Orman Genel Müdürlüğü, bilişim teknolojilerini uygulamalarına entegre eden kamu kurumları arasında yer alıyor. Kurum, son olarak yangınlara daha hızlı müdahale edilmesini sağlayan kamera sistemlerini yangın kulelerine entegre ediyor. Orman yangınlarıyla mücadele ekseninde iki ayrı uygulamalarının olduğunu açıklayan Orman Genel Müdürlüğü, İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı, Bilgi İşlem Şube Müdürü Ercan Kaptanoğlu, bu uygulamaların ödüllü olduğuna dikkat çekiyor:
“Bu projeler zaten TÜSİAD ve TBV tarafından başarılı eDevlet uygulamalarına verilen eTR ödüllerini almış projeler. Bildiğiniz üzere bilişim projeleri genellikle yapılırken başlangıç aşamasında pilot olarak başlıyor. Biz de bu projeyi pilot olarak başlattık. Olumlu sonuçlarını görünce üst yönetim desteğini de yanımıza aldık.
Üst yönetim desteğiyle beraber, genel müdürlük ve bakanlık desteğiyle projeyi büyüttük ve tüm Türkiye çapına yaygınlaştırdık. Bu proje, şu anda kurumumuz emrindeki pikap, arazöz, dozer, greyder, helikopter, uçak gibi 4600 adet hizmet aracıyla Türkiye’nin en büyük projesi.
‘Orman Yangınları Erken Uyarı Sistemi’, projenin bir bacağını oluşturuyor. Bu sistemi geliştirirken Bilkent Üniversitesi, Tübitak ve Orman Genel Müdürlüğü olarak birlikte çalıştık. Sistemin başarılı olduğunu gördükten sonra da kurum olarak yaygınlaştırdık. Şu anda 60 adet yangın gözetleme kulesinde 130 adet kamerayla bu sistem çalışıyor.
Bilgi İşlem Şube Müdürü Ercan Kaptanoğlu sistemin çalışma şeklini şu şekilde anlatıyor :
Sistemin temel çalışma prensibi şöyle; kameralar ormanlık alanda gözetleme yapıyor ve bu gözetleme süresini kısa tutabilmek için bir kulede 2 adet kamera kullanılıyor. Arka planda Bilkent Üniversitesi’nde geliştirilmiş yazılım yangın duvarını tespit ederek alarm veriyor.
Bu alarm ile kamera görüntüleri, sayısal radyo-linkler vasıtasıyla interneti olan bir yere indiriliyor. Daha sonra bunun gerek bölgesel gerekse merkezi olarak hem izlemesini yapıyoruz hem de yangın alarmlarına göre de geliştirmiş olduğumuz ikinci proje olan “yangın yönetim projesi” ile birlikte yangına erken müdahale sağlıyoruz.
Bu ikinci projemiz aslında bir araştırma sistemi üzerine oluşturulmuş bir proje ama bunun en önemli tarafı burada sayısal bir haritamız var.
Bu sayısal harita zoom seviyelerine göre önce bölge işletme ve şeflik sınırları, daha sonra bölme sınırları ve numaraları, biraz daha zoom yapıldığında ise yangın gözetleme kuleleri, ilk müdahale ve ekip bina yerleri, helikopterlerin su alabileceği noktalar gibi bilgileri sağlıyor. Daha ileri zoom yapıldığındaysa ormanın beşerisi dediğimiz yani türünü belirten bir sayısal haritaya varmış oluyoruz.
Burada da örneğin çzb3 diye bir tanımlama var, bu ilk iki rakam oradaki ağaç türünü belirtiyor. Çz kızılçamı tarif ediyor. Yani oradaki ağaç türünü ve oradaki ağacın büyüklüğünü çıkarabiliyoruz. 1-2-3 olarak tanımladığımız üçüncü rakam da kapalılığı belirtiyor. Yani oradaki ormanın sık bir orman mı, seyrek bir orman mı olduğunu ifade ediyor.
Sistemin hangi konularda çözümler getirdiği şeklindeki sorumuza Kaptanoğlu şöyle cevap verdi :
Kurduğumuz sistemle bir yangın müdahalesinde helikopterimizin, dozerimizin, yangına müdahale edecek araçlarımızın nerede olduğunu kolaylıkla görebiliyoruz.
Ve yangının çıktığı koordinatı da erken uyarı sistemiyle tespit ettiğimiz için en yakın ekipleri yönlendiriyoruz ve oradaki orman türünü de bildiğimiz için, meteorolojiden de anlık rüzgar yönünü ve şiddetini alıyoruz.
Oradaki yangının yayılışını, ne kadar bir sürede, ne kadar bir yeri kaplayacağını tahmin ederek ona göre müdahalenin etkin ve düzgün bir şekilde yapılmasını sağlıyoruz.
Onun için son yıllarda da Orman Genel Müdürlüğü olarak orman yangınlarına karşı, yangın sayısında azalma olmamasına rağmen, çıkan yangın sayısının artmasına rağmen yanan alanda büyük bir azalma var.
Yani teknolojiyi kullanarak, erken ve etkin müdahale yaparak birçok büyümesi ihtimali olan yangınları küçük alanlarla söndürmeyi başardık. Bu da bizim projelerimizin başarısını ortaya çıkardı.
Kaptanoğlu’na sistemi kullanan birimin büyüklüğünü sorduk :
Yangın yönetim sistemi web tabanlı bir sistem ama şifreli kullanıcı girişi var. Bizim merkez ve taşradaki birimlerimizin tamamı kullanıyor bu sistemi. Yurdun tamamında, tüm Türkiye çapında kullanılıyor. Çok yaygın bir taşra teşkilatımız var. 20 adet Orman Bölge Müdürlüğümüz, 218 adet Orman İşletme Müdürlüğümüz ve 1332 adet de Orman İşletme Şefliğimiz var. Bunlar Tüm Türkiye’ye yayılmış durumdalar. Tüm birimlerimiz bu sistemi kullanıyor.
Bu teknolojileri kullanabilmeleri için personele nasıl bir eğitim programı uygulandığı şeklindeki sorumuza Ercan Kaptanoğlu şöyle cevap verdi :
Başlangıçta bir kullanıcı eğitimi, temel bir kullanıcı eğitimi veriyoruz ama burada bilgisayar kullanıcısı olmak sistemi kullanmak için insanlara avantaj sağlıyor. Bu kısa eğitimi aldıktan sonra zaten meslek olarak orman mühendisi ve çalışanları olduğu için kullanmada herhangi bir sıkıntıyla karşılaşmıyorlar.
