Bilgisayar mühendisliği bölümleri araştırmamıza ülkemizin önde gelen Vakıf üniversitelerinden Bilkent Üniversitesi ile devam ediyoruz. Bilkent Üniversitesi’nde yetişen bilgisayar mühendislerinin aldıkları eğitimleri, mezun olduklarında nerelerde çalışma imkanı bulduklarını ve sorunlarının neler olduğunu Bilkent Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. H. Altay Güvenir ile konuştuk.
Turk-internet.com: Bölümünüz hangi yıl kuruldu ve bugüne kadar kaç mezun verdiniz?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Bölümümüz 1986 yılında kuruldu. Şu ana kadar 674 kişi lisans, 161 kişi yüksek lisans, 15 kişi de doktora programımızdan mezun oldu.
Turk-internet.com: Bilgisayar Muhendisliği eğitimi verdiğiniz kişilerin yeterli olduğunu düşünüyor musunuz?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Burslu ve burssuz olmak üzere iki grupta öğrenci alıyoruz. Burslu olarak 50, burssuz olarak ise 100 öğrenci alıyoruz. Burslu programımız ÖSS taban puanı olarak tüm bilgisayar bölümleri arasında en yüksek puanla öğrenci alır. Bu durum bölüm kurulduğundan beri, bir yıl hariç, her yıl böyle olmuştur. Buradan da anlaşılacağı üzere öğrenciler sayısal puan türünde adayların en iyileri arasından geliyor.
Turk-internet.com: Öğrenciler genellikle nerede iş buluyorlar ?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Mezunlarımızın yarıdan fazlası yurtdışına gidiyor. Bunların yarısı orada doktora programlarında eğitimlerini sürdürmekte, diğer yarısı ise başta Microsoft olmak üzere çeşitli şirketlerde ya da araştırma kurumlarında mühendis olarak çalışmaktadırlar. Türkiye’de olanların bir kısmı yine bizim bölümde lisansüstü eğitimlerine devam ediyor. Bölümümüzde doktorasını tamamlayan mezunlarımız ABD ve Kanada üniversitelerinde veya Türk üniversitelerinde öğretim üyesi olarak çalışmaktadırlar. Lisans mezunlarımızın çoğunluğu yazılım şirketlerinde çalışmaktadırlar. Bunun yanında telekomünikasyon şirketlerinde veya bankaların bilgi işlem bölümlerinde çalışan mezunlarımız da mevcuttur.
Turk-internet.com: Hangi üniversitelerin Bilgisayar Mühendisliği Bölümleri yeterli?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Benim “şu üniversitelerin bilgisayar bölümleri yeterli, diğerleri yetersiz” şeklinde bir sınıflandırma yapmam doğru olmaz. Ayrıca “yeterli olmanın sınırı da şudur” demek de imkansızdır. Ancak kaliteyi belirleyen faktörlerden bahsetmek anlamlı olabilir. Bu faktörlerin başında öğretim üyesi kadrosu ve kalitesi gelir. Öğretim üyeleri tarafından uluslararası düzeyde yapılan akademik araştırma ve yayınların çokluğu öğretim üyesini kadrosunun iyi olduğunun göstergesidir. Bunun en sağlıklı ölçütü ise öğretim üyesi başına uluslararası saygın dergilerde yapılan yayın sayısıdır. Araştırma yapan öğretim üyeleri ile çok güncel bir eğitim programı hazırlanabilir. İkinci faktör ise öğrenci kalitesidir. Bölüme giren öğrenciler iyi olduğunda, mezunlarınız da daha iyi olur. Üçüncü faktör altyapıdır. Laboratuvar ve sınıfların günün koşullarına uygun olması gerekir.
Turk-internet.com: Neden Bilgisayar Mühendisliği bölümleri aynı zamanda araştırmalar yapmazlar? (Türkiye’deki bilgisayar kullanım oranları vs türü)
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Bilgisayar mühendisliği bölümlerinde bu tür istatistik çalışmalar yapılmaz. Biz araştırma kelimesinden akademik araştırma anlarız. Bilkent Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nde uluslararası düzeyde araştırmalar yapılmaktadır. Bu bizim misyonumuzdur. Hem yapılan toplam yayın ve hem de öğretim üyesi başına akademik yayın (SCI Science Citation Index core journal list) açısından karşılaştırıldığında Bilkent Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Türkiye’de en iyi durumda olup, dünyanın en iyi araştırma üniversiteleri arasında yer almaktadır. Bilgisayar mühendisliği bölümlerinde akademik araştırma yapılmasını sağlamak için öğretim üyelerine bu konuda teşvikler sunulması gerekmektedir. Örneğin, Bilkent Üniversitesinde öğretim üyesi maaşları performansa bağlıdır. Performans ölçümünde ise en önemli faktör yapılan araştırma ve yayınlardır. Doğal olarak akademik yükseltmelerde çok sayıda, çok iyi kalitede yayın yapılmış olması şartı aranır. Yayın kalitesinin ölçülmesi yayının yapıldığı makalenin saygın olmasına bağlıdır. Makalenin uluslararası atıf indekslerinde yer alan bir dergide yayınlanması akademik anlamda saygınlığının göstergesidir. Ayrıca yayının kalitesi o yayına diğer araştırmacılar tarafından yapılan atıfların sayısı ile ölçülmektedir.
Bizim bölümümüzde paralel ve dağıtık bilgisayar sistemleri, yapay zeka, veri madenciliği, veri tabanları, bilgisayar ağları, veri güvenliği, yazılım mühendisliği, bilgisayar grafiği alanlarında uluslararası düzeyde araştırmalar ve yayınlar yapılmaktadır. Bu araştırmalar NSF (ABD), NATO, CNRS (Fransa) ve Microsoft (İngiltere) gibi kuruluşlar tarafından desteklenmektedir.
Turk-internet.com: Türkiye’de verilen Bilgisayar Mühendisliği ile ihtiyaç duyulan Bilgisayar Mühendisliği aynı mıdır?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : “Türkiye’de ihtiyaç duyulan bilgisayar mühendisi” şeklinde tanımı doğru bulmuyorum. Herhangi bir şirkete bu sıfatı tanımlamasını istediğinizde kendi ihtiyaç duyduğu mühendis türünü size “Türkiye’de ihtiyaç duyulan bilgisayar mühendisi” olarak tanımlayacaktır. Bu nedenle biz mühendislik nosyonu olan, öğrenmeyi ve araştırmayı bilen ve her tür bilgisayar mühendisliği işine uyum sağlayıp başarılı olabilecek mühendisler yetiştirmeye çalışıyoruz. Evrensel düzeyde bilgisayar mühendisliği eğitimi veriyoruz. Örneğin Microsoft (Seattle) da tasarım mühendisi veya proje lideri olarak çalışan çok sayıda mezunumuz var. Benzer şekilde ABD’de diğer firmalarda, Avrupa’da ve Japonya’da çok sayıda mezunumuz var. Ancak ülkemiz şartlarından kopuk bir eğitim vermemiz de söz konusu değil. Öğrencilerimizin staj yaptıkları işyerine anketler gönderip görüşlerini alıyoruz. Bunun yanında, mezunlarımızın ve çalıştıkları kurumların -müfredatımızı daha da iyileştirmek amacıyla- görüşlerini almaktayız.
Turk-internet.com: Bilişim Teknolojileri zaman içinde Bilişim ve haberleşme Teknolojileri haline dönüştü. Acaba telekoma yönelik bir eğitim var mı?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Bu konunun bilgisayar mühendisliği içine düşen kısmı bilgisayar ağlarıdır. Bilgisayar ağları ve bilgi güvenliği konularında dersler vermekteyiz. Mobil sistemler ve bilgisayar ağları üzerindeki araştırmalar için bir laboratuvar kurduk. Bu konularda öğrencilerimize seçmeli olarak dersler sunmaktayız.
Turk-internet.com: Türkiye’de Bilgisayar Mühendisi yetiştirilirken yazılımcı donanımcı farkı gözetiliyor mu?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Türkiye’deki bilgisayar mühendisliği bölümleri hemen hemen aynı müfredatı uygularlar. Bazı bölümlerde donanım ağırlığı diğer bölümlere oranla daha fazla olsa da genel olarak yazlım ağırlıklı bir müfredat uygulanmaktadır. Biz mezunlarımızın çok iyi bir mühendis olmanın ötesinde aynı zamanda çok iyi birer araştırmacı olmasını isteriz. Bu nedenle gerekli teorik dersler de müfredatımızda yer alır. Ayrıca, derslerde öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirici proje ve ödevler verilmesine özen gösteririz.
Turk-internet.com: Özel şirketlerle ar-ge çalışması için ortaklaşa araştırma yapıyor musunuz?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Özel şirketlerle ortak Ar-Ge çalışmaları genel olarak belirli projelere danışmanlık çerçevesinde yürütülmektedir. Bilkent’te bu tür danışmanlık çalışmalarının yapılabilmesi için projenin temel mühendislik uygulaması ötesinde gerçekten akademik değeri olan araştırmalar gerektirmesi şartı aranır. Bu şartı sağlayan projeler henüz istenen sayı ve boyutta değil. Ancak ülkemizde teknoparkların gelişmesi ile bu tür araştırma gerektiren projelerin artacağını umuyorum.
Turk-internet.com: Özellikle yazılım tarafında verdiğiniz eğitimin güncel olduğuna inanıyor musunuz?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Yazılım veya donanım ayrımı yapmadan tüm eğitimin güncel olmasına çok önem vermekteyiz. Bu nedenle her yıl müfredatımızı gözden geçirir, özellikle yeni seçme dersler ekleriz. Aynı zamanda ders içeriklerini gözden geçirir gerektiğinde değiştiririz. Derslerde muhakkak kitapların en son baskıları kullanılır. Derslerde kullanılan yazılımların en son sürümlerinin kurulmasına özen gösteririz. Bunun ötesinde yüksek eğitimin önemli bir bileşeni öğrenmeyi öğretmekdir. Böylece mezunların da bilgilerini güncellemeleri ve yenilikleri takip etmeleri sağlanmış olur.
Turk-internet.com: Piyasadaki belli başlı programların (örneğin oracle) eğitimi öğrencilerin geleceği için çok önemli. bu konuda bu şirketlerle ortak öğrenim
planlaması yapıyor musunuz?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Üniversite eğitimi bir nosyondur. Bu nosyonu alan mezunlar belirli programların kullanıcıları olmak yerine her tür sistemi tasarlayıp kullanabilecek durumda olurlar. Bir mühendis kullanıcıdan daha çok tasarımcı olmak durumundadır. Bu nedenle derslerin verilişinde tasarım ön plandadır. Çoğunlukla öğrenciler istedikleri sistemleri ya da programlama dilini seçmekte serbest bırakılırlar. Herhangi bir programının eğitimi müfredatta yer aldığında, bu mühendislik eğitiminden çıkarak sertifika programına dönüşmeye başlar.
Turk-internet.com: Bilgisayar parkınızın öğrencilerinizin etkin eğitimi için yeterli olduğuna inanıyor musunuz?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Daha önce de söylediğim gibi, alt yapı bir bilgisayar mühendisliği bölümünün başarısı için en önemli faktörlerden birisidir. Bu nedenle bilgisayar laboratuvarlarımızın bir kısmı 24 saat öğrencilerin kullanımına açıktır. Bilgisayarlar sık sık yenilenmekte ve sürekli olarak bakımları yapılmaktadır. Yurt odalarında hızlı internet erişimi mevcuttur. Bir vakıf üniversitesi olması nedeniyle laboratuvarların güncel tutulmasında maddi sorunlar yaşanmamaktadır.
Turk-internet.com: Öğretim elemanı kadronuzun ışık hızıyla değişen bilgisayar dünyasına adapte olabilecek şekilde bilgilerini güncellediğini düşünüyor musunuz?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Araştırma Bilkent Üniversitesi’nin en önde gelen misyonudur. Öğretim üyesi seçiminde araştırma potansiyelinin olmasına dikkat ederiz. Öğretim üyelerinin bölüme katıldıktan sonra araştırma ve uluslararası yayın yapmaları gerekir. Dolayısıyla öğretim üyelerimiz bilgisayar dünyasındaki bu ışık hızıyla gelişen değişimi gerçekleştirenler arasında yer almaktadırlar.
Turk-internet.com: Özellikle e-devlet gibi konularda akademik olarak devlete destek veriyor musunuz?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : E-devlet konusunda bölümümüz de önemli bir çalışma olmadı. İlgili kurulların bir kısmında görev alan öğretim üyelerimiz mevcuttur. Bazı devlet kurumlarına danışmanlık yapılmaktadır. Bu işin sahibi devlet olmak durumundadır. Çözümü süreci akademik araştırmalar gerektirecek olan problem ve projeler desteklenmektedir. Ancak bilinen mühendislik uygulamalarından oluşan projelerde üniversitelerin değil yazılım firmalarının yer alması doğru olur.
Turk-internet.com: Geçen sene en son kaç puanla girildi ve kaç öğrenci aldınız?
Prof. Dr. H. Altay Güvenir : Burslu: 50 öğrenci. En düşük puan: 371.407 (Başarı sıralaması: 393)
Burssuz: 100 öğrenci. En düşük puan: 335.785 (Başarı sıralaması: 25.483)