Çin’de geçen hafta gerçekleştirilen “İki Toplantı”da sunulan Medeni Kanun’daki değişiklik teklifi, Ulusal Halk Kongresi tarafından değerlendiriliyor. 2017’den bu yana üzerinde çalışılan medeni kanunun yasalaşması ile birlikte Çin’de toplumsal yaşamın pek çok aşamasını düzenleyen çok sayıda yasanın bütünüyle yerini yeni medeni kanuna bırakması öngörülüyor.
Yeni kanunda sadece ikamet hakkı ve gizlilik hakkı gibi yeni tür medeni hakları kapsamanın yanı sıra bireyin kişisel verileri gibi tanımlanmayan belirli çıkarları da koruyacak. Bir kişinin ‘başka insanların bilmesini istemediği’ her şey mahrem bilgi kategorisine alınacak, şirketlerin, bireylerin ve devletin bu tür bilgilere kişinin onayı olmadan erişmesi yasaklanacak.
Mevcut yasa taslağında, boşanmak isteyen bütün çiftlerin bir aylık bir süre boyunca kararlarını değiştirmemelerine ilişkin bir şart yer alıyor. Ancak Ulusal Halk Kongresi’nin yasama komisyonunun sözcüsü, gelen tepkiler üzerine söz konusu maddenin görüşmeler sırasında değişikliğe uğrayabileceğini belirtti. Pek çok meclis üyesi, ‘sakinleşme’ döneminin, aile içi şiddet, iki eşlilik, evlilik içi tecavüz ve diğer hak ihlallerinde geçerli olmaması gerektiğini savunuyor. Karşılıklı anlaşma yoluyla açılacak boşanma davalarında ise bekleme süresi geçerliliğini sürdürecek. Öte yandan kültürel çıkarlarda korunmuş olacak.
Medeni kanun ‘yeşil’ ilkeleri de kapsayacak
Çin’deki medeni hukuk geleneği ve araştırmalarında, özellikle de ülkenin reform ve açılma politikasını benimsemesinden bu yana 40 yılı aşkın bir süredir çok çeşitli sonuçları vardır. Geçmişte yaşananlar ile yargı deneyimleri sağlandı. Bütün bunlar taslak medeni kanun için önemli referanslar oldu.
Çin medeni yasası ilk kez ‘yeşil’ prensibi içerecek. Yeşil konsept sadece bir ilke olarak değil, aynı zamanda bir dizi özel hüküm olarak kendini göstermiş olacak. Örneğin, kaynakların korunmasını, çevrenin korunmasını ve ortaya çıkan ekolojik hasar için yeni cezai tazminatları yeniden düzenleyen kanunlar ortaya çıkacak.
Medeni kanun tasarısı hâlihazırda 1,260 madde içeriyor, ancak yine de karmaşık medeni hakların ihtiyaçlarını karşılayamıyor. Yeni medeni kanun ile birlikte ‘kamu çıkarı’ kavramının kapsamı daraltılacağı kaydediliyor. Aynı zamanda yerel yönetimlerin devlet tarafından özel mülkiyeti ilgilendiren her türlü kararı kamuya ilan etmesi de zorunlu hale getiriliyor.
