Stratejik Teknik Ekonomik Araştırmalar Merkezi (STEAM) tarafından bu yıl 10.’su düzenlenen Telekomünikasyon Arenası kongresi 19 Şubat Cuma günü gerçekleştirildi. Özellikle “Türkiye’nin Dijital Geleceğini Belirleyecek Telekom Sektöründeki Yeni Açılım ve Yatırım Fırsatları” konusu üzerine odaklanan bu yılki konferansa yurtdışından önemli konuşmacılar katıldı.
Biz de Turk.Internet olarak 10.Telekomünikasyon Arenası’nda açılış konuşmalarından birisini yapan ve Avrupa Komisyonu Bilgi Toplumu ve Medyadan Sorumlu Genel Direktörü Fabio Colasanti ile derinlemesine bir söyleşi gerçekleştirdik. Söyleşinin videosunu ve Türkçe tercümesini yazının devamında bulabilirsiniz.
Turk Internet: Merhaba Bay Colasanti. İstanbul’da düzenlenen Telekom Arena konferansında bulunuyoruz. Size Türkiye’deki Telekom ve Medya sektörüne bakış açınızı sorarak başlamak istiyorum. Bizimle ilgili ne düşünüyorsunuz acaba?
Fabio Colasanti: İlk izlenim olarak şunu söyleyebilirim Türkiye’de çok dinamik bir pazar var. Türkiye gibi dinamik ülkelerde talebin artışı son derece açık gözlenebilir ve sonuçlarda tatmin edicidir.
Rekabet bağlamında ise şu anda şaşırtıcı olarak hızla gelişen reformların olduğu mobil sektörü ile sabit hat sektöründeki gelişmeler arasında son derece büyük bir fark mevcut. Mobil sektörde numara taşınabilirliği ve ara-bağlantı ücretlerinin düşürülmesi gibi konularda düzenleyici kurumun yardımları yadsınamaz ancak sabit hat sektöründeki gelişmeler konusunda düzeltilmesi gereken bir geri kalmışlık söz konusu.
Ülke değerlendirmesinden bağımsız olarak, Türkiye’nin bu alandaki attığı adımların yetersiz olduğunu söyleyebilirim. Bence bunun geniş-bant pazarının gelişimi üzerine de ciddi bir etkisi var. Sabit hat sektöründe daha fazla rekabet olursa ve veri akış erişimine olanak veren ürünlerle yerel ağ paylaşıma açılabilirse geniş-bant pazarındaki rekabet de gelişecektir.
Turk Internet: Sizin de bildiğiniz üzere Türkiye’de yerel ağın paylaşıma açılması (YAPA) gibi konuları düzenleyen yeni yasa çalışmaları zaten yapıldı. Bu konuda ne düşünüyorsunuz? Sizce bir uygulama eksikliği mi var?
Fabio Colasanti: Anlatmaya çalıştığım nokta, sabah yaptığım sunumda da değindiğim üzere, Telekom kanunlarının uygulanmasının çok karışık bir süreç olduğu. Regülatörlerin pazarı iyi analiz etmeleri gerekiyor. Bunun için de ölçümler yapıyorlar ve tedbirler alıyorlar. Ancak daha sonra aldıkları bu tedbirlerin de uygulamaya dökülmesi ve sonuçları görmeleri gerekiyor. Zira eğer teknik sorunlar yaşanıyorsa, yerel ağın paylaşıma açılmasında uygun bir fiyat belirlemek yetersiz kalmakta. Dolayısıyla regülatörlerin durumu doğru değerlendirebilmeleri için yapmaları gereken pek çok iş bulunmakta. Sonuç olarak görüyoruz ki Türkiye’de şimdiye dek regülatör yapı her ne yaptıysa, sonuçları aslında çok da büyük faydalar sağlayamamış.
Turk Internet: Bir de sabah konuşmanız sırasında Ulaştırma Bakanı’nın da değindiği evrensel hizmetler konusu var. Siz Türkiye’deki uygulamanın evrensel servis anlamında çok da uygun olmadığını söylediniz. Bunun ölçümünü nasıl yapıyorsunuz? Yani evrensel hizmet yükümlülükleri kıstasınız nedir ve neye göre Türkiye’nin yetersiz olduğunu belirtiyorsunuz?
Fabio Colasanti: Bakan Bey’in konuşması bana evrensel hizmetler yükümlülüğünün niçin var olduğu konusunda değişik vizyonlara sahip olduğumuzu gösterdi. Hali hazırdaki Avrupa Birliği yasaları çerçevesinde, ki bu yasalar da aslında kısa bir süre sonra gözden geçirilecek, evrensel hizmet yükümlülükleri yalnızca ve yalnızca bu hizmetleri karşılamaya gücü olmayan insanlara elektronik iletişim servisi sağlamak üzerinedir.
Başka bir deyişle telefon hattı sahibi olamayanlara bu hizmeti sağlamakla ilgilidir. İleride belki geniş-bant hizmeti de bu çerçevede değerlendirebilir. Ve yine yürürlükteki bu yasaya göre, Internet hizmeti veya e-bağlantıların sağlanması, çocuklara ve öğrencilerin bilgisayar sahibi olabilmeleri gibi bazı çok önemli kamu yararı gözeten başka politikalar evrensel hizmet yükümlülüğü altında sunulmamaktadır.
Evet, bunlar çok önemli ve çok değerli politikalar ve bunu yapmaya kaynak ayırabilecek her devleti bu politikalar konusunda destekliyorum. Ancak bu gibi politikaları Telekom sektörü üzerine vergi yükü getirerek sunmak yanlış olur, çünkü böyle bir yükün hem sektörel gelişim hem de rekabetin gelişmesi üzerine çok ciddi negatif etkileri olacaktır. Sonuç olarak bu sabahki konferanslar sırasında açıkça gördüm ki evrensel hizmet yükümlülüğünün ne olduğu konusunda çok farklı bakış açılarına sahibiz.
Turk Internet: Türkiye’deki düzenleyici yapı hakkındaki düşüncelerinizi bizimle paylaşır mısınız? Bildiğiniz üzere 2000 yılından beri düzenleyici bir yapıya sahibiz (TK sonra BTK) ve günümüze dek pek çok yasa/düzenleme hazırlandı. Bu konudaki fikirleriniz nelerdir?
Fabio Colasanti: Regülatörlerin daha ziyade kendi kendilerini değerlendirmesi gerektiğine inanıyorum. Ancak şunu söyleyebilirim Türk regülatörler Avrupa’da regülatörler arasında oluşturulan işbirliği vasıtasıyla daha çok düzenleyici kuruma ulaşmalı ve sorun çözümü için onların deneyimlerinden faydalanmalılar.
Türkiye’deki regülatörlerin böyle bir işbirliğine daha önce gittiğini biliyorum. Bundan birkaç sene önce bize numara taşınabilirliği konusunda temas kurabilecekleri regülatörler olup olmadığını sormuşlar, daha sonra kurdukları temaslarla da ciddi tecrübeler elde etmişlerdi.
Sonuçta bu işbirliği Türkiye’nin numara taşınabilirliğinde bir başarı hikayesi olarak karşımıza çıkıyor. Ancak böyle daha fazla işbirliği içinde yer almalılar. Gücünün getirdiği sorumlulukların bilincinde bir regülatör olarak hareket etmeliler. Zira regülatörler son derece büyük bir güce sahipler ve bu gücü kullanırken şeffaf davranmalı ve aynı zamanda gerektiğinde danışmanlık almalılar. Yine de sonuçta bu kendilerinin ve halkın karar verebileceği bir durum. Regülatör faaliyetlerinin yeterli olup olmadığına karar vermek, regülatörlerin ve toplumun değerlendirmesi gereken bir husus bizim değil.
Bu söyleşinin devamını Fabio Colasanti : Regülasyonun Hedefi, Regülatörlerce Değil, Kanunlar Tarafından Belirlenir – 2 başlığı altında okuyabilirsiniz.
Bu röportajın İngilizce aslını Fabio Colasanti : We have Different Views on What Universal Service Obligations Are adresinde okuyabilirsiniz.
