Çin’in uzay aracı “Chang’e 4” aya doğru yola çıktı. “Uzun Yürüyüş (Long March) 3B tipi füze, 7 Aralık Cuma akşamı, güneybatı eyaleti Sichuan’ın Xichang uzay üssünden 1,2 tonluk yükle yola çıktı. İki hafta içinde Chang’e 4 (Çincede “ay perisi” anlamına geliyor) ayın dünyadan karanlık yüzeyine iniş yapacak. Hiçbir teleskopun ayın arka yüzünü gözlemleyemediği gibi hiçbir ülke de oraya bir uzay aracı indiremedi. Şimdi, ayın arka yüzüne yumuşak biçimde inmenin mümkün olabileceğini Çin, Chang’e aracılığıyla gösterecek.
Chang’e 4 ay yüzeyine ancak iki hafta içinde ulaşabilecek. İniş noktası olarak güney kutuptaki Aitken havuzunun bir krateri öngörülüyor. 2019 başında bir sonraki büyük aşama gelecek: Araçtan altı tekerlekli küçük bir gezici robot ay yüzeyini keşfedecek ve ayın yüzey yapısını analize edecek.
Uzay yolcusu bir ülke olma ve aya araç gönderme aşamasına geldiğini Çin, bundan beş yıl önce kanıtlamıştı. O bir zaman Chang’e 3 adlı aynı tip bir araç, yine gezici bir aygıtla dünyamızın uydusuna inmişti. Gerçi gezici robot ancak 140 metre yol alıp ay tozu içinde kalakalmıştı. Ancak o zamandan bu yana kaydedilmiş teknik gelişmeler dikkate alınırsa Chang’e 4’ün gezici aygıtından daha geniş bir keşif alanı bekleniyor.
Kontrol merkezi ile iletişim önemli bir teknik sorun olacak. Araç ve gezici aygıt ayın arka yüzündeyken sürekli olarak yeryüzünün haberleşme alanı dışında olacaklar. Zaten bu nedenle Pekin, bu yılın Mayıs ayında, Chang’e 4 için bir röle istasyonu işlevi görmek üzere bir iletişim uydusu yapmıştı. Bu röle istasyonu ayın 60.000 km arkasında sabir biçimde durmakta olup hem Chang’e 4’ü kapsayacak biçimde ayı hem de yeryüzünü sürekli görmektedir.
Ay konusunda bilgi edinmenin ve radyo dalgaları yoluyla gökyüzünün astronomik gözleminin yanısıra gündemde bir başka bilimsel proje daha var. Chang’e 4 içinde tohumlarla birlikte bir de sera var. Böylece ayın düşük yer çekimi ile kapalı bir ortamda sebze yetiştirilip yetiştirilemeyeceği test edilecek. İpek böceği larvalarının fotosentez için gerekli karbondioksiti sağlamaları bekleniyor. Olan biten yerinde bir kamera aracılığıyla saptanıyor.
Hırslı bir ay programı Çin için güçlü bir itibar projesi olarak görülüyor. Çin, Rusya ve ABD ile birlikte, 2013’ten bu yana, aya inmeyi başarabilmiş bir ülke. Şimdi, ayın arka yüzüne indikten sonra bir olasılıkla gelecek yıl ay yüzünden taş ve kaya gibi malzemeyi yeryüzüne taşıma misyonunu da başlatacak. Çinlilerin planlarına göre 2030 yılına kadar bir sürede, astronotları Ay yüzeyine de inecek.
