6 sene kadar Alemdar Holding’in Bilgi İşlem Direktörüydüm. Bilişimi, anlamayan insanlara anlatmanın ne kadar zor olduğunu yakından bilirim. Seçimin önde gördüğünüz yüzünün, arka planını bu nedenle anlatmak istiyorum. Çünkü büyük bir haksızlık söz konusu.
Arka plan, seçimin gizli kahramanları olan bir grup bilişimci ile ilgili. Onlar kendileri ile ilgisi olmayan sahadaki problemler yüzünden suçlandı ; mesela 18 kişi olarak eğitime katılıp, seçim günü 3 kişi olarak gelen Tekirdağ ekibi, yeni değiştirilen sandık temsilcilerinin tecrübe eksikliği, eksik olan sandık temsilci ve müşahitler, köy ve mezralardaki blok oylar vsvs gibi nedenlerle meydana gelen veri sorunlarının suçlusu gibi görüldüler ve iteklendiler.
Oysa 14 mayıs ve 28 mayıs 2023 seçimlerinin arka planında bu kişiler, “gönüllü” olarak yani “para almadan” saldırıları engelleyen ya da hani size, Bilgehan Turhan ile birlikte sunduğumuz, köy ve mezraların oy kullanım oranlarını sunduğumuz analizini mümkün kılan uzmanlar.
Hatta onların kıymetini CHP’nin kendisinin de bilmediğini gördüm. Çünkü çok çabuk arka plana itildiler. Sadece o kadar da değil, kendileri gayet buruk bir ifadeyle “Genel Başkan bir kere olsun bu odaya gelmedi, halimizi, hatırımızı sormadı” dediler.
Seçim günü CHP bilişim grubu ile konuşup, düzgün çalışılıp çalışılmadığını görmek istedim. Beni kapıdan “bir tane bile hata oluşmadı, gördünüz mü?” şeklinde büyük heyecanla karşıladılar. Bunun anlamını bilen bilir. Ama şöyle diyorlardı :
“Sayfa bir kez bile hata almadı. TC kimlik numarasını yazıp sorgula”ya basıyor ya, normalde bazı web sitelerinde sorgu bitene kadar beklenir mesela, o bile beklemedi, her şey düzgün çalıştı.”
Bu arkadaşlar, aralarında siber güvenlikçilerin, sistem yöneticilerinin ve dev-ops’ların olduğu bir grup. Bu kişileri toplu işe almaya kalkasınız, ayda 2 milyon TL’nin üzerinde bir maliyeti olabilir. Ama seçim sistemini yönetmeye geldiklerinde, hiç bir ücret almamışlar. Sadece CHP’nin ödediği uçak biletler ile gelmişler. Yemek parası dahil başka bir para almamışlar.
Onlara ilk sorum siber saldırı oldu. Geçen sefer de (14 mayıs), bu sefer de (28 mayıs) siber saldırı konusu önemliydi. CHP bilişim ekibi, epeyce dDOS aldıklarını ama arada sofistike bazı saldırılar da olduğu kaydettiler.
“Bugün CHP sistemlerine gelen 100 milyon trafiğin 90 milyonu siber atak. Burada gördüğünüz gerçek kullanıcı datası. Arkadaki saldırı engelleme bize cihazlardan geçmiş temizlenmiş gerçek data.
Çok saldırı aldık epeyce sıcak bir ortamdı. Gelen trafiğin 9/10’u saldırı, ancak 1 tanesi tutanak ya da sorgu girişiydi. Ama masaya konan sineğe şöyle fiske vurursunuz ya saldırıları öyle karşıladık.”
Gazeteci ve Sosyal Medyadaki İnsanların Tutumu Çok Ağrımıza Gitti
Bilgehan Turhan ile birlikte, köy ve mezraların oy kullanım oranlarını sunduğumuz analizi, daha önemlisi YSK ile karşılaştırmaları şu anda ülkede üreten tek yer burası. Diğer partilerin hiçbirinde bu tür veriler yok. Yani bu veriler yoksa, seçim konusunda kör ve sağırsınız, elinize ne verilirse onunla kalıyorsunuz.
Ama bizler bu çocukların, yani beş kuruş almadan oraya gelip zamanını veren bu çocukların kıymetini bilmek bir yana, 14 mayıs 2023 seçiminin kızgınlığını, hıncını onlardan çıkardık. Buna rağmen, 28 mayısta yine gelip gönüllü hizmet verdiler ve sistemi ayakta tuttular.
Onursal Adıgüzel‘in yokluk içinde kurduğunu anladığımız bu grubun başında Sedat Doğan var. Eğer kendisinin Linkedin profiline bakarsanız, “neler yaptığını görebilirsiniz“. Şimdi hayli üzgün çünkü Onursal Adıgüzel istifa etti ve ekip dağılıyor. O ve ekibinin her birisi kızgınlıklarını ve üzüntülerini ayrı ayrı dile getirdiler :
“Burada hepsi birbirinden profesyonel bir ekip var. Açıkçası herkes uzman. Ama seçmenlerin kabahati sadece bize yüklemeleri ve partinin tutumu ağırımıza gitti. Parti bize sahip çıkmadı.
Burası 14 mayıs seçiminde NATO karargahı gibiydi. 1 saniye teklemedik. Zaten Türkiye’de herhangi birinin başına bir siber problem gelince, buradaki insanları çağırıyorlar.
CHP için buradaki bütün arkadaşlarım, gönüllü olarak bu işi yaptık. Zaten zor olan da, ilkinde uğradığımız hakaretler ve ötekileştirmeden sonra ikinci kere bu işi gönüllü yeniden yapmak oldu.”
Ekipteki insanlar, bu işi yapabilmek için aylarca öncesinden başlamışlar, zaman zaman kendi işyerlerinden izin almışlar.
“Sağ olsun uçak biletlerimizi aldılar, o da bu seçime kadar görmediğim bir şeydi. Ama onun dışında gönüllü bir çalışma bu.
Hep yazarım, gerçek bilişimcilerin paylaşma kültürü yüksektir. Github yani yazılım kodlarının açık paylaşıldığı yer bunun en büyük örneklerinden birisi. Bu grup da bu kültürün bir örneği; gördüğüm kadarıyla her biri başka yerden geldikleri halde, birlikte çalışmayı sevmişler. 20 bin yazılımcıyı tanıttığımız yazıdan da anlayacağınız üzere, bilişimciler çalışırken, birlikte ekip olarak birbirlerini tamamlamayı çok severler. Şakayla karışık olarak şöyle dediler;
“Artık Election as a Service (EaaS) adında bir startup kuracağız. Hani bakın önümüzde seçim yapacak hangi ülke var? Gürcistan mı? Arjantin mi?”
(not : “as a Service” kavramı bilişim sektöründe son 5-10 yıldır popülerdir. Siber saldırılar bile “as a service” olarak sunuluyor. Burada bir şaka söz konusu).
Kendilerine, Onursal Adıgüzel’in dolayısıyla bu grubun görevini yapmadığına dair mesajlar atan CHP’li seçmene ya da gazetecilere vermek istedikleri bir mesaj olup olmadığını sordum. Bir sistem yöneticisi şöyle söyledi ;
“Birşey söylemeden, başkasını suçlamadan önce o konuyu araştırmaları lazım. Karşı tarafın taraftarı değilsin ki sen. Sen daha eğitimli, bilgilisin. Ben o tarafta da değilim. Hadi basın anlamadan laf söyleyebilir, ama seçmen söylemeden önce düşünmelidir, araştırmalıdır. Bizi partinin kendisi bu duruma düşürdü. Doğal olarak da partinin kendisi düzeltmesi gerekir.
Ama bize laf söyleyen teknik kadrolara söylenecek çok laf var. Orada klavye başından laf söyleyen arkadaşlarım oldu, herhangi biri buradaki ekibin içine girebilmek için mülakata bile alınmaz.
Diğerleri de, ünlü olmaya çalışan çömez arkadaşlar, sosyal medya bu iş için çok uygun.”
14 mayıs seçimi sonrası CHP’nin bilişim sistemlerine laf edenler arasında “troller var mıdır” diye sordum. Gruptan bir siber güvenlikçi şöyle dedi :
“Çok da vardır ama bu masanın etrafındaki kimseyle birebir karşı karşıya gelmek istemezler teknik olarak. Aynı ligin oyuncuları değiller. Burası All-Star ise orası Gazoz Ligi mesela.
Tabii teknik olarak iyi olan adamlar eleştirebilir. Dikkat edin, eleştirirken hep temkinli eleştirirler. Onlara oturduğumuzda verebileceğimiz cevaplar var. Çünkü sorular mantıklı, teknik bilgi olarak altı dolu.
Ama o günlerde yazan adamlara dikkat ettiğimizde sektörden bildiğimiz, tanıdığımız aslında troll bile demeyeceğimiz tipler. Her birine cevap veremeyiz, ki Arkadaşım açıklama yapmaya da çalıştı…
Bu noktada Sedat Doğan lafa karıştı :
Bana dediler ki; “Sen kızının yanına dön bu seçimde.” Bizi eleştirenler, teknik bilgileri anlayabilecek bir ekip değil aslında. Bir de çok basit görüyorlar bu işi, o kadar basit görüyor ki, bilmem kaç bin yazılımcı bir araya gelerek hackatron yapalım, yazalım, kodlayalım filan diyorlar. Yani yazılım burada bir araç yani.”
Bu cümleye; “O iş birazcık da, 1 milyon yazılımcı gibi palavra kampanyalar yüzünden de ucuzladı.” diye cevapladım. Başka bir geliştirici şöyle dedi :
“Evet öyle oluyor. İşin matematiği çok farklı. Her zamanki gibi bilgi ve fikir arasındaki farklılık. Kimse duymak, inanmak istemiyor. Onursal Bey çok güzel anlattı durumu, ama inanmıyorlar, yani niye inanmıyorlar?
Vatandaşlar kaybettikleri, oy verdiği, desteklediği insanların kaybettiğini anlamak yerine bizi suçlamayı tercih ediyor.
Günün sonunda, her gün ekranlarda “ya iki tane seçim sistemini yapamayan adam ülkeyi nasıl yönetecek?” dediler. Günün sonunda, “benim oyumu koruyamıyorlar, ben ikinci turda oy vermeyeceğim” gibi bir algıyı oluşturup, geliştirmeye uğraştılar.
E… tabii sanırım genel başkanımız da “Ya Muharrem sistem çöktü deyip, iyi sıyırdı oradan” diye düşündü ve ses çıkarmadı sanırım.
Bütün bu çabalar ve uğraşlar. Ben bu anlamda ne yaptığımızı anlamadan konuşanlara, varsa hakkımı helal etmiyorum.”
Bu sefer mükemmel çalışan sts sisteminin geçen sefer neden çalışmadığını sordum.
“Hazırlıklı olmadığınız sürece çıkamazsınız yola. STS gibi bir koca bir sistem, bütün vatandaşların anında sorgulama yapmak için ziyaret edecekleri bir sistem hazırlıklı açılmazsa, bize haber verilmezse sorun çıkar, ki bize haber vermeden açmaları durumunda sistemin o şekilde davranması normaldi.
Ama bakın, bugün hazırlıklı bir şekilde geldi ki, ne zaman kaldı bize bu STS ihalesi? Normalde Devrim Başkanın kendi ekibi yapacaktı STS’yi, dün öğlen bize “STS’yi siz yapar mısınız?” dediler. Biz dün öğlenden bugüne hazırlandık.
18 saatte hazırlandık STS’nin ayakta kalması için, yine söylüyoruz, bir saniye bile kesinti olmadı. Girin, kendi sahanızı sorgulayın.”
Son olarak söylemek istediğiniz bir şey var mı diye sordum. Sedat Doğan şöyle cevapladı ;
Bu kadar insanın emeğini yok sayıyorlar, bir de o kadar rezil rüsva bir durum ki, ben susuyorum, efendiliğimden. Sistemimi açık etmek istemediğimden. Ben şimdi Çarşamba günü bütün stres, DDoS testlerimi bütün her şeyimi yayımladığımda, bilmeden, sormadan, öğrenmeden, yarım yumalak öğrendikleri laflarla “Bunlar hiç stres testi bile yaptırmadılar, çöktüler o yüzden ikinci dakikada” diye, bütün bir toplumu galeyana getirenler, ne diyecek, ayıp değil mi?