Bu makalenin önceki bölümlerini :
- 1. bölümü burayı tıklayarak
- 2. bölümü burayı tıklayarak
okuyabilirsiniz.
Elektronik ticaretin ileriye dönük politika belirlenmesi açısından önem arzeden bazı özellikleri aşağıda özet olarak yer almaktadır.
- Elektronik ticaret ortamı, mevcut sistem içerisinde sadece çok uluslu büyük firmaların söz sahibi oldukları alanda orta ve küçük boy işletmeler için de elverişli bir iş ortamı sunmaktadır.
- Elektronik ticarette üretici ile tüketici arasındaki mesafe ortadan kalkmakta ve aracılara olan ihtiyaç azalmaktadır. Gerçekten, internet kanalıyla yapılan ticarette sınırlı sayıda dağıtıcı veya satış temsilcisi ve benzeri profesyonelce çalışan kişiler dışında aracılara gerek duyulmamaktadır. Bankacılık ve finansal konular gibi bilgi teminine ilişkin bazı hizmetlerde ise, çoğu kez aracılara hiç ihtiyaç kalmamaktadır.
- İnternet birçok ticari faaliyetin yapılış şeklini ve mahiyetini değiştirmektedir.
Elektronik ticaret ile birlikte bazı hallerde geleneksel mal ve hizmet ayrımı yetersiz kalmaktadır.Gerçekten elektronik ticarete konu olan sayısal (digital) ürünler geleneksel mal ve hizmet tanımına uymamaktadır.
ELEKTRONİK ORTAMDA ÖDEME SİSTEMİ
Ticaret ile ödeme sisteminin birbiriyle bağlantısını vurgulamaya ihtiyaç yoktur. Hiç şüphesiz elektronik ticaretin gelişmesinin temel unsurlarından bir diğeri de bu ticarete uygun “güvenli” bir ödeme sistemidir. Alıcı ve satıcının yüz yüze gelmediği ve birbirlerini tanımadığı bu sanal ortamda güven unsurunun hayati bir öneme sahip olduğu tartışmasızdır.
Bugüne kadarki uygulamada elektronik ortamda yapılan alışverişlerde yaygın olarak kredi kartları kullanılmaktadır. Bununla birlikte elektronik para, akıllı (smart) kart, elektronik çek gibi ödeme araçları da zaman zaman kullanılmaktadır.
Bu bölümde yukarıda zikredilen ödeme araçları ile bu araçların avantaj ve dezavantajları kısaca açıklanacaktır.
1-KREDİ KARTLARI
Yukarıda ifade edildiği üzere şu ana kadar ki uygulamada yaygın olarak kullanılan ödeme aracı kredi kartıdır.
Müşteri satın alacağı mal, hizmet veya sanal ürünleri sipariş ederken kredi kartı numarasını da yazmakta, böylece alıcı kart numarasını kullanmak suretiyle alacağını kartı veren kurumdan almaktadır. Bu yöntem basit olması sebebiyle tercih edilmekle birlikte amaç dışı kötü kullanımlara açık olması dolayısıyla da eleştirilmektedir. Kredi kartının üçüncü kişiler tarafından kullanılması ve benzeri sakıncaların şifreleme tekniklerindeki gelişmelere paralel olarak önlenmesi mümkündür.
İki büyük kredi kartı firmasının (Visa ve MasterCard ) geliştirdikleri ve güvenli Elektronik işlem (Secure Electronic Transaction) olarak adlandırılan teknoloji kredi kartlarının üçüncü kişilerce kullanılmasının önlenmesini amaçlamaktadır. Bu sistemde, mevcut sistemdekinin aksine kredi kart numaraları alıcı tarafından da öğrenilmeyecek ve doğrudan bankaya iletilecektir. Böylece müşteri kredi kartı bilgileri sanal ortamda dolaşmadığı için daha doğrusu çok ileri bir şifreleme tekniği ile şifrelendiği için, üçüncü kişiler tarafından erişilmesi engellenmiş olacaktır.
2-ELEKTRONİK PARA
Elektronik Para (EP) değeri kodlanmış ve kötü kullanıma karşı korunmuş sayısal (digital) bilgi olarak tanımlanmaktadır. Elektronik para fonksiyonları itibariyle nakit paranın internet ortamındaki benzeri olarak nitelendirilebilir. EP henüz başlangıç aşamasında ve son derece sınırlı bir kullanım alanına sahiptir. Aslında EP konusunda öncülük yapan firmalar hedef olarak sayısal hale getirilebilen ürünler ile ilgili küçük çaplı alışverişleri belirlemişlerdir.
EP henüz gelişme evresinde olduğundan bu konuda henüz standartlar belirlenmiş değildir. Bu sebeple arz eden firmalara göre farklı çalışan sistemler bulunmaktadır. Bununla birlikte bu sistemlerin bazı ortak noktaları bulunmaktadır. Bunları internet ortamında bunu destekleyen bir program yardımıyla çalışma, hesap durumunu hem işlemden önce hem de işlemden sonra gösterme, ödeme ile ilgili işlemlerin çok basit olması (fare ile tıklama veya yazma ), ödemeyi işlem tamamlamadan önce iptal edebilme olarak sınırlamak mümkündür.
Yukarıda sayılan teknik özelliklerin yanı sıra EP’nin bazı temel özellikleri de bulunmaktadır. EP ile kişiler arasındaki değer transferi üçüncü bir kişinin aracılığına ihtiyaç kalmadan gerçekleşmektedir. Teorik olarak transfer edilecek tutar konusunda bir sınır bulunmamaktadır.
Kredi kartlarının aksine EP sadece sanal ortamda kullanılabilmektedir.
EP’nin makro ekonomik politikalar üzerinde de etkilerinin olacağı şüphesizdir. Ancak daha önce açıklanan gerekçelerle bu konuya da sadece değinerek geçiyoruz.
3-AKILLI (SMART) KARTLAR
ET’te kullanılabilecek bir diğer ödeme aracı da akıllı kartlardır. Akılı kart, içinde mikroçipi bulunan plastik bir karttır. Bu mikroçipe elektronik para dahil olmak üzere sayısal hale getirilebilen her türlü bilginin aktarılması mümkündür. Bu nitelikleri akıllı kartların kullanım alanlarının genişlemesine ve değişik fonksiyonlar icra etmelerine imkan vermektedir. Akıllı kartların görünüm itibariyle günümüzde yaygın olarak kullanılmakta olan kredi kartlarına benzemesi (müşteri alışkanlıkları açısından önemlidir), güvenli ve çok fonksiyonlu olması, bu kartları bir ödeme aracı olarak avantajlı hale getirmektedir.
4-ELEKTRONİK ÇEK
Elektronik çek, kağıt çekin işlevini yerine getirdiği için, kağıt çekin, sanal ortamdaki benzeri olarak nitelendirmek mümkündür. Elektronik çek üzerinde düzenleyenin banka hesap numarasının yer alması zorunlu olmadığından kağıt çekten daha güvenli olduğu kabul edilmektedir.
Bu bölümün devamında :
- 4. bölümü burayı tıklayarak
okuyabilirsiniz.
