Site erişim engellemeleri konusunda çalışan “Erişim Sağlayıcıları Birliği (ESB)” 2016 Yılı Olağan Genel Kurul Toplantısını BTK binasında gerçekleştirdi. Toplantıda herhangi bir seçim yapılmadı. Buna karşılık ufak-tefek tüzük değişiklikleri yapıldı ve BTK ile içeriği gösterilmeyen bir protokol imzalandı. ESB’nin önceki genel kurulu 2015 yılında yapılmıştı [1].
Erişim Sağlayıcılar Birliği 2016 Olağan Genel Kurul toplantısına BTK Başkanı Dr. Ömer Fatih Sayan da katıldı. Daha doğrusu BTK ev sahipliğinde düzenlenen genel kurula Erişim Sağlayıcıları Birliği Genel Sekreteri Bülent Kent, BTK Kurul Üyesi Figen Kılıç, BTK Kurum Başkan Yardımcısı Dr. Ahmet Kılıç, Türksat A.Ş. Genel Müdürü Cenk Şen ve Erişim Sağlayıcıları Birliği Yönetim Kurulu üyeleri katıldı.
BTK bir süredir, tahsis edilen yeni binasının gerektiğinden büyük olduğu eleştirilerini, çeşitli toplantılara yer sağlayarak karşılamaya çalışıyor. Ama zaten ESB, BTK ile içiçe bir kurum. Daha doğrusu, ESB, BTK’nın site engellemelerinde şimşekleri üstüne çekmesini engellemek için kurulan ve sivil toplum örgütü görünümünde bir kuruluş. 2014 başında 5651 sayılı kanundaki değişikliklerle birlikte getirildi.
Sivil Toplum Örgütü Görünümünde Ama Katılmak Zorunlu
Sivil Toplum Örgütü görünümünde dememizin nedenini kısaca hatırlatalım; 2014 yılında 5651 sayılı kanuna getirilen değişiklik ile kurulan ESB için, sektörün temsilci derneği Telkoder tarafından belirtilen süre içinde hazırlanan tüzüğe, 100’den fazla firmadan imza toplanmasına karşı, BTK’nın kendi hazırladığı ve –büyük 3 operatörün türevi olan– 12 firmanın imzasıyla sunulan tüzükle kuruldu.
Telkoder bu olay üzerine Danıştay’a da başvurdu. Danıştay 13.Dairesi 20.01.2015 tarihli kararı ile ESB’nin yasaya aykırı kurulduğundan bahisle yürütmenin durdurulması kararı verdi. Ama BTK kararı uygulamak yerine, ESB’ye yasal dayanak oluşturmak üzere, kanunda geçmişe etkili olacak şekilde değişiklik yaptı. Danıştay bu duruma karşı 2015 ekim ayında “geçmişe yönelik kanun değişikliği yapılmaz” diyerek Anayasa Mahkemesine gitti [2].
Anayasa Mahkemesi 2015 aralık sonunda konuyu görüştü. O dönem “İptal etti ama Belirsizlik İçeriyor” [3] yazmıştık. Anayasa Mahkemesi ESB’nin sınırsız engelleme yetkisini iptal etti [4] ama bir yandan da, ESB’nin dernek, vakıf veya kamu kurumu niteliğinde bir meslek örgütü sayılamayacağı, “idari teşkilat yapısı içinde yer almayan, kanunla kurulmuş kendine özgü bir kurum olduğu” değerlendirmesi yaptı. Dolayısıyla ESB çalışmaya devam ediyor.
ESB mevcut hukuk düzeni içinde hukuki görülüyor ve herkesin üye olması mecburi.
Yaptığı tek iş ise, sektör tarafından “postacılık” olarak yorumlanıyor. Yani BTK ya da Mahkemeden gelen site kapatma/engelleme kararlarını ilgili servis sağlayıcılara yönlendiriyor.
Bu arada yaptığı işlemler konusunda şeffaf olmadığı tartışmaları var. Yani herhangi bir soru sorulduğunda, cevap vermiyor ya da başka yerleri işaret ediyor. Mesela bu genel kurulda bile BTK ile imzaladıkları protokolün ne olduğu bilinmiyor. Bizzat üyeleri olan firmalara da göstermiş değil.
Yine bilinen bir konu; sitelerin 5651 sayılı kanun çerçevesinde “savunma” hakkı yok. Yani engellenme için “uyar-kaldır” methodu uygulanmıyor. Hatta sitelere haber de verilmiyor. Engellemelerin haber verildiği tek nokta servis sağlayıcı firmalar.
İlginç bir başka konu da şu; ESB kuruluşu için kanunda tüzük için tüm firmaların 1/4’ünün imzası şartı konulmuştu. 2014 yılında servis sağlayıcılar bütün zorlamalara karşın BTK tüzüğüne imza atmayınca, 3 büyük operatörün türevi olan 12 firmanın imzası alınmış ve bu nedenle de lisans almış olan tüm firmaların sayılmayacağı sadece 47sinin üyeliğinin kabul edileceği açıklanmıştı (bunu da abonesi olan firmalar açıklamasıyla getirmişlerdi ki [5], bu 47 dışındaki firmaların da abonesi vardı). O günden bu yana kanunda bir değişiklik olmamasına karşın, geçen yıl tüm firmaların üye olması aksi takdirde lisansların iptal edileceği açıklaması yapıldı. Bugün bu nedenle üye sayısı 244. BTK başkanı bu durumu ilginç bir şekilde “birlik, beraberlik” diye açıklıyor ama aslında durum “zorunlu tutulmak”tan ibaret.
Ö.Fatih Sayan : ESB Verimli ve Faydalı Çalışmalar Gerçekleştiriyor
ESB’nin 2017 Olağan Genel Kurulunda yaptığı konuşmada, internetin yaygınlaşmasıyla internet üzerinden işlenen suçlar ile internetteki zararlı içeriklerden özellikle çocuk ve gençlerin korunması hususunun giderek önem kazandığına değinen Sayan, Erişim Sağlayıcılar Birliği’nin mevzuattan kaynaklanan koordinasyon görevi gereğince içerik ve yer sağlayıcılarını erişim engellenmesi kararlarından haberdar ederek içeriklerin yayından çıkarılmasını sağlamak hususunda verimli ve faydalı çalışmalar gerçekleştirdiğini, birliğin bugüne kadar bu alanda yaptığı çalışmaları bundan sonra da kurduğu bu işbirliğini güçlenerek devam edeceğine inandığını belirtti.
Ülkemizin 2023 hedeflerine ulaşılabilmesi amacıyla belirlenen kalkınma stratejileri doğrultusunda herkesin üzerine görevler düştüğünü hatırlatan Sayan, “Bu bilinç ve sorumluluk duygusu ile hareket eden Kurumumuz, 5651 sayılı Kanunda yer alan yetkilendirilen tüm internet servis sağlayıcıları ile internet erişim hizmeti veren diğer işletmecilerin ESB’ye üye olması gerekliliği çerçevesinde İnternet Servis Sağlayıcılığı (İSS) Hizmeti kapsamında yetkilendirilmiş İşletmecilerinin ESB’ye üyelikleri ile ilgili bazı hususları düzenlemiştir. Buna göre İSS’lerin ESB’ye üye olmaları gerekmekte olup aksi halde yetkileri iptal edilmektedir. ESB tarafından BTK’ya iletilen güncel üye listesine göre halihazırda 244 ESB üyesi bulunmakta olup, üye olmayan İSS bulunmamaktadır. Bu birlik ve beraberliğin kurulduğunun, ülkemiz için hep beraber çalışmanın temin edildiğinin kanıtıdır.” şeklinde konuştu.
Sayan : Güvenli İnternet Merkezi Faaliyetlerini Sürdürüyor
Çocuk ve gençlerin internetin getirmiş olduğu fırsatlardan sonuna kadar yararlanabilmeleri yanı sıra internetin zararlı içeriklerinden korunmalarının öneminin altını çizen Sayan,“Kurumumuzda bulunan ihbar merkezi faaliyetlerini sürdürmekle birlikte bilinçlendirme çalışmalarına da ağırlık verilmiştir. Bununla birlikte Güvenli İnternet Merkezi’nin son ayağı yardım merkezinin kurulmasına ilişkin de çalışmalar başlatılmıştır. Güvenli İnternet Merkezimizde öncelikli amacımız çocuk ve gençlerimizin internet teknolojilerine olan yatkınlarını desteklemekle birlikte bu teknolojiyi belirli bir sorumluluk ve bilinç dâhilinde kullanmalarını teşvik etmek yönünde olacaktır. Yurtdışı örneklerinde Güvenli İnternet Merkezleri, birçok sivil inisiyatif, özel sektör ve internet aktörlerinin girişimleri ile çalışmalarını sürdürmektedir. Ülkemizde ise maalesef Kamu Kurumları ve özellikle BTK dışında bu konuya eğilim istenen düzeyde değildir. Bundan sonra çok paydaşlı bir ortamda bilinçlendirme çalışmalarına ağırlık verilmesi ve işbirliği yapılmasını arzu etmekteyiz. Özellikle bilinçlendirme çalışmaları kapsamında hepimize önemli görevler düşmektedir.Çocuk ve gençlerimizin internet teknolojilerinden sonuna kadar faydalanmalarını desteklemekle birlikte zararlı yayınlardan onları korumaya yönelik faaliyetleri eş zamanlı olarak yürütmeliyiz. Her konuda çocuklarımıza teknolojinin fırsatlarını sunmalı ve onlara teknolojiyi sevdirmeliyiz. Artık bilgi ve teknoloji çağında Endüstri 4.0, nesnelerin interneti, yapay zeka ve inovasyonun konuşulduğu bir ortamda çocuk ve gençlerimizin teknolojiye uzak durması düşünülemez.” dedi.
Sayan, ESB’nin Olağan Genel Kurulunu tebrik edip, sektörün gelişimi için birlikte hareket eden ve emek veren tüm paydaşlara teşekkür ederek konuşmasına son verdi.
[1] Tartışmalı Erişim Sağlayıcıları Birliği’nin (ESB) 2015 Yılı Olağan Genel Kurul’u Yapıldı
[4] Anayasa Mahkemesi 5651 Sayılı Kanuna CHP İtirazı ile İlgili Kararının Gerekçesini Açıkladı
[5] BTK 134 Firmanın Lisans İptali Kararını Geri Aldı ve ESB Üyelik Başvuru Süresini Uzattı
