Kahramanmaraş merkezli 11 ilde yaşanan 6 şubat depreminde şaşırtıcı bir gelişme, enkaz altındaki insanların Twitter üzerinden yerleri tarif eden mesajlar atmalarıydı ama 2 gün sonra yani 8 şubatta tuhaf bir gelişme oldu. BTK saat 16:00 itibariyle bant genişliğini daralttı ve tepkiler nedeniyle bu kararı kaldırana kadar 10 saat geçti. O günlerde buna dair grafiği NetBlocks yayınlamıştı.
Dediğimiz gibi, bant daraltma o günlerde halktan çok büyük bir tepki topladı. Çünkü enkaz altında kalan ve yerlerini Twitter ile raporlayan pek çok insan vardı. CHP o günlerde BTK aleyhine suç duyurusu yaptı. Bu suç duyurusunun sonucunu henüz bilmiyoruz. Ama bugün başka bir gelişmeden haberimiz oldu. İfade Özgürlüğü Derneği’nden Prof.Dr.Yaman Akdeniz bu gelişmeyi tweetledi :
“Deprem sonrası sosyal medya platformlarına uygulanan “bant daraltması” ile ilgili BTK’ya karşı açtığım bilgi edinme hakkı davası sonuçlandı. “
Bilgi Edinme Kanunu Kapsamında BTK’ya Sorular
Prof.Dr.Akdeniz’in bahsettiği “bilgi edinme hakkı”, 2003 yılında TBMM’de kabul edilen “Bilgi Edinme Yasası” çerçevesinde, halkın resmi kurumların çalışmaları hakkında bilgi edinmelerine olanak sağlıyor. KahramanMaraş merkezli depremde, bant daraltma kararının nasıl verildiğini veya neden böyle bir karar verilebildiğini öğrenmemiz, bir daha aynı hatanın tekrarlanmaması için çok önemli. O nedenle BTK’nın binlerce belki onbinlere kişiyi etkileyen bu kararı nasıl verdiğini ya da uyguladığını açıklaması lazım.
Prof.Dr.Akdeniz bu konudaki gelişmeyi şu şekilde özetliyor;
“6.02.2023 depreminin hemen sonrasında, Twitter platformu, arama kurtarma & yardım faaliyetlerinde etkin bir biçimde kullanılırken, BTK tarafından 08.02.2023 tarihinde bant daraltma uygulamasına gidilmiştir. Hatırlanacağı üzere, bu uygulama yaklaşık 10 saat sürmüştür.Bu olayın hemen arkasından, bant daraltma uygulaması ile ilgili BTK’ya bilgi edinme hakkı başvurusunda bulunmuş ve Kuruma 5 tane soru sormuştum:
Sorduğum hiç bir soruya cevap alamamış ve genel geçer ifadelerle kaleme alınmış bir cevap gönderilmişti.
Hukuka aykırı ve bilgi edinme hakkı ve ifade özgürlüğünün ihlali niteliğindeki bu kararın iptal edilmesi için idari yargı yoluna başvurdum ve Ankara 15. İdare Mahkemesinde dava açtım. BTK, dava savunmasında bilgi edinme başvurusunda talep ettiğim belgelerin, “Hizmete Özel” gizlilik derecesi niteliğinde olması nedeniyle verilen cevabın hukuka uygun olduğunu iddia etti. Talep ettiğim beş belgenin bir tanesi Cumhurbaşkanlığı kararı, iki tanesi yargı kararı, iki tanesi ise bu yargı kararlarının alınmasını talep eden Cumhurbaşkanlığı ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu yazılardır. Şüphesiz, bu belgelerin herhangi bir gizlilik niteliği olamaz. Kaldı ki ortada herhangi bir gizlilik kararı da yoktu. Şüphesiz BTK bu karara uymadan istinaf yoluna başvuracaktır. Başvursunlar. Kamunun haber alma ve bilgi edinme hakkı asla engellenemez. Engelleyenlerle de mücade devam edecektir. Yeri gelmişken hatırlatayım, bu BTK’ya karşı kazandığım ilk bilgi edinme mücadelesi de değil. Anayasa Mahkemesi’nin Yaman Akdeniz (2) Genel Kurul ve yeniden yargılama kararına rağmen henüz kurumun elinde bulunan erişim engelleme istatistikleri tarafıma verilmemiştir. https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2016/6815 Talep ettiğim bilgilerin hepsi Anayasa Mahkemesinin de belirttiği üzere “kamu menfaatine ilişkin” olup, kamuyu “bilgilendirme değerinin de çok yüksek olduğu tartışmasızdır”. İstiklal Caddesi bombalanması sonrası sosyal medya platformlarını kullanılmaz hale getiren bant daraltma uygulaması ile ilgili Cumhurbaşkanlığına karşı açtığım bilgi edinme davası da devam etmektedir. Gelişme oldukça, kamuoyunu bilgilendirmeye devam edeceğim.” |
Prof.Dr.Akdeniz’e ulaştık ve yorumunu sorduk. Şöyle cevapladı :
“Depremin hemen sonrası Twitter platformuna bant daraltma uygulanması çok tepki çekmişti. Uygulamanın yapıldığı bilinirken, uygulama ile ilgili kararlar kamuoyundan gizlenmeye çalışıldı. Bilgi edinme hakkı başvurum da cevapsız kaldı. O bakımdan yargı yoluna gittim ve her ne kadar BTK talebe konu kararların gizli belgeler olduğunu iddia etse dahi Ankara 15. İdare Mahkemesi davamı kabul etti.
Kamuyu yakından ilgilendiren bilgi ve belgelerle ilgili uzun zamandır yargı yoluyla mücadele veriyorum ve bu mücadele devam edecek.”
Biz de “iyi ki varsın Yaman Akdeniz” diyoruz. Çünkü beklenen İstanbul Depremi var. Bir daha BTK’nın böylesine vahim bir kararı verme ya da uygulama cüretinde bulunmaması lazım. Bunu sağlamanın yolu da hukuk. Prof.Akdeniz ve arkadaşları sağolsunlar bunun için çaba gösteriyorlar. Kendilerine borçluyuz.
Vatandaşlar yıllardır içinde bulunduğu bir çok konudan, durumdan şikayetçi ve başka birilerinin (mesela muhalefet partilerinin) iş yapmamasından şikayetçi ama asıl kendileri taşın altına elini uzatmıyor. Mağduru oynamak daha rahat anlaşılan.