İnternetin önemli konularında birisi “siber zorbalık” olarak karşımıza çıkıyor. Bu konuda bir araştirma gerçekleştiren Dr.Hüseyin Serin ile söyleşimize kaldığımız yerden devam ediyoruz. Söyleşinin ilk bölümünü BURAYI TIKLAYARAK okuyabilirsiniz.
turk-internet.com: Siber zorbalığa maruz kalmanın etkileri nelerdir?
Dr. Hüseyin SERİN: Araştırmalar Siber Zorbalık davranışlarının mağdurlar üzerinde özellikle sosyal, akademik ve duygusal anlamda ciddi etkilere neden olduğunu ortaya koymaktadır. Siber zorbalık davranışları siber mağdurların sosyal iletişimini olumsuz yönde etkilemekte, çevreye uyumu güçleştiren problemler yaşamalarına neden olmaktadır. Ayrıca bu tür davranışlara maruz kalan öğrenciler arkadaşlık kurmada ciddi güçlükler yaşadıklarını, sınıf arkadaşlarıyla iletişim kurmada sıkıntılar yaşadıklarını beyan etmektedirler.
Siber zorbalığa maruz kalma öğrencilerde okuldan kaçma, disiplin cezası alma, devamsızlık, okulu bırakma, derslere yoğunlaşamama, ders notlarında düşüş, okula kesici alet getirme gibi davranışlara neden olabilmektedir.
Yapılan araştırmalar siber zorbalığa uğrayan mağdurların özellikle yoğun öfke ve üzüntü, mutsuzluk, kızgınlık gibi duygular yaşadıklarını, bu duyguların yanında çaresizlik, dışlanma, hayal kırıklığı, savunmasızlık, depresyon, anksiyete, ve aile problemleri gibi bazı psikolojik sorunlarla karşılaşabildiklerini ortaya koymaktadır. Siber zorbalığın en üzücü sonuçlarından biri de intihardır. Yakın zamanda Kanadalı 15 yaşındaki kız öğrenci Amanda Todd’un siber ortamda maruz kaldığı taciz sonrasında girdiği bunalım sonucu hayatına son vermesi ve ardında bıraktığı not siber zorbalık konusuyla ilgili bütün dünyada ciddi yankı uyandırmıştır. Aynı şekilde geçen yıl Avustralya da yaşayan 14 yaşındaki lise öğrencisi Şeniz ERKAN’da sosyal paylaşım sitelerinde kendisiyle ilgili yapılan rahatsız edici paylaşımlardan dolayı kendini bir trenin altına atarak hayatına son vermişti.
turk-internet.com: Türkiye’de siber zorbalık davranışlarına ilişkin ergen, yönetici ve öğretmenlere yönelik gerçekleştirilen en geniş araştırma özelliğini taşıyan çalışmanızın önemli bulgularını özetleyebilir misiniz?
Dr. Hüseyin SERİN: Araştırma Milli Eğitim Bakanlığına bağlı İstanbul ilindeki resmi ortaokulların 5, 6, 7 ve 8. Sınıflarında eğitim – öğretim gören 2226’sı kız, 2065’i erkek olmak üzere toplam 4291 öğrenci ve bu okullarda görevli 727 yönetici ve 916 öğretmene anket ve ölçekler uygulanarak gerçekleştirildi.
Araştırmaya katılan öğrencilerin % 26.52’sinin siber zorbalığa bir şekilde karıştığı görülmüştür. Öğrencilerin % 9.42’sinin siber zorbalık yaptıkları, % 11.79’unun siber mağdur oldukları ve % 5.31’inin ise hem siber zorba hem de siber mağdur oldukları bulunmuştur.
Siber zorbalık davranışlarında bulunma / siber zorbalık davranışlarına maruz kalma yaygınlığında, cinsiyete göre kız öğrenciler erkekler öğrencilerden hem daha az siber zorbalık davranışlarında bulunmakta hem de daha az siber mağdur olmaktadırlar.
Araştırma sonuçlarına göre altıncı ve sekizinci sınıf öğrencileri beşinci sınıf öğrencilerinden daha fazla siber zorbalık davranışları göstermektedirler. Siber mağduriyet açısından ise beşinci ve altıncı sınıf öğrencilerinin sekizinci sınıf öğrencilerine göre daha fazla siber mağdur oldukları görülmektedir.
İnternete internet kafeden giren öğrencilerin, internete ev, okul ve arkadaşının evinden giren öğrencilerden daha fazla siber zorbalık davranışları gösterdikleri görülmüştür.
Öğrencilerin interneti kullanma sıklığına göre siber zorbalık davranışlarında bulunma / siber mağdur olma durumlarına bakıldığında, internete günde beş saat ve daha fazla bağlı kalan öğrencilerin internete bundan daha az süre ile bağlanan öğrencilerinden daha fazla siber zorbalık davranışlarında bulundukları ve daha fazla siber mağdur oldukları bulunmuştur.
Araştırmada öğrencilerin interneti en çok sırasıyla araştırma-ödev, sohbet, oyun, elektronik posta göndermek için kullandıkları görülmektedir.
Araştırma sonuçlarına göre siber zorbalığa uğradığında anne ya da babasıyla konuşan öğrenciler hem daha az siber zorbalık davranışlarında bulunmakta hem de daha az siber mağdur olmaktadırlar.
Annesi master / doktora düzeyinde eğitimli olan çocuklar annesi ilköğretim mezunu olan çocuklardan, babası sadece okur-yazar olan çocuklar, babası ilköğretim mezunu olan çocuklardan daha fazla siber zorbalık davranışları göstermektedir.
Araştırma sonuçlarına göre düşük sosyoekonomik çevredeki okulda okuyan öğrencilerin orta ve üst sosyoekonomik çevredeki okullarda okuyan öğrencilerden daha fazla siber mağduriyet yaşadıkları görülmektedir.
Araştırma sonuçlarına göre okul yöneticilerinin % 6.3’ünün, öğretmenlerin ise %7.6’sının siber zorbalığa maruz kaldıkları bulunmuştur.
Araştırmaya katılan okul yöneticilerinin % 46.8’i, öğretmenlerin % 52.4’ü daha önceden “siber zorbalık” şeklinde bir kavramı duymadıklarını beyan etmişlerdir.
Son bölümde önlemleri konuştuk. Bu bölümü BURAYI TIKLAYARAK okuyabilirsiniz.