Çin, 2030 yılında 150 milyar dolarlık bir büyüklük ile dünyanın önde gelen “Yapay Zekâ İnovasyon Merkezi” olmayı hedefliyor. Esasen bilişim teknolojilerinin tüm alanlarında yatırım yapan Çin, yapay zekâ konusunu tüm teknolojilerin üstünde konumlandırıyor. (1)
5-6 yıl önceki bilgisayarların teknik olanaklarıyla yapay zekâ projelerini gerçekleştirmek hayal gibi görünüyorken, teknolojideki hızlı ilerleme ile birlikte, yapay zekâ için özel olarak geliştirilen mikroçipler, dünyada ilk kez Huawei tarafından mobil telefonlarda bile kullanılmaya başlanmış.
Çin, Pekin yakınlarında 2 milyar dolarlık bir “Yapay Zekâ Teknoloji Parkı” inşa etmeye başlamış. Amerika’nın 2016 yılı yapay zekâ harcamalarının yaklaşık 1,2 milyar dolar olduğu düşünülürse, Çin’in yaptığı yatırımın büyüklüğü daha da belirginleşiyor. Amerika, yapay zekâ alanında patent sayısı, uzman sayısı ve tecrübe anlamında bugün için Çin’den önde olsa da, Çin’in kullanıcılarından daha fazla veri toplayabilme kapasitesi onlar için büyük bir avantaj oluşturuyor. Çin’de %95’i mobil telefonlardan olmak üzere internete giren 750 milyon kişi var ve 2016 yılında 3,5 trilyon dolarlık mobil ödeme yapmışlar. Bu rakam mobil ödeme alanında Amerika’nın tam 50 katı bir büyüklüğe denk düşüyor.
Çin’deki üniversiteler de endüstrinin bu talebini karşılayabilmek için büyük uğraş veriyorlar. (2) Ancak Çin en iyi mezunlarını Amerika ve İsrail gibi ülkelere kaptırıyor. Örneğin, Google Çin’deki yapay zekâ uzmanlarını kendine çekebilmek için Pekin’de bir “Yapay Zekâ Merkezi” açmış. Buna karşılık Çin de genç yeteneklerini ülkeye geri dönmeye çağırıyor.
Yapay zekâ eğitimlerine çok önem veren Çin, bu eğitimleri ilkokul, ortaokul seviyesine çekmeye karar vermiş. Çevrimiçi (Online) eğitimler de iyice yaygınlaşmış.
Amerika’da Massachusetts Institute of Technology Üniversitesi’nde “Yapay zekâ ve gelecekte İş Dünyası” etkinliğinin açılış konuşmasını yapan Sinovation Ventures firmasının başkanı Kui–Fu, Çin’in yapay zekâ alanında neden öncü olacağını şu etkenlere bağlıyor (3):
Dünyada yapay zekâ üzerinde yazılan en önemli makalelerin %43’ü, “Dünyanın fabrikası” olarak da adlandırılan hâlihazırda en büyük 2. ekonomi olan Çin’den çıkıyor. 5 yıllık büyüme planına göre Çin’li firmaların, yazılım, donanım, ses ve biyometrik tanıma, makine-insan arayüzleri, akıllı kontrol mekanizmaları gibi yapay zekâ araştırma geliştirme çalışmalarına öncelik vermeleri istenmiş.(4)
Baidu, Tencent, Alibaba gibi Çin’in en önemli teknoloji firmaları yapay zekâ üzerine büyük ölçekli yatırımlar yapıyorlar. Çin’in Google’ı diyebileceğimiz, internet servisleri veren en büyük arama motoru olan Baidu, yapay zekâya 200 milyon dolar yatırım yapmış. Ünlü e-ticaret firması Alibaba kullanıcılarına kişiselleştirilmiş öneriler yapan yapay zekâ altyapısını etkin olarak kullanıyor. İnternet devi Tencent Hindistan’da çevrimiçi (online) eğlence sektöründe kişiselleştirilmiş servisler veren 115 milyon dolarlık bir yapay zeka yatırımı yapmış .(5)
McKinsey & Co raporunda, Çin’de yapay zekâ pazarının önümüzdeki 5 yıl içinde yıllık %50 büyüyeceği öngörülmüş. “China Money Network” tarafından ilk kez yapay zekâ sıralaması yayınlanmış. Bu sıralamada göze çarpan ise en büyük oyuncuların sağlık, yüz ve ses tanıma, robotlar ve pazarlama alanlarında olması.
Ülkemize gelince durum bir hayli acıklı görünüyor.19 Aralık 2017 tarihinde TÜSİAD yayınlanan “Türkiye’nin Sanayide Dijital Dönüşüm Yetkinliği” raporuna göre (6) Türkiye’deki şirketlerin yalnızca %2’sinin yapay zekâ teknolojisini başarıyla uygulayabiliyorlar. Şirketlerin %60’ı ise bu teknolojiyi hiç uygulamadıklarını söylüyor. Oysa araştırmaya katılan teknoloji kullanıcısı ve tedarikçisi şirketlere Türkiye’de odaklanılması gerektiğini düşündükleri teknolojiler sorulduğunda büyük çoğunluğu Robot ve Otomasyon, Büyük Veri ve Analizleri ve Yapay Zekâ ve Akıllı Sistemler yanıtını vermişler.
Dünyada lider ekonomiler yapay zekâyı bu kadar önceliklendirmişken bizim de geç kalmadan tedbirler almamız şart gibi görünüyor.
http://www.sciencemag.org/news/2018/02/china-s-massive-investment-artificial-intelligence-has-insidious-downside
https://www.nature.com/articles/d41586-018-00604-6
https://www.forbes.com/sites/gilpress/2017/11/05/6-reasons-why-china-will-lead-in-ai/2/#2c9da3b12ad9
Here Are China’s Top 10 AI Companies Challenging US Tech Leadership
Tencent Makes $115 Million Investment In Indian Music Streaming App Gaana
http://www.endustri40.com/tusiad-turkiyenin-dijital-donusum-yetkinligi-raporu/