ABD’de firmalar, kullanıcı sözleşmelerinde değişiklikler yaparak kendileri aleyhine açılacak davaları engellemeye başlamış durumdalar. Pek çok tüketici hakları grubu, bu konunun giderek daha da yaygın bir endişe kaynağı haline dönüştüğü görüşünde. Üstelik bu durum sadece mal veya hizmet alımı sırasında yapılan ve ıslak imza gerektiren işlemlerde de geçerli değil. ABD’li gıda firması General Mills, kullanıcı sözleşmelerine eklediği bir maddede firmanın düzenlediği online kampanyalara katılan, Facebook’ta beğen tuşuna basan ve online kupon indiren kullanıcıların da tüketici şartlarını kabul etmiş sayılacağını duyurdu. Hukukçular bu uygulamanın yasal olduğunu söylüyor ancak tüketici hakları grupları, uygulamanın gözden geçirilmesi gerektiği görüşünde.
Bunun anlamı nedir diye soracak olursanız örneğin Google, tüm kullanıcı maillerini hedefli reklamcılık çalışmalarında kullanmak üzere “gözden geçirdiğini” kullanıcı sözleşmesine ekleyerek sizin ileride kendisine bir mahremiyet ihlal davası açmanızı zorlaştırabiliyor [1]. Uzmanlar, bu tip uygulamaların bireysel davaları tümden engellemediğini ve her davanın kendi şartları içinde ele alınacağını söylemekle birlikte, kurumsal firmaların kabusu olan toplu dava (class action lawsuit) sayısının kullanıcı sözleşmelerine eklenen maddelerle birlikte düşürülebileceğini söylüyorlar.
Analistler bu noktanın son derece önemli olduğuna dikkat çekiyorlar çünkü zaten dev firmaların da istedikleri bu. Bireysel olarak Google’a dava açmak ve dolgun maaşlı Google avukatlarının saat ücretleri nedeniyle kaybedilmesi halinde birkaç milyon $ kaybedebileceğiniz 3-4 yıllık bir hukuk sürecini göze alabilmek sıradan son kullanıcılar için mümkün değil. Toplu dava açma şansı da kullanıcı sözleşmeleriyle insanların elinden alınınca, kurumsal firmalar çok daha rahat hareket edebilecekler…
Üstelik şimdi bu kullanıcı sözleşmelerine Facebook beğenileri de eklenmiş durumda. Yani diyelim ki Facebook’ta bir firmayı beğendiniz ama sonrasında firmanın yaydığı spam mesajlardan veya Facebook üzerinden sizin arkadaşlarınızla sizin adınıza bağlantı kurmasından rahatsız oldunuz. Yapabileceğiniz tek şey bir şikayet formu doldurmak ve firmayla uzlaşmaya çalışmak, zira son kullanıcı sözleşmesini imzalamış ve belli haklarınızdan feragat etmiş sayılıyorsunuz. Üstelik, dava açabilseniz bile bunun toplu davaya dönüşme şansı son derece azalmış oluyor..
ABD’de tüketici hakları bu konuda bir bilinç oluşturmaya ve kullanıcı sözleşmeleri konusunda daha detaylı düzenlemeler getirilmesini sağlamaya çalışıyor. Ancak şimdilik kurumsal firmalar 1 adım önde gözüküyor…
