Çevrimiçi eğitimin öğrenme işlemleri için zaman ve mekan avantajı ile bu tip öğretme ve öğrenme metotları kuvvetli pedagojik değer taşımaktadırlar. Öğrencilerin bu tip öğrenme metotlarında iyi tepkiler vermesine karşın, çevrimiçi öğrenme ve öğretme metotlarının iyi ve zayıf yanlarını gösteren kesin kanıtlar pek bulunmamaktadır.
Hangi derslerin internet üzerinden verilebileceği, hangilerinin ise verilemeyeceği, verilebilecek olanların ise hangi metot ve materyal kullanılarak verilmesi gerekliliği konusu pek açık değildir. Geleneksel eğitim kurumlarımız dersleri internet ortamına taşımak istemelerine karşın, dersin internet ortamında verilip-verilemeyeceği konusunun araştırıldığı pek net olmadığı görülüyor. Öğrencilerin dersi internet üzerinden veya geleneksel eğitim yönetimiyle daha iyi kavradıkları konusu araştırılmadan dersin çevrimiçi verilmesi sakıncalı olabilir.
Geleneksel ve Çevrimiçi Eğitim Yönteminin Karşılaştırılması
Geleneksel eğitim yönteminde eğitici ve öğrenciler aynı mekan ve zamanlarda bulunmalarına karşın, çevrimiçi yöntemde öğrenci ve eğiticilerin bu zorunluluğu yoktur.
Tablo 1: Mekan bağımlı ve çevrimiçi yöntemin karşılaştırılması
Eğitim Biçimi | Dersi Sunan | Dersin Sunulduğu Mekan | Öğrencinin Dersi Gördüğü Zaman | Dersin Sunuluş Şekli |
Mekan Bağımlı Yöntem | Öğretmen | Sınıf | Öğretmen ile aynı anda | Görsel, işitsel, karşılıklı etkileşim vb. |
Çevrimiçi Yöntem | Öğretmen | İnternet | Dilediği zaman | Görsel, e-posta ile etkileşim, videokonferans vb. |
Dersin işlenişinde video-konferans yöntemi kullanılmış ise, mekanlar farklı olsalar bile, aynı zamanlarda eğitici ve öğrenciler bilgisayar başında olmaları gerekir. Çevrimiçi eğitim de sınıf yerine internet teknolojisi ile hazırlanmış internet sayfaları vardır. Öğrenci; eğitici tarafından belirli metot ve materyal kullanılarak ders sayfalarını dilediği zaman ve mekanda okur, belirli zamanlarda sınavlarını olur ve e-posta aracılığı ile eğitici ve diğer öğrenciler ile iletişim kurar.
Çevrimiçi Sunulan Dersin Öğrencilerin Öğrenme Performanslarına Etkisinin İncelenmesine Bir Örnek
Çevrimiçi sunulması kararlaştırılan bir ders öğrencinin öğrenmesini kolaylaştırmayıp zorlaştırıyorsa; bu dersin çevrimiçi verilmesi uygun değildir. Bu konuyu sizlere yapılan birkaç araştırma ile açmak istiyorum.
Tablo 2’de ABD Simon Fraser University’de sistem analiz ve dizayn yöntemlerini öğreten “İş Yönetimi” dersi 5 yıllık bir periyotta geleneksel ve çevrimiçi yöntemler ile öğrencilere nasıl sunulduğunu ve dersi alan öğrenci sayısını ve öğrencilerin final notlarını görülmektedir.
Öğrencilere çevrimiçi sunulan ders 13 haftalık periyotlarla ve her hafta dersin içeriği değiştirilerek sunulmuştur. Sınavlar üniversitenin normal sınav zamanlarında ve belirli bir mekanda yapılmıştır. Final sınavı 25 test sorusu (kavramsal sorular)ve iki sayfalık bir durum analizi içeren (teknik soru) sorulardan oluşmaktadır. Dersin amacı sistem analiz ve dizayn yöntemlerini anlamak ve Data Flow Diagrams, Entity-Relationship Diagrams, and tools in the Unified Modeling Language (UML) kullanmayı öğrenmektir.
Online ders içerikleri ise buna göre hazırlanmıştır. Tablo 2’de görüldüğü gibi dersi geleneksel ve çevrimiçi alan öğrencilerin başarıları karşılaştırıldığında belirgin bir fark görülmemektedir.
Tablo 2: İş yönetimi ile ilgili sayısal veriler (1)
Yıl ve Sömester | Geleneksel veya çevrimiçi | Dersi alan öğrenci sayısı | Ortalama Final Notu |
1996 – Yaz | Geleneksel | 53 | 74.1 |
1997 – Bahar | Çevrimiçi | 46 | 77.7 |
1999 – Bahar | Çevrimiçi | 54 | 76.9 |
1999 – Yaz | Geleneksel | 36 | 75.9 |
2000 – Bahar | Çevrimiçi | 46 | 72.7 |
Tablo 3’de öğrencilerin final sınavının teknik ve kavramsal sorularına gösterdikleri başarı yüzdeleri gösterilmektedir. Tablodan anlaşılacağı üzere teknik sorularda geleneksel yöntemle alan öğrenciler daha başarılı olurken, kavramsal sorularda ise çevrimiçi yöntemle dersi alan öğrenciler daha başarılı olmuşlardır.
Table 3: Final Sınavının Teknik ve Kavramsal olarak incelenmesi (1)
Final Sınavı Soruları | Biçim | Öğrenci Sayısı | Başarı Yüzdesi |
Teknik Sorular | Çevrimiçi | 128 | 37.0% |
Geleneksel | 107 | 41.0% | |
Toplam | 235 | 38.8% | |
Kavramsal Sorular | Çevrimiçi | 128 | 38.1% |
Geleneksel | 107 | 34.5% | |
Toplam | 235 | 36.4% | |
Toplam | Çevrimiçi | 128 | 75.1% |
Geleneksel | 107 | 75.5% | |
Toplam | 235 | 75.3% |
Ayrıca dersin verilmesinden itibaren en çarpıcı olay, forumun çok kullanılıp forumlarda sınıfta yapılmayan tartışmaların yapıldığıdır. Böylece eğitici ve öğrencilerin çok aktif bir şekilde iletişim kurulması sağlanmıştır.
Sonuç
Çevrimiçi yöntemde zorluk, bu güne kadar geleneksel yöntemlerle verilmiş olan bir dersin hangi öğrenme yaklaşımı kullanılarak verilmesi gerekliliğidir. Üniversitelerimizin sundukları uzaktan eğitim programlarına baktığımızda genellikle MBA programlarını sunduklarını ve bu programların örnek sayfalarına bakıldığında da bir kitap sayfasının internete aktarılması dışında başka yapılan bir şey olmadığını görüyoruz.
Dersin internet üzerinden verilmeye başlanılmadan önce, bu dersin hangi öğretim yaklaşımıyla verilmesi gerekliliğinin tartışılması ve sonuçlandırılması gerekir. Aksi taktirde sadece diploma sağlayan bir program sunulmuş olur. Dersin internet üzerinden kim, nasıl ve hangi biçimde sunulacağı konusunun da iyi irdelenmesi gerekir. Ders; öğretme yaklaşımı ve biçimi ile birlikte yoğrularak öğrencinin karşısına çıkarılması gerekir. Bu işlemlerin bir programa dahil olan her ders için yapılması gereklidir. Belki de bu işlemlerin sonucunda bazı derslerin internet üzerinden verilmesinin uygun olmayacağı sonucu çıkacaktır. Dersin internet üzerinden sunulmasından sonra öğrencilerin öğrenme karakteristiklerinin ölçülmesi ve dersi geleneksel yöntemlerle alan öğrencilerin öğrenme karakteristikleriyle karşılaştırılması çok önemlidir.
Çevrimiçi eğitim ders sayfalarını sadece düz sayfalar olarak internette yayınlamak uzaktan eğitim veriliyor anlamına gelmemektedir.
KAYNAKLAR:
1) Parker D., Gemino A., Inside Online Learning: Comparing Conceptual and Technique Learning Performance in Place-based and ALN Formats, Journal of Asynchronous Learning Networks, Volume 5, Issue 2- September 2001.