Ulaştırma Bakanlığı Haberleşme Genel Müdürlüğünün 23 Kasım 2011’de açtığı “Afet ve Acil Durum Haberleşmesine Yönelik Uydu Telefonu” alımı ihalesi 30 Ocak’ta sonuçlandı. İhale sonucu toplam 723 adet uydu telefonu alındı. Ancak bu telefonların, geçen sene Libya’nın devrik lideri Muhammer Kaddafi’nin takip edilerek, yakalanmasına sebep olduğu iddia edilen Thuraya marka telefonlar olduğu görülüyor. Thuraya telefonları Teknomobil firması sağlayacak.
İzlenmesinin, takip edilmesinin ve dinlenmesinin mümkün olduğu belirtilen uydu telefonu Libya’nın eski liderini ölüme götürmüştü. Kaddafi’nin yakalanmasında etkin rolü olan telefonunun, güvenlik açığı oluşturduğa dikkat çeken Globalstar Avrasya Genel Müdürü Hüseyin Çağlar, güvenlik uyarılarının göz ardı edildiğini söylüyor.
İhale ile alınan telefonların dağıtımı şöyle;
- Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği’ne 2,
- TBMM Başkanlığı Genel Sekreterliği’ne 2,
- Başbakanlığa 5,
- Genelkurmay Başkanlığı’na 9,
- Başbakan Yardımcıları Bülent Arınç, Ali Babacan ve Bekir Bozdağ’a 1’er, Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay’a 2’şer
- Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na 18,
- İçişleri Bakanlığı’na 6
- diğer bütün bakanlıklara ise 3’er
- Valilikler, kaymakamlıklar ve genel müdürlüklere
olmak üzere 723 adet uydu üst düzey yetkililerin kullanması için alındı.
Thuraya Neden Güvenlikli Değil?
Yer istasyonu Birleşik Arap Emirlikleri – Sharjah’ta bulunan Thuraya telefonlardan yapılan tüm görüşmeler uydu yer istasyonuna iniyor ve inen görüşmeler bu istasyon tarafından takip edilebiliyor.
Ayrıca aranan bir Thuraya uydu telefonu yerine, sabit abone ya da GSM abonesi ise, görüşmeler karasal hatlar ya da VoIP hatları üzerinden iletilebiliyor. Bu da tüm görüşmelerin 3’üncü şahıslar tarafından ele geçirilebileceği anlamına geliyor.
Dünyaya 36 bin kilometre uzaklıkta sabit bir yörüngede bulunan Thuraya uydusu piyasadan rahatlıkla temin edilebilen dinleme cihazlarıyla kolayca dinlenebiliyor. Dinlenen kişilerin konum tespitleri bu cihazlar aracılığıyla çok basit bir şekilde yapılabiliyor.
Ama Thuraya Telefonları Devlet Dinleyemiyor
Türkiye’de Thuraya bayisi olarak faaliyet gösteren Teknomobil Uydu Haberleşme A.Ş., Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından K tipi yetki belgesi ile yetkilendirilen iki firmadan birisi.
Bu firmanın Türkiye pazarına verdiği Thuraya marka telefonları devletin resmi organları da yasal olarak dinleyemiyor. Çünkü Türkiye’de uydu yer istasyonu ya da altyapısı olmadığı için Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) yasal yaptığı dinlemeler için piyasadan temin edilen dinleme cihazları kullanmak zorunda kalıyor.
Aynı şekilde kısa bir süre önce MİT’e devredilen Genelkurmay Elektronik Sistemler Komutanlığı da (GES) Thuraya telefonları dinlemek için bu cihazları kullanmak zorunda kalıyordu.
Yasal olarak dinlenemeyen Turaya telefonlarından alınan internet hizmetleri de denetlenemiyor. Türkiye’de BTK’dan lisanslı olmasına karşın, Thuraya telefonuna sahip olan bir kişi Türk mahkemelerinin verdiği internet erişim yasaklarından da etkilenmiyor. Zira internet kapatmaları mahkeme kararıyla Türk Telekom ve diğer lisanslı servis sağlayıcılar tarafından yapılırken Türk Mahkemelerinin kararları Birleşik Arap Emirlikleri firması tarafından bağlayıcı olmadığı için, Thuraya telefonlarından alınan internet hizmetleri de bu yasaklardan etkilenmiyor. Yani devlet; lisans verdiği firmaya yaptırımı olmadığı için kendi içinde çelişmiş oluyor.
Globalstar Avrasya Genel Müdürü Hüseyin Çağlar konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi :
“Biz bu ihaleye uydu kümemizde yapılan yenileme çalışmalarından dolayı katılmama kararı aldık. Ancak basından takip ettiğimiz kadarıyla Libya’nın devrilen lideri Muammer Kaddafi bile ihaleyi kazanan sistemin telefonlarını kullandığı için yakalandı. Malumlarınız ve bizlerin de basından takip ettiği kadarıyla Libya’nın devrilen lideri Muammer Kaddafi’nin yakalanmasında etkin rolü olan telefonunun, güvenlik açığı oluşturduğu netleşmiştir.
İhale öncesinde de ilgili yetkililerle bu sistemlerin güvenlik açıklarından bahsetmiştik ve birçok gelişmiş ülkenin uydu yer istasyonları kendi ülkelerinde olmayan uydu telefon sistemlerinin kullanılmasını yasaklattığını da bildirmiştik. Ancak sanıyorum son zamanlarda yaşanan Kütahya ve Van depremleri ilgili ihalenin hızlı sonuçlandırılması gerekliliğini ortaya çıkardığı için bahsettiğimiz önemli güvenlik unsurlarının göz ardı edilmesi sonucunu doğurmuştur”.
Çağlar, uydu haberleşmesinde ideal çözüm için önerilerini şu şekilde sıraladı:
“Bize göre bir uydu telefon sisteminin güvenli olabilmesi için öncelikle uydu yer istasyonu o ülkede kurulu olmalı ve tüm görüşmeler, ülkenin kendi topraklarında sonlanmalı. Ayrıca piyasadan kolaylıkla temin edilebilen cihazlarla havadan kolayca dinlenememeli. Türkiye gibi dağlık coğrafyalarda ise ihaleyi alan uzak yörünge sistemleri yerine her zaman iletişimi sağlayabileceğiniz yakın yörünge sistemler tercih edilmeli.”