2001’le başlayan dönemde, Türk bilgisayar pazarında, bilgisayar üreten (toplayan) firma sayısının ve dolayısıyla OEM pazarının büyümesi*, bu yıl başında 7 sektör devinin işbirliğine ve ilginç bir reklam kampanyasına neden oldu.
“İsmi cismi belli olmayan bir bilgisayar almak işi şansa bırakmaktır…” teması ile başlatılan ve OEM ve toplama bilgisayar pazarını suçlayan reklam kampanyası, sektöre hizmet veren bilgisayar firmalarının tepkisine neden oldu ve bu firmaların üye oldukları Tübider’i harekete geçirdi.
BKB reklam kampanyasının haksız rekabet içerdiği ve bazı konularda gerçekleri saptırdığını bildiren Tübider konuyu önce Rekabet Kurumu’na, daha sonra Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü ve Reklam Kurulu’na taşıdı.
Bu süreci Tübider Genel Sekreteri Nuri Ödemiş’e sorduk;
Microsoft ve Symantec yazılım firması ve HP yerli PC üreticilerinden Exper, Escort, Vestel ve Casper’la birlikte geçtiğimiz yıl BKB adı altında bir platform oluşturdular ve site açtılar. Ulusal gazetelerde reklama başladılar. Biz bu reklamlar başlayınca önce Rekabet Kurumu’na başvurduk. Ancak Rekabet Kurumu ‘adi rekabet’ konusu gördüğünden başvurumuzu Reklam Kurulu’na yapmamız gerektiğini bildirdiler.
Biz de Reklam Kurulu’na bu reklamların tüketici yasasına aykırı olduğu, tüketicileri kandırdığını ve reklamda yanıltma olduğunu bildiren bir başvuru yaptık.
Bu arada TÜBİDER olarak BKB katılımcıları ile de görüştük. Ben BKB’yi kendim aradım. BKB olarak karşımıza Şişli’de bir avukatlık bürosu çıktı. BKB ile ilgili sorumlunun Microsoft’un OEM Müdürü olduğunu belirttiler. İlgilinin o olduğunu söylediler ve kendisini aradım. Görüşme talep ettik. 7 firmanın 3’ünden yani Vestel, Casper ve Microsoft’tan temsilciler geldi.
Biz kendilerine durumu anlattık. Bu reklamlardan vazgeçip, reklamın çıktığı ulusal basında Tübider ile birlikte bir açıklama yapmalarını istedik. Ancak bu açıklama metninde anlaşamadık.
Burada esas harekete geçirici güç Microsoft gibi firmalar. Çünkü OEM pazarının lisansız çalıştığını ve bu nedenle yazılımlarının kopya dağıldığını ve zarar gördüklerini düşünüyorlar. Bu nedenle de OEM pazarının küçülmesini ve hatta belki yokolmasını istiyorlar.
Bilindiği gibi yazılımların telif hakkı sorunu Microsoft’un üzerinde hassaslıkla durduğu bir konu. Microsoft liderliğinede daha önce de kopya yayılan yazılımına karşı BSA grubunu oluşturmuştu. Ancak BSA’nın agresif şirket basma tarzı hareketleri nedeniyle hem sektörden hem de müşteri firmalardan tepki almıştı.
BKB’ye katılan 7 firma var. Bunlar, Escort Computer, Datateknik, Casper, Vestel, Hewlett Packard, Microsoft ve Symantec Türkiye. Bu firmalardan HP ve Datateknik, bir süre sonra platformdan ayrıldılar.
Nuri Ödemiş BKB platformundaki firmaların aldıkları cezayla ilgili olarak şunları söylüyor;
Her bir firmaya 4,975 YTL (4 milyar 975 milyon TL) ceza kesildi. Ancak yayın ulusal basında yapıldığı için bu 10 kat olarak uygulanacak. Yani 44,975 YTL olarak. Ayrıca reklamlar da hemen durdurulacak.
Ancak bu konuda daha yapılacak çok şey var. Ceza verilmesine yol açan yasa maddesi reklam verenle, reklamı yayınlayanı aynı biçimde sorumlu tutuyor. Yani bu reklamları yayınlayan ulusal gazeteleri de aynı biçimde şikayet etmek mümkün. Ama önce bu reklamı yayınlayan gazeteler için tekzip konusunu inceliyoruz.
Tabi bu para cezası için bu 7 firma idari mahkemeye gidebilirler ama birşey değişeceğini sanmam. Çünkü yasa ihlali çok açık. Ayrıca itiraz para cezasının yerine getirilmesini durdurmuyor.
Tübider, Ocak-Şubat ve Mart 2004 aylarında BKB ilanını yayınlayan Hürriyet, Sabah, Milliyet, Cumhuriyet gazetelerinde aynı ebatta yarım sayfalık karşı reklam yayınlatmak istediklerinde cevap alamadıklarını da söyleyerek, bu yayın kuruluşlarının da yanlış reklamdan sorumlu olduklarını ve bundan sonraki aşamada bu yayın kurumlarına da işlem yapmak için harekete geçebileceklerini bildiriyor. Nuri Ödemiş bu konuda şöyle diyor;
Tübider sektörün haklarını ilgilendiren konuların peşini bırakmayacaktır. Bazı yayın organlarına durumun yanlışlığını bildirmemize rağmen cevap alamadık. Bu konuda da yapabileceğimiz şeyleri takip edeceğiz.
Şimdiye kadar Rekabet Kurumu ve Reklam Kurulu’na başvurduk. Bundan sonra haksız rekabetin tespiti için Ticaret Kanunu çerçevesinde bir dava açma hakkımız var.
Ayrıca üyelerimizden, bu reklam nedeniyle ticari itibarina zarar gelen OEM firmaları, hem BKB platformuna dahil şirketlere hem de yayın organlarına, maddi ve manevi tazminat davası açabilirler
Anlaşılan Türkiye’de OEM’ciler eskisinden daha hızla gelişiyor, hem de gelişmelerine engel olacak davranışlara karşı örgütleniyorlar. Yarın Reklam Kurulu’nun karar metnini, Tübider üyesi firmaların düşüncelerini ve bugünkü habere yetişmediği için BKB platformuna dahil firmalara yorumlarını aktaracağız.
* OEM ve toplama bilgisayar pazarındaki yükselmeyi bize ilk olarak Intel anlatmıştı. Bu konudaki detayı okumak için İldeniz; Türkiye’de PC Üreticisi 1070 Müşterimiz Var haberina bakınız.