İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin öncülüğünü üstlendiği ve International Youth Foundation (Uluslararası Gençlik Vakfı), Sylvan/Laureate Foundation (Sylvan/Laureate Vakfı) ve Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV)’nın işbirliği ile gerçeğe dönüştürülen BİLGİ Genç Sosyal Girişimci Ödülleri’nde en başarılı projeler belli oldu.
Toplamda 71 başvuru arasından seçilen 10 genç sosyal girişimci iki farklı seçici kurulun kararıyla belirlendi. Finalistler, 3 Nisan 2014 tarihinde İstanbul Bilgi Üniversitesi Santralistanbul Kampüsü’nde düzenlenen törenle ödüllerini aldılar.
BAGEM – Sabancı Üniversitesi’nden Neyyir Berktay, Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Ayşen Bulut, KA-DER Başkanı Çiğdem Aydın, Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği Genel Sekreteri Ali Ercan Özgür, Doğa Gözcüleri Derneği kurucusu Prof. Dr. Mustafa Sarı, Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı Yönetim Kurulu üyesi Nurdan Şahin, Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burcu Güler, Eğitim Reformu Girişimi Koordinatörü Batuhan Aydagül, Sosyal İnovasyon Merkezi Kurucu Ortağı Suat Özçağdaş, Gençtur Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hülya Denizalp, Bilgi Üniversitesi öğrencisi ve 2011 BBSGO finalisti İpek Yosunlu, Marks&Spencer Bölge Uygunluk Yöneticisi Tolga Han, Gazeteci Meral Tamer, Marjinal Porter Novelli Koordinatörü Leylan Yener Sınırdere ve TEGV Genel Müdürü Berna Çağatay, Seçici Kurul’da yer aldı.
Törende İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Sayın Murat Borovalı ve Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı yöneticisi Sayın Sevim Conka birer konuşma yaptı.
BİLGİ Genç Sosyal Girişimci Ödülleri projesinin başlıca hedefi, yaşadıkları topluma değer katabilen genç sosyal girişimcileri bularak onlara destek olmaktır. Aynı zamanda verilen ödüllerle sosyal girişimciler ağı oluşturmak ve gençlerin her yıl daha da büyüyen bu ağ aracılığıyla bilgi ve tecrübelerini birbirleriyle paylaşmasını sağlamaktır.
Her sene seçilecek olan on genç sosyal girişimci, liderlik vasıflarının geliştirilmesi ve topluma sağladıkları faydanın sürdürülebilmesi için mentor desteği alıyor, özenle hazırlanmış eğitim programlarına katılıyor ve eğitim sürecinin sonunda bir ödül töreni ile onurlandırılıyor. Genç Sosyal Girişimci Ödülleri ile finalistlerin her birine, projelerini geliştirebilmeleri için nakit para ödülü de veriliyor.
Ödül alan projeler
Enes Çelik, Yaş: 28, Yenilikçi Fikir: Dededen Toruna Sözlü Tarih Mirası
Uğur Kaya, Yaş: 27, Yenilikçi Fikir: Şiddetsiz Sanat
Aysu Erdoğdu, Yaş: 29, Yenilikçi Fikir: Eşya Kütüphanesi
Elvan Başarı, Yaş: 27, Yenilikçi Fikir: Meraklı Merdane
Enes Kaya, Yaş: 26, Yenilikçi Fikir: SineMASAL ‘Sinema Artık Köylerde’
Yaşar Temiz, Yaş: 24, Yenilikçi Fikir: Köye Öğrenci Yardımı (K.Ö.Y)
Nur Fındık, Yaş: 26, Yenilikçi Fikir: İyilik İçin Tasarım
Oğuzhan Canım, Yaş: 27, Yenilikçi Fikir: Askıda Ne Var
Ezgi Karaağaç, Yaş: 22, Yenilikçi Fikir: Yaşayarak Öğrenme Merkezi (YAŞÖM)
Ece Çiftçi, Yaş: 20, Yenilikçi Fikir: SosyalBen
Ödül alan projeler hakkında
- Enes Çelik, Yaş: 28, Yenilikçi Fikir: Dededen Toruna Sözlü Tarih Mirası
Proje ekibi, Bingöl’ün Solhan ilçesinin geçmişine ait tarihi, sosyal, kültürel, ekonomik ve toplumsal adet ve gelenekleri, bu değerlerle yaşamış kişilerden bizzat dinleyerek yazılı ve görsel olarak kaydediyor. Solhan Bilinçli Gençlik Grubu, Solhan’ın tarihini her yönüyle ele alan kapsamlı bir sözlü tarih çalışması yaparak şimdiki nesiller ile önceki nesiller arasında köprü vazifesi görüyor. Yaptıkları çalışmaları video ve kitap gibi kaynaklara dönüştürerek bu kaynaklardan faydalanacak kişilerin, hem Türkiye tarihini birinci ağızdan öğrenme hem de gelecek nesillere aktarma şansına sahip olmalarını amaçlıyorlar. - Uğur Kaya, Yaş: 27, Yenilikçi Fikir: Şiddetsiz Sanat
Ülkemizde aile içi şiddetin temelinde ataerkil bir toplumsal yapının olduğunu, şiddetin genellikle babadan geldiğini gören Uğur Kaya, aile içi şiddeti heykeller ve seramikler yaparak bir nebze azaltmak ve genç babaların ürettikleri ürünler ile gelir yaratmalarına aracılık etmek. Diyarbakır’daki şiddetsiz sanat çalışmaları sırasında, özellikle aile içi şiddet vakalarında şiddeti yaratanın genellikle erkekler olduğunu, bunun da temelinde işsizliğin yattığını farkeden Kaya, buradan yola çıkarak heykel ve seramik atölyesi kuruyor ve ailedeki genç babalarla vazo, çömlek, güveçlik ve su testileri yapıp satmaya başlıyor. Bu süreçte aile bireylerine yönelttikleri şiddetin azaldığına, aile içi iletişimin güçlendiğine ve aileye destek oldukları için özsaygılarının arttığına şahit olan Kaya, bu proje sayesinde, ekonomik gelişme ve şiddet gibi hassas konulara yerel çözümler bularak girişimini bir adım daha ileri taşımayı amaçlıyor. - Aysu Erdoğdu, Yaş: 29, Yenilikçi Fikir: Eşya Kütüphanesi
Bir yandan toplumda ihtiyaç duyulan bir hizmeti, yazılım, tasarım, girişimcilik ve araştırma araçlarını kullanarak geliştiren proje, diğer yandan şehirleşmeyle unutulan Anadolu’daki paylaşım kültürünü yeniden canlandırmaya çalışıyor. Eşya Kütüphanesi, ödünç alıp vermeyi kolaylaştıran bir platform ve paylaşım kültürü etrafında oluşturulmuş bir online topluluk olarak kişilerin ödünç vermek istediği eşyaları listelemesine ve ihtiyaçları olan eşyanın kimde olduğunu bulmasına yardımcı oluyor. Eşyalara değil ilişkilere sahip olmamız gerektiğini düşünen Aysu Erdoğdu, eşyaların değerinin paylaştıkça arttığına ve paylaşım kültürünü yeniden hatırlayan insanların bu yolla zenginleştiğine inanıyor. - Elvan Başarı, Yaş: 27, Yenilikçi Fikir: Meraklı Merdane
Fayda sunan bir sistem dahilinde dezavantajlı kadınların toplumdaki yerlerinin güçlenmesini ve daha bilinçli kadınlar sayesinde kendi ayakları üzerinde durabilen bir neslin yetişmesini amaçlayan Elvan Başarı, “Meraklı Merdane” ile kadınlara sahip olmaları gereken, hatta bir çoğunun da unuttuğu başarı duygusunu, özgüven ve toplumda saygı duyulma hissi ile beraber aşılamayı umuyor, çalışan kadın sayısının artmasına ve ekonomik açıdan özgür kadınların giderek çoğalmasına katkıda bulunmayı hedefliyor. Proje kapsamında dezavantajlı birçok kadını bir araya getirerek onlarla beraber butik pasta, cupcake ve kurabiye yapıp ürünlerin satılmasını sağlayan Meraklı Merdane projesi, elde edilen gelirini ise yine kadınlarla paylaşıyor. “Meraklı Merdane” aynı zamanda birçok hayvanseverin de desteğiyle “Meraklı Merdane Köpek Bisküvileri” üreterek bir paket bisküvi ile iki köpeği mutlu etmenin de yolunu bulmuş. - Enes Kaya, Yaş: 26, Yenilikçi Fikir: SineMASAL ‘Sinema Artık Köylerde’
SineMASAL, kırsalda yaşayan, sosyal açıdan imkanları kısıtlı olan çocukların ve gençlerin hayata daha olumlu bakabilmelerini, iyi bir gelecek hayal etmelerini ve bunun için ulaşabilecekleri imkanların farkına varmalarını sağlamak için tasarlanan bir sosyal girişimcilik projesi. “Sinema Artık Köylerde” sloganı ile yola çıkan proje ekibi, bir filmin yaşattığı duyguların insanların bakış açılarını ve olaylarla başa çıkma yöntemlerini etkilediğini düşünerek sinemanın büyüsüne inanıyor. Proje süresince, farklı yerlerden ve kültürlerden ekibe dahil olan gençler, aldıkları görevler doğrultusunda girişimcilik ve yaratıcılıklarını geliştirme fırsatı buluyorlar. Sosyal sorunlara birlikte çözüm üreterek oluşan diyalog ve kültürler arası iletişim ortamında farklılıkların ayrımcılık sebebi değil, aksine çeşitliliğin ve zenginliğin kaynağı olduğu bilinci kazanılıyor. 2013 yılında 7 binin üzerinde kişiyle temasa geçen proje ekibi, Avrupa’nın altı ülkesini Güneydoğu’nun altı ili ile buluşturduktan sonra 2014 yılında da önce Karadeniz Bölgesi’ni, sonraki yıllarda da gezici festival konsepti ile tüm Türkiye’yi dolaşmayı planlıyor. - Yaşar Temiz, Yaş: 24, Yenilikçi Fikir: Köye Öğrenci Yardımı (K.Ö.Y)
Üniversite ile köy arasında bir köprü oluşturup köy halkına ek gelir getirebilecek faaliyetler ile kırsalda kalkınmayı amaçlayan proje, köprünün sürdürülebilir olması için onu, kendini çeviren bir ekonomik modele oturtuyor. K.Ö.Y. Projesi, Uludağ Üniversitesi’nin gönüllü öğrencilerinden oluşmuş kolektif bir yapı. Her pazar seçilen köye giderek köyde sağlık, bilim-sanat, sosyo-kültürel, eğitim, veteriner ve ziraat düzeyinde köyde gördüğü sorunları çözmeye çalışan bir proje. Köyden kente göçün çok olduğu günümüzde, bu soruna kendilerince çözüm geliştiren öğrenciler, köy halkına ek gelir ararken, kendilerine de ek gelir yaratıyorlar. Köyde yaptıkları arıcılık yoluyla aldıkları baldan, çocukların gönüllüler ile hazırladığı kolonya, mum ve atık kağıttan yapılan yüzüklere kadar, hem köy halkının hem de projenin para kazanmasını sağlıyorlar. Böylece projede sürdürülebilirlik sağlanmış oluyor. - Nur Fındık, Yaş: 26, Yenilikçi Fikir: İyilik İçin Tasarım
İyi bir tasarımın başlangıç noktasının iyi bir hikâye olduğundan yola çıkan proje. başımıza gelmeden ya da bir yerden duymadan farketmediğimiz ihtiyaç ve sorunları, hikâyesi olan kişiler aracılığıyla görünür kılıyor ve gönüllü tasarımcılarla beraber bu sorunlara çözüm getiren ürün ve hizmetler geliştiriyor. Bugüne kadar toplam 60 gönüllü tasarımcı, mühendis ve yazılımcı ile üç farklı atölye çalışması düzenleyen ekip, şehir yaşamı ile ilgili sorunları ele alarak mahalle sakinlerinin hikâyelerini tasarım çözümlerine dönüştürüyor. İstanbul’da yaşayan farklı kesimlerin ihtiyaçlarını kendilerinden dinleyen ve geliştirdikleri tasarım çözümlerini uygulanabilir projelere dönüştürebilecek kurumlara ileten UX for Good ekibi, Türkiye’de henüz çok yaygın olmayan katılımcı tasarım anlayışını yaygınlaştırmaya ve hepimizin hayatına dokunan sorunlara yaratıcı çözümler geliştirmek için kurumların, tasarımcıların ve gönüllü herkesin bir araya gelebileceği, beraber somut ürünler ve hizmetler geliştirebileceği bir platform oluşturmaya çalışıyor. - Oğuzhan Canım, Yaş: 27, Yenilikçi Fikir: Askıda Ne Var
Toplumda yaşanan sıkıntıların merkezinde yer almasa dahi, sorunları farkedip bu sorunlara karşı sürdürülebilir çözümler üretmeye çalışan proje, üniversite öğrencilerinin ücretsiz yemek yiyebilmesi için tasarlanmış bir sosyal girişim çalışması. Eski bir Osmanlı geleneği olan “askıda” uygulamasından esinlenerek hazırlanan çalışma, sosyal sorumluluk sahibi kişi ve kurumların üniversite öğrencilerine kolaylıkla yemek ısmarlamasını sağlıyor. Proje, ailelerinin desteğiyle öğrenim hayatlarına devam eden öğrencilere destek olmak isteyen kişileri tek bir adreste toplarken, aynı zamanda farklı gelir gruplarındaki kişilerin birbirinden haberdar olmasını sağlıyor ve gelecek nesillere paylaşımcı bir karakter aşılamayı hedefliyor. - Ezgi Karaağaç, Yaş: 22, Yenilikçi Fikir: Yaşayarak Öğrenme Merkezi (YAŞÖM)
Yaşayarak Öğrenme Merkezi’nde gençlerin birbirleriyle bilgi ve yeteneklerini paylaşabilecekleri, birbirlerinden öğrenecekleri, biçimsel olmayan öğrenme yöntemlerinin kullanıldığı, esnek içerikli bir açık alan yaratan proje, bilgiye ulaşmanın kolaylaştığı, fakat kalıcı deneyimlerin ve yetkinlik kazanımlarının azaldığı günümüzde, bilgi çağında gözden kaçan “yaşayarak öğrenme” kavramını tekrar gençler arasında yaygınlaştırmayı hedefliyor. Gençler tarafından kurulan ve koordine edilen YAŞÖM, tüm renklerden gençleri bir araya getiren 300’ün üzerinde etkinlik sayesinde üç yıl içinde 4000 gence ulaştı. - Ece Çiftçi, Yaş: 20, Yenilikçi Fikir: SosyalBen
Sosyal sorumluluk projelerindeki bağış ve sponsorluk kısmındaki kısır döngüyü daha akışkan bir şekle sokmak ve bunu yaparken diğer projelere ve gönüllülere danışmanlık yapabilmek amacıyla hayata geçen SosyalBen, sistemdeki akademik odaklı eğitim içeriği nedeniyle öğrencilerin sosyal becerilerini keşfedemediğini ve geliştiremediğini farkedip, tam da bu noktada öğrencilerle buluşmak ve onlara destek olmak istiyor. 7-13 yaş aralığındaki ekonomik anlamda dezavantajlı olan öğrencilerin açtıkları atölyelerde (tiyatro, müzik, dans, spor, elişi, masa tenisi, icat vb ) sosyal becerilerini geliştirmeyi hedefleyen proje ekibi, bu eğitimleri verirken de SosyalBen’in sürdürebilirliği için öğrencilere, yetişkinlere, proje liderlerine veya “ben de gönüllüyüm” diyen herkese doğru projede, doğru iletişim yöntemleri ile çalışmaları için danışmanlık eğitimi veriyor.