolar tutarındaki Garanti Bankası’na olan borcunu ikinci kez ertelemek istiyor. İş-Tim konsorsiyumunun lisanslı markası Aria’nın 2001 yılı Şubat ayında Garanti Bankası’ndan kullandığı 50 milyon dolar tutarındaki borcu 2003 yılı Şubat ayında ödemesi gerekiyordu. Ancak Aria borcu ödeyemedi. Birleşme sonrası bu borç Avea’ya kaldı ve önce 2005 yılı Şubat ayına, daha sonra ikinci kez 2005 yılı Mayıs ayına ötelendi.
Konuyla ilgili görüşlerini sorduğumuz Avea Genel Müdürü Cahit Paksoy, ticari şirketlerde bu tür uygulamalarının olabileceğini ve bunun normal karşılanması gerektiğini söyledi.
Aria-Aycell birleşmesi sonrası İş-Tim’in tüm borçları 19 Şubat 2004 tarihinde anlaşmanın ticaret sicilinde tescil ettirilmesi ile Avea’ya geçti. Avea’nın borcu haline gelen söz konusu 50 milyon doların tamamı veya bir kısmı için vade uzatılmasının görüşmelerine başlanıldığı belirtiliyor. Aria’nın toplam borcunun 1 milyar doların üzerinde olduğu ifade ediliyor.
Türk Telekom’un özelleştirilmesi öncesinde Avea’nın mali yapısındaki belirsizlik özelleştirme sürecini olumsuz etkileyebilir. İspanyol Telefonica’nın Türk Telekom özelleştirmesinden çekilmesi ile Avea’nın ortaklık yapısına gönderme yapmıştı. Telefonica’nın “Avea yönetiminde etkinliğin nasıl sağlanacağı konusunun yeterince açık olmadığı” görüşünü belirttiği biliniyor. Gazetelere yansıyan haberlere göre, Türk Telekom’u alacak firma Avea’nın da yüzde 40’lık bölümüne sahip olduğu hatırlatılarak, Telefonica ile birlikte bazı firmaların bilgilendirme sürecinde, bu hisselerin sınırlarının belli olmadığı ifade edildi.
Avea’nın Ortaklık Yapısı ve Borçlar
Avea’nın ortaklık yapısı, Telecom İtalia’nın yüzde 40, Türk Telekom’un yüzde 40 ve İş Bankası’nın yüzde 20 hissesinden oluşuyor.
İş-Tim’in yani Aria’nın kullandığı kredilere teminat olarak yüzde 70.5 hissesinin HSBC’de rehinli olduğu ortaya çıkmıştı. Birleşme sonucu ortaya çıkan TTI’ın sermayesine de Türk Telekom tarafından 300 milyon dolar katkı sağlandı. Bu sermaye katkısı, Türk Telekom tarafından “sermaye avansı” olarak verildiği ifade edilmişti. HSBC lehine rehinli olan ticari işletme rehinleri, Aria’nın 3.5 katrilyon TL’sine kadar borçlarını teminat altına alıyordu. 8 Temmuz 2003 tarihi itibariyle teminat altına alınan krediler toplamı 334 milyon dolar seviyesinde bulunuyordu.
Aria’nın borcu bir çok noktada sorun yaratıyor. Ortaklardan birinin diğerine hisseleri satması durumunda kredi verenlerin buna karşı çıktığı belirtiliyor. Kredi verenlerin onayı olmadan hisse satışının mümkün olmadığının yapılan sözleşmelerde yer aldığı belirtiliyor. Borçların ödenmemesi halinde kredi verenlerin bunu paraya çevirebilecekleri ve şirkette oy hakkı elde edebileceği de elde edilen bilgiler arasında. Türk Telekom’un Avea’nın ödemelerine destek olduğu, bu rakamın yaklaşık 150 milyon doları bulduğu da edinilen bilgiler arasında.
Aycell, 8 Ocak 2001 tarihinde Türk Telekom tarafından kurulmuştu. İş-Tim ise 5 Eylül 2000 tarihinde Telecom İtalia ve İş Bankası ortaklığı ile, İŞ-TİM Telekomünikasyon Hizmetleri Anonim Şirketi adı ile kurulmuştu. Birleşme sonrasında İstanbul Ticaret Odası (İTO) sicil kayıtlarına göre Avea’nın yönetim kurulunda Roberto Pellegrini, Giuseppe Farina, İsmet Yılmaz, Cahit Paksoy, Osman Yıldırım Coşkun, Giamaola Rossi, Mehmet Ekinalan, Caner Çimenbiçer, Mahmut Magemizoğlu bulunuyor.
İsmet Yılmaz Denizcilik Müsteşarı ve Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’a yakınlığı ile tanınıyor. Osman Yıldırım Coşkun ise Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun’un oğlu.