1 ay kadar önce Türkiye Bilişim Vakfı’nın (TBV) davetiyle “Yapay Zeka” toplantısına gitmiştik. Oradaki sunumlardan birisinde İstanbul Teknik Üniversitesi Yapay Zeka ve Veri Mühendisliği bölümünün de işbirliği ile Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yangında zarar gören haberleşmeyi temin için insansız hava aracı (İHA) üzerine baz istasyonu yerleştirilme projesi anlatıldı.
Hem bir hayli ağır oldukları, hem de enerji ihtiyacının zor karşılanması nedeniyle, baz istasyonlarının drone üzerine yerleştirilmesi zor. Yani Dronecell gerçekleştirilebilir bir şey değil. Bunun yerine “İnsansız Hava Araçlarına (İHA)” üzerine baz istasyonu yerleştirilebiliyor.
İHA’lar 750 kg’a kadar yük taşıyabiliyor. Baz istasyonlarının 50 Kg civarı ağırlıkta olduğu raporlanıyor.
İşte böyle bir örneğin, Tarım ve Orman Bakanlığı ihtiyaçlarına yönelik olarak, TUSAŞ tarafından gerçekleştirildiğini görüyoruz. Ekim 2022 ayında denemeleri yapılmış. Bu projede tanıtılan İHA’nın yani “Aksungur”un depremin ilk gününden itibaren bölgede olduğu, araştırma yaptığım bugün için, dün geceden itibaren Kırıkhan üzerinde uçurulduğu, saat 16:00 civarında İslahiye’ye geçirildiği kaydedildi. Bundan sonra Maraş’a geçecek.
Baz İstasyonu Taşıyan Aksungur Nasıl Çalışıyor?
Çalışma şekli de şöyle; kapsama alanı eksik bölgeleri kendi networkünden tespit eden Turkcell’in, Tarım ve Orman Bakanlığı bilgi verdiği kaydediliyor. Bulut üstü uçan ve belirtilen alana yönlendirilen İHA’nın, uydu ile (Türksat) haberleştiği, oradan Turkcell şebekesine indiği ve haberleşmeyi böylece sağladığı bilgisi var. Şimdilik servis sadece Turkcell aboneleri için geçerli. İHA’dan anlık ses ve veri kullanıcıları için servis alınabildiğini öğrendik.
Bu arada kapsama alanı eksik bölgede İHA bir yandan uçarken, baz istasyonu eksikliği bölgeye baz istasyonu kurulmaya çalışıldığı ve kurulunca İHA’nın başka bölgeye geçtiği belirtiliyor.
Konuya dair bir kaç bilgi daha verelim; Bir bölge üzerinde 3 – 10 km yarıçapında bir yörüngede uçan İHA, GSM antenleri vasıtası ile sabit olarak yaklaşık 50 km2 alandaki abonelere hizmet veriyor. Bu 50 km2 o anda bulunduğu bölge ve yörünge üzerinde dolaştığı için servis 1.750 km2’ye kadar ulaşabiliyor.
Bu İnsansız Hava aracının havada kalış süresinin minimum 50 saat olduğu ama hava şartlarına bağlı olarak 55 saate kadar uzayabildiği notu var. Motordan enerji alan baz istasyonu süre tamamlandığında aşağıya iniyor. Gerekli bakımların yapılması ve yakıt dolumu için yerde kaldıktan yani maksimum 3 saatten sonra tekrar havalanıyor.
Türkiye Bilişim Vakfı‘nın yapay zeka çalışmaları başlatmasına, İstanbul Teknik Üniversitesi Yapay Zeka ve Veri Mühendisliği Bölümüne ve tabii ki bu İHA’lı baz İstasyonu çalışmasına kalbini koymuş olan Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri ile TUSAŞ‘a ve Turkcell ekibine tebriklerimi iletiyorum. Bu çalışmanın genişlemesini de ve tüm operatörlerin abonelerini kapsamalarını da bekliyoruz.
İHA ile Fay Hattı da Resimlendirildi
Aksungur İHA yanısıra bölgede haritalama ve fay hattı için de görüntü almada çalışabiliyor. Örneğin Aksungur’un tespit ettiği şu görüntüyü paylaşalım;