Geçen cuma yazmıştık[1] AB Parlamentosu Google’dan arama motoru fonksiyonunu, diğer işleri ile birlikte sunmasını istemiyor diye. Bu çok önemli bir karar ve örneğin Google’un arama yaparken gösterdiği reklamları göstermesini engelleyecek. Tabi bu tür “anti-tröst” kararları AB için alışılageldik kararlar. Örneğin 2004’de Microsoft için de, işletim sistemi ile player’ın bağlantısının kesilmesi kararı verilmişti[2]. Ama tabi Google kararının etkileri firma açısından çok daha hayati gözüküyor.
Avrupa Parlamentosunda bu sabah 384’e karşı 56’sı çekimser 174 oyla alınan ve bağlayıcı olmayan bu karar [3] ile, AB’nin anti-tröst düzenleyicisi (Rekabet Kurumu eşdeğeri) AB’nin rekabet kurallarını uygulatmaya çalışıyor. Çünkü Avrupa uzun zamandır Google’un sınırlar ötesi kazançlarının büyüklüğünden ve bu kazançlar için vergi ödemiyor olmasından rahatsız.
Hukuk anlamında bağlayıcı olmayan ve şimdiden “Googlu’u Parçalamak (Break up Google)” adıyla anılmaya başlanan kararda pek çok detay var. AB bilindiği gibi uzun zamandır digital anlamda tek pazar haline gelmeyi hedefliyor ve bu kararla;
- Vergi Gelirlerini Arttırmayı
- Adil Online Aramayı Sağlamayı
- Arama verilerinin kötü amaçlı kullanımını engellemeyi
- Bulut Bilişim için Standart kuralların geliştirilmesini
- Net Tarafsızlığını Arrtırmayı
hedefliyor. Karar aslında bağlayıcı olmaktan çok “politik beyanat” şeklinde. Ama uzun zamandır sürmekte olan bir güreşin yarattığı ortamı çok net gösteriyor.
Bu güreşin bir tarafından operatörler var; Avrupa Birliği’nin telekom operatörleri uzun zamandır yatırımı kendilerinin yapmalarına karşın parayı OTT denilen firmaların kazandığından şikayet ediyorlar[4]. Diğer tarafında yayıncılar var. Gerçi Google onlarla da anlaştı ama hem operatör anlaşmasında, hem de yayıncılarla yapılan anlaşmalardaki rakamlar, Google’un toplam kazancı yanında çok ufak rakamlar[5].
Ama asıl önemlisi, Avrupa’lı devletler Google’un kazançlarından vergi alamamaktan da rahatsız oluyorlar[6]. Google, Avrupa’nın vergisiz teknoloji cenneti İrlanda’da açtığı ofis üzerinden bütün Avrupa’ya reklam satışı yapıyor. Kendisine sorulduğunda da, o ülkeden satış yapmadığını söylüyor.
Yanısıra rekabeti de konuşmak lazım. Dünyanın en büyük arama motoru olan Google 2014 ekim rakamları ile % 88,7 pazar payına sahip. Bu rakam mobilde % 85. Dolayısıyla “ne göreceğimize, ne alacağımıza ve hatta ne öğrenebileceğimize büyük oranda Google karar veriyor”[7]. Yani arama motoru üzerinden gerek sıralama ile gerek ise gösterilen reklamlar yoluyla, hangi firmanın ürününün alınabileceği ya da ne okuyacağı, arayan kişiye gösterilmiş oluyor. Avrupa bundan da rahatsız. Burada not edelim; Google’un Avrupa pazar payı, kendi ülkesindeki pazar payından daha yüksek. Rusya dışında Avrupa ülkelerinde % 90-96 arasında pazar payı var. ABD’de ise % 67,6.
Snowden’in açıklamalarının Avrupa’da yarattığı kızgınlık ve ABD’li firmalara karşı artan güvensizlik bu kararın altındaki bir başka neden.
Tabi Google bu duruma karşı bir anlaşma yolu aradı. AntiTröst şefi Joaquín Almunia ile görüşmeler yapılmış durumda ama varılan anlaşma tabanı AB’deki kişiler tarafından yeterli bulunmamış. Avrupa Parlamentosunun kararının, AB Komisyonunun Google’un güçlü pazar durumuna karşı bir frenleme getirmesine neden olması bekleniyor. Hatta Microsoft örneğine de bakarsak milyar euro düzeyinde ceza da mümkün.
Hatırlanacağı üzere, mayıs ayında AB Komisyonu Google’dan “unutulma hakkı” uygulaması istemişti[8].
[1] Avrupa Birliği, Google’un Arama Motorunu Diğer Fonksiyonlardan Ayırmasını İstiyor
[2] AB’nin Microsoft Kararı Açık ama Sonuçlar Belirsiz-1
[3] MEPs zero in on internet search companies and clouds
[4] Orange’dan İlginç Açıklama; Google’dan Trafik için Ödeme Alıyoruz
[5] Google İçerik Ödemelerini Avrupa Çapına Yayacak mı?
[6] Avrupa Ülkeleri Google’a Bir Kez Daha Vergi Soruşturması Açma Hazırlığında
[7] Ne Göreceğimize, Ne Öğrenebileceğimize, Ne Alacağımıza Google, Facebook,Amazon mu Karar mı Veriyor?
